Zwiniarz

Zwiniarz
Grodzisko w Zwiniarzu. Źródło: www.grodziska.blox.pl [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Grodziczno
Sołectwo	Zwiniarz
Liczba ludności (2012)	281
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zwiniarz
Położenie na mapie Polski Zwiniarz
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zwiniarz (Swiner, Swyn, Schwenichen, Swiniarz, Świniarz, Swiniarz Major, niem. Schwenichen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2012 r. liczyła 281 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest Jadwiga Weiner.

Kościół w Zwiniarzu. Fot. Stanisław R. Ulatowski. Źródło: www.grodziczno.wm.pl [12.09.2013]

Położenie

Miejscowość położona jest z dala od głównych tras komunikacyjnych i szlaków turystycznych, w odległości ok. 6 km od Grodziczna.

Dzieje miejscowości

Wieś powstało przed 1336 r. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. Początkowo należała do biskupów chełmińskich. W 1472 r. fakt ten potwierdził biskup Wincenty Kiełbasa. W tym okresie teren wsi obejmował 60 włók, w tym 4 należące do proboszcza.

W XVII w. przy kościele istniała szkoła. Na początku XVIII w. wybudowano nowy kościół drewniany ze szpitalem dla ubogich. W XIX w. we wsi powstało bractwo trzeźwości.

W 1885 r. we wsi były 53 domy. Miejscowość zamieszkiwało 437 osób, w tym 25 ewangelików i 412 katolików. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wiejskiej.

Gospodarka

W Zwiniarzu znajduje się firma usługowa, sklep spożywczy oraz zakład kamieniarski.

Szkolnictwo

We wsi działa szkoła podstawowa.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Ludzie związani z miejscowością

• Nikodem Kowalski (1841–1925) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1892–1904
• Stefan Potęgowski (1826–1894) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1861–1887
• Teofil Ruczyński (1896–1979) – urodzony w Zwiniarzu nauczyciel, poeta, dziennikarz, działacz regionalny
• Mateusz Truszczyński (1794–1862) – urodzony w Kowalikach duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1833–1860
• Franciszek Wachowski (1870–1927) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1905–1927
• Andrzej Wielandt (1802–1862) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1860–1861

Zabytki

• kościół
• zbiorowa mogiła wielu narodów z II wojny światowej

Bibliografia

Korecki Andrzej, Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895.
Strona Gminy Grodziczno [12.09.2013]