Skop

Skop
Skop. Tablica upamiętniająca rocznicę założenia wsi. Źródło: www.gizycko.wm.pl
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Ryn
Liczba ludności (2010)	430 (łącznie Skop i Monetki)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Skop
Położenie na mapie Polski Skop
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Skop (niem. Skoppen, od 1938 r. Reichenstein) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 430 mieszkańców, łącznie z osadą Monetki, która wchodzi w skład sołectwa Skop. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Paweł Jaszcz.

Skop budynek dawnej szkoły.
Źródło: pl-pl.facebook.com

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 14 km na południowy zachód od Giżycka i 8 km na północny wschód od Rynu; przebiega przez nią droga krajowa nr 59.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1553 roku starosta ryński Jerzy von Diebes sprzedał pięć łanów sołeckich niejakiemu Janowi Proso, który zobowiązał się do założenia wsi czynszowej na 50 łanach na prawie magdeburskim. Osadnicy otrzymali aż 11 lat wolnizny. Zasiedlenie postępowało sprawnie i już w 1568 roku było w Skopie 27 gospodarzy. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku; w 1719 roku 23 łany były puste, a gospodarowało tu tylko 13 chłopów. Do połowy XVIII w. ponownie zagospodarowano opuszczone łany. W 1816 roku było tu 16 gospodarzy, sołtys i kowal. Skop należał do parafii ewangelickiej w Rydzewie.

Szkołę we wsi założono w 1741 roku. Po II wojnie światowej otwarto ją ponownie 1 maja 1946 roku dzięki staraniom Stanisława Sankowskiego. Na początku lat 50. szkoła miała siedem klas i trzech nauczycieli, a później osiem klas i pięciu nauczycieli. W 1974 roku została przekształcona w filię szkoły w Rynie. Z dniem 31 sierpnia 2011 roku placówkę zlikwidowano.

W 1970 roku w Skopie było 47 budynków mieszkalnych. Przy wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne Monetki, a we wsi znajdowały się: świetlica, klub, punkt biblioteczny, sklep wielobranżowy i boisko sportowe. Nieco później przy pegeerze otwarto przychodnię lekarską. W latach 1954–1972 Skop należał do gromady Wilkasy. Wieloletnim sołtysem wsi był Konstanty Jasiński.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat kształtowała się następująco:

• 1857 – 254 osoby
• 1933 – 370 osób
• 1939 – 356 osób
• 1970 – 333 osoby, 28 gospodarstw

Kultura

• We wsi funkcjonuje Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe "Feniks" założone w 2001 roku pod nazwą Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe Monetki, od 2011 roku działa pod obecną nazwą. Jego celem jest przejęcie budynku po zamkniętej szkole podstawowej i utworzenie w nim placówki kulturalnej.

Zabytki

• budynek szkoły z początku XX wieku
• cmentarz ewangelicki z pierwszej ćwierci XIX wieku

Zobacz też

Stowarzyszenie "Feniks"

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Gminna ewidencja zabytków, w: Miasto i gmina Ryn. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część A, Ryn 2009/2010 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]