Jabłonowo-Dyby
| Jabłonowo-Dyby | |
| | |
 Dawna szkoła w Jabłonowo-Dyby, źródło: Wrota Warmii i Mazur, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nidzicki |
| Gmina | Janowiec Kościelny |
| Sołectwo | Jabłonowo-Dyby |
| Liczba ludności (2013, źródło: Wrota Warmii i Mazur, 12.09.2013.) | 190 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NNI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jabłonowo-Dyby | |
| Położenie na mapie Polski  Jabłonowo-Dyby | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jabłonowo - Dyby – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowiec Kościelny. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś znajduje się na skraju kompleksu leśnego w Napierkach i w dorzeczu rzeki Dąbrówka. Miejscowość położona jest na terenie gminy Janowiec Kościelny, która znajduje się na obszarze Niżu Środkowoeuropejskiego, na pograniczu dwóch podprowincji: Pojezierza Środkowo-Bałtyckiego i Niziny Północnomazowieckiej. Natomiast pas południowy obszaru gminy to mezoregion Wzniesień Mławskich, który graniczy od północy z Garbem Lubawskim. Zatem powierzchnia gminy Janowiec Kościelny posiada charakter falisty, miejscami równinny. W południowej części gminy – w dolinie rzeki Orzyc znajdują się wzniesienia od ok. 60 m do ok. 200 m n.p.m. oraz wzgórza i wały moreny czołowej. Od południa na terenie gminy występują dwa wały morenowe, rozcięte doliną rzeki [Wieczfinianka|Wieczfnianki]]. Wał wschodni posiada wysokości bezwzględne do 200 m n.p.m., zaś stoki w tym rejonie bywają bardzo strome, a nachylenia terenu przekraczają często 15%. W zachodniej części gminy rzeźba terenu wyróżnia się pojedynczymi pagórkami i wzgórzami. Natomiast pomiędzy nimi znajdują się obniżenia i zagłębienia, bądź suche dolinki erozyjno-denudacyjne. Ponadto występują tutaj formy późnoglacjalne i holoceńskie - doliny rzeczne, z których największą jest rzeka Orzyc. Obszar gminy Janowiec Kościelny położony jest w obrębie Niecki Mazowieckiej. Występują tutaj następujące osady: kredowe, piaski, mułki, iły, piaski drobnoziarniste, piaski pylaste, gliny zwałowe, torfowiska, piaskowce margliste i mułowce z glaukonitem oraz szczątkami fauny.
Dzieje miejscowości
W 1435 r. wieś była posiadłością szlachecką. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. W 1456 r. we wsi istniała karczma, z której odprowadzano 40 groszy czynszu. W XVI w. teren miejscowości należał do szlachty ziemskiej. W 1531 r. we wsi działał młyn z jednym kołem. W 1578 r. wieś należała do parafii Wieczfina Kościelna i do powiatu mławskiego. W XIX w. we wsi było 11 domów. Jabłonowo zamieszkiwało wówczas 108 osób. Zabudowa wsi jest zagrodowa w średnim stanie technicznym o architekturze charakterystycznej dla regionu.
Ludzie związani z miejscowością
W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Paweł Wasiłowski.
Zabytki
Na terenie miejscowości znajdują się następujące zabytki: budynek szkoły z ok. 1930 r., murowany młyn wodny z ok. 1914 r., budynki gospodarcze z XX w., dwa krzyże przydrożne z XX w.
Bibliografia
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. III, Warszawa 1882, 960 ss.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, s. 165 - 202.
http://www.zsjanowiec.org.pl/rp-internetowa/PRZEWODNIK/JABLONOWO_DYBY.html, 12.09.2013.
