Piaskowiec kasztanowaty

Piaskowiec kasztanowaty
Gyroporus castaneus
(Bull.) Quél.
Owocniki piaskowca kasztanowatego. Fot. George Chernilevsky. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby podstawkowe
Klasa	pieczarniaki
Rząd	borowikowców
Rodzina	piaskowcowate
Rodzaj	piaskowiec
Gatunek	piaskowiec kasztanowaty
Synonimy

Piaskowiec kasztanowaty (Gyroporus castaneus (Bull.) Quél.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny piaskowcowatych (Gyroporaceae), rzędu borowikowców (Boletales).

Owocnik

Piaskowiec kasztanowaty tworzy owocniki jednoroczne złożone z trzonu i kapelusza. Kapelusz o średnicy 4-10 cm, początkowo kasztanowaty, z czasem cynamonowobrązowy, z wiekiem słomkowy do ochrowego. W fazie młodej półkolisty, potem wypukły, spłaszczony, starsze owocniki czasem wklęsłe, grubomięsiste. Powierzchnia kapelusza pilśniowata, potem gładka. Trzon barwy kapelusza, łamliwy, cylindryczny, łatwy do oddzielenia od kapelusza, młody pełny, potem gąbczasty do komorowatego. Powierzchnia pilśniowata, potem gładka, podstawa trzonu często pękata do maczugowatej.

Rozmieszczenie i ekologia

Piaskowiec kasztanowaty występuje w ciepłych i suchych lasach liściastych, często pod dębami, rzadziej w lasach iglastych, na kwaśnych, piaszczystych glebach. Unika gleb wapiennych. Owocniki wyrastają od lipca do października. Jest grzybem mykoryzowym.
Na Warmii i Mazurach piaskowiec kasztanowaty został odnotowany w Mazurskim Parku Krajobrazowym.

Wartość użytkowa

Jest to grzyb jadalny. W Polsce uznany został gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Danii, Norwegii, Holandii, Szwecji, Finlandii.

Ciekawostki

Piaskowiec kasztanowaty nadaje się głównie do suszenia, gdyż ugotowane świeże owocniki są gorzkie. Gatunek ten jest charakterystyczny i trudny do pomylenia. Inny przedstawiciel tego rodzaju, równie rzadki piaskowiec modrzak (Gyroporus cyanescens), charakteryzuje się szybko siniejącym miąższem, jaśniejszym kapeluszem oraz trzonem.

Zobacz też

grzyby.pl [24.04.2014]
indexfungorum.org [24.04.2014]
pl.wikipedia.org, Piaskowiec kasztanowaty [24.04.2014]

Bibliografia

Fiedorowicz Grzegorz, The participation of macromycetes In selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland), "Acta Mycologica" 2009, nr 44, s. 77-95.
Flück Markus, Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie, Warszawa 1995.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.