Barciany

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Barciany

Herb Flaga
Herb Barcian Flaga Barcian
Zamek w Barcianach, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014]
Zamek w Barcianach, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014]
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat kętrzyński
Gmina Barciany
Liczba ludności (2009) 1227
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Barciany
Barciany
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Barciany
Barciany
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Barciany (niem. Barten) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim w powiecie kętrzyńskim. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Barciany. W 2009 roku miejscowość liczyła 1227 mieszkańców. Aktualnie funkcję wójta sprawuje Ryszard Kozyra[1].

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość jest położona w odległości 17 km od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014

Obszar wsi i okolic w czasach przedkrzyżackich był zamieszkany przez pruskie plemię Bartów. Początek rozwoju osadnictwa krzyżackiego na terenie Barcian datowany jest na lata 1335-1341. W tym okresie funkcję wielkiego mistrza krzyżackiego sprawował Dytryk von Altenburg. Barciany, a właściwie obszar wokół krzyżackiej strażnicy, zasiedliła ludność pruska. Strażnica została wzniesiona w 1325 roku. Głównym przeciwnikiem Krzyżaków byli w tym okresie Litwini. Osada wyrosła na podgrodziu miała handlowo-rzemieślniczy charakter. Wokół strażnicy zakładano również dobra służebne, niewielkie majątki należące do rycerzy. Strażnica w Barcianach weszła w skład komturstwa z siedzibą w Sątocznie. Prawdopodobnie w czasie najazdu Litwinów w 1347 roku osada wraz z strażnicą uległy zniszczeniu.

W drugiej połowie XIV wieku ostatecznie ukończono budowę murowanego zamku w Barcianach. Pod koniec tego stulecia wzniesiono kościół. W 1419 roku Barciany posiadały 9 karczem. Po zakończeniu wojny trzynastoletniej zamek pozostał w rękach zakonu. Po 1525 roku Barciany zostały przekształcone w książęcy majątek ziemski. W XVI wieku przy miejscowej świątyni działała szkoła. W 1628 roku Barciany otrzymały prawa miejskie.

W XVIII wieku miejscowość miała niemiecki charakter. W 1793 roku Barciany były zamieszkane przez 1342 osoby. W 1803 roku liczba mieszkańców wzrosła do 1390. W XIX wieku w Barcianach wyodrębniła się niewielka wspólnota żydowska. Mieszkańcy wyznania mojżeszowego w większości zajmowali się kupiectwem. W 1890 roku w miejscowości działała poczta, telegraf oraz sąd podległy sądowi rejonowemu w Bartoszycach.

Na początku XX wieku w Barcianach otwarto szpital. W 1915 roku dzierżawcą majątku był Bernhard Pachnio. W okresie międzywojennym funkcjonowały w miejscowości trzy szkoły: gimnazjum dla dziewcząt, szkoła ludowa i szkoła zawodowa. Barciany posiadały połączenie kolejowe z najbliższymi ośrodkami: Kętrzynem i Srokowem. W 1939 roku Barciany liczyły 1541 mieszkańców. 27 stycznia do 1945 roku do miejscowości wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej. Połowa zabudowań Barcian uległa zniszczeniu. W grudniu 1945 roku w miejscowości przebywały aż 1044 osoby, w tym 217 przesiedleńców.

Po zakończeniu II wojny światowej w Barcianach powstał PGR. W roku 2000 miejscowy zamek przeszedł w ręce prywatne.

W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, urząd pocztowy, bank, placówka straży granicznej, stacja paliw.

Gmina Barciany należy do stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania "Barcja", Związku Gmina "Barcja" oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.

Kultura

Organizacje i stowarzyszenia

Religia

Ludzie związani z miejscowością

Sport

Edukacja

Zabytki

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Górski Karol, Arszyński Marian, Barciany: dzieje zamku i ziemi do połowy XV wieku, Olsztyn 1967.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Danych Lokalnych GUS [14.12.2014]
Historia wsi Barciany [14.12.2014]
brciany.pl [14.12.2014].
Barciańska Inicjatywa Oświatowa [14.12.2014]
Zespół Szkół w Barcianach [14.12.2014]
Gminny Ośrodek Kultury w Barcianach [14.12.2014]
GLKS Jurand Barciany [14.12.2014]

Przypisy

  1. barciany.pl [14.12.2014]

<references>

Zobacz też