Zagrzewo

Zagrzewo
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nidzicki
Gmina	Nidzica
Sołectwo	Zagrzewo
Liczba ludności (2010)	437
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NNI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zagrzewo
Położenie na mapie Polski Zagrzewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zagrzewo (Sagsse, Sagchse, niem. Sagsau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 437 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Zofia Sokołowska.

Położenie

Miejscowość leży z dala od głównych szlaków turystycznych i tras komunikacyjnych, w odległości ok. 6 km od Nidzicy.

Dzieje miejscowości

Wieś musiała istnieć już przed 1412 r., w którym poniosła szkody z powodu wojen polsko–krzyżackich. Nieznana jest dokładna data lokacji oraz etymologia nazwy miejscowości. W 1483 r. Marcin Truchses nadał Mikołajowi Drużbicowi wieś Zagrzewo z 40 włókami na prawie magdeburskim. Wśród podanych włók znalazły się 4 sołeckie. Nowy właściciel otrzymał także pozwolenie na połowy ryb w jeziorze Sienno na potrzeby własne. Został zobowiązany również do służby wojskowej na koniu i w pancerzu. W 1537 r. właścicielem wsi został Jakub z Zagrzewia. W 1614 r. Stefan Zadorski - sekretarz królewski kupił w Zagrzewiu 15 włók. W 1632 r. uzyskał we wsi 20 włók Bartłomiej Miecznikowski (podkomorzy ziemi płockiej) od Jerzego Wilhelma. W 1666 r. miejscowość zamieszkiwali Czapkowscy i Radzymińscy. W 1717 r. po raz pierwszy wymieniono majątek szlachecki, którego właścicielem była wdowa po generale Małachowskim W latach 80. i 90. XVIII w. dochodziło do częstych zmian właścicieli we wsi i dobrach. W 1817 r. było tu 67 mieszkańców. W 1858 r. wieś obejmowała 2980 mórg ziemi. W okresie plebiscytów w 1920 r. 13 osób z tej miejscowości opowiedziało się za Polską. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.

Kultura

W Zagrzewie funkcjonuje świetlica. Organizowane są rajdy, festyny, bale i konkursy dla mieszkańców wsi.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Kanigowie.

Zabytki

• założenie dworsko–parkowe (XIX/XX w.)
• folwark
• zespół czworaków
• cmentarz wojenny z I wojny światowej
• aleje przydrożne

Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.
Zielińska Agnieszka, Dzieje miasta i okolic w latach 1807–1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 203–267.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]