Abraham Kulwieć

Abraham Kulwieć
Data i miejsce urodzenia	ok. 1509 roku Kulwie
Data i miejsce śmierci	ok. 1545 roku Kulwie
Zawód	prawnik, teolog, działacz reformacji

Abraham Kulwieć (Culvensis) (ur. ok. 1509 r. w Kulwie, zm. tamże 19 lipca 1546 r.) – prawnik, teolog, działacz reformacji.

Życiorys

Urodził się w litewskiej rodzinie szlacheckiej.

Szkoła i wykształcenie

Studiował na Uniwersytecie Krakowskim w latach 1528–1537. Studia w Krakowie utrwaliły jego zamiłowanie do języków klasycznych, przede wszystkim do greki i do języka hebrajskiego. Z Krakowa udał się na Uniwersytet w Lowanium, gdzie przebywał od 1530 roku. Zdobył tytuł magistra nauk wyzwolonych. W 1535 roku wrócił na Litwę.

Na młodego absolwenta dwóch uczelni uwagę zwrócił wojewoda wileński i kanclerz wielki litewski Olbracht Gasztołd, ktory zaproponował Kulwieciowi dalsze studia we Włoszech. Kulwieć nie zgodził się; na miejsce dalszej edukacji obrał centrum reformacji, czyli Uniwersytet w Wittenberdze. W 1536 roku immatrykulował się. Był pierwszym Litwinem, który studiował na tej uczelni. Studia w Wittenberdze ukształtowały w przybyszu z Rzeczypospolitej religijną postawę.

Następną podróżą odbył do Lipska i Sieny. Tam podjął trzyletnie studia prawnicze i ukończył doktorat.

Działalność

W latach 1540–1542 (okres wileński) Kulwieć zapoczątkował działalność, która była związana z propagowaniem reformacji na Litwie. Krytykował nadużycia w Kościele. Wystąpił w niemieckim kościele św. Anny.

Utworzenie Szkoły Wyższej stało się przejawem kulturalnej i dydaktycznej działalności Kulwiecia. W okresie wileńskim nawiązał rzekome kontakty z królową Boną. Do Prus Książęcych wrócił w kwietniu 1544 roku. Na nowo powstałym Uniwersytecie w Królewcu (tzw. Albertyna) objął, jako pierwszy profesor, katedrę greki i wykładał język hebrajski. Wtedy podobno zaprzyjaźnił się z Janem Seklucjanem.

Kulwieć opuścił Królewiec i za namową Jerzego Zabłockiego wyjechał na Litwę. Odwiedził rodzinny dom, spotkał się z chorą matką. W Wilnie przez kilka tygodni głosił kazania.

Chorował na płuca. Pod koniec kwietnia 1545 roku stan zdrowia pogorszył się. Zmarł 6 czerwca 1545 roku. Został pochowany w pobliżu ojczystego domu. Poświęcono mu epitafium w katedrze w Królewcu, którego autorami byli Johann Hoppe i Christoph Jonas.

Bibliografia

Wybitni Polacy w Królewcu XVI–XX wiek, red. S. Augusiewicz, J. Jasiński, T. Oracki, Olsztyn 2005, s. 51 -57.