Zięby

Zięby
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Górowo Iławeckie
Liczba ludności (2010)	68
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zięby
Położenie na mapie Polski Zięby
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zięby (niem. Finken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 68 mieszkańców (łącznie z Reszkowem). W skład sołectwa wchodzą wsie Zięby i Reszkowo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Bojarska.

Dwór w Ziębach w latach 30. XX wieku.
Źródło: http://www.bildarchiv-ostpreussen.de/

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wzniesień Górowskich, nad Wałszą, 31,5 km na zachód od Bartoszyc i 9,5 km na południowy zachód od Górowa Iławeckiego, przy granicy z powiatem braniewskim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512. W pobliżu wsi strumyk Ziębina wpada do rzeki Wałszy. Wieś zachowała dawny układ ulicówki.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Po raz pierwszy wzmiankowana jest w źródłach z 1361 roku jako wieś pruska o nazwie Vynken. Po 1525 roku była to prawdopodobnie wieś książęca (w XVIII wieku królewska), a więc należąca do państwa. Przy wsi działał niewielki majątek. Do 1945 roku Zięby wchodziły w skład parafii ewangelickiej w Bukowcu.

Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 62 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel.

Po wojnie Zięby stały się siedzibą sołectwa. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 19 budynków mieszkalnych (łącznie 22 mieszkania) tworzących zwartą zabudowę. Znajdowały się tu: świetlica, sala kinowa na 50 miejsc oraz sklep wielobranżowy. W tym czasie wieś miała 25 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie zajmowały powierzchnię 200 ha.

Liczba mieszkańców kształtowała się w dwóch ostatnich stuleciach następująco:

• 1857 – 200 osób (wraz z dwoma młynami)
• 1933 – 350 osób
• 1939 – 338 osób
• 1983 – 61 osób

Zabytki

• przykłady budownictwa wiejskiego z pierwszej ćwierci XX wieku (domy i budynki gospodarcze)
• remiza strażacka
• kuźnia
• cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, przy szosie Górowo – Pieniężno, na niewielkim wzniesieniu; teren zdewastowany, zachowane obudowy grobów oraz szczątkowo metalowe słupki po drewnianym ogrodzeniu

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie, Górowo Iławeckie 2008, gorowoil-ug.bip-wm.pl, [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]