Bobrek trójlistkowy
| Bobrek trójlistkowy | |
| | |
| Menyanthes trifoliata | |
| L. | |
 Bobrek trójlistkowy | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | żabieńcowce |
| Rodzina | bagnicowate |
| Rodzaj | bobrek |
| Gatunek | bobrek trójlistkowy |
| Synonimy | |
Bobrek trójlistkowy, b. trójlistny (Menyanthes trifoliata L.) – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju bobrek należącego do rodziny bobrkowatych (Menyanthaceae).
Spis treści
Morfologia
Łodyga jest prosto wzniesiona, naga i bezlistna. Pod ziemią znajduje się grube, pełzające kłącze. Liście tworzą się tylko w części odziomkowej, ułożone są skrętolegle. Są skórzaste, ciemnozielone, całobrzegie, potrójne na długich ogonkach. Zwykle są częściowo zanurzone w wodzie. Kwiaty są białoróżowe, zebrane w gęste, zwężające się ku szczytowi grona na długiej, bezlistnej szypułce (10-30 cm) bocznie wyrastającej z kłącza. Kielich jest 5-dzielny, lejkowato-dzwonkowaty. Korona biała lub różowa, o pięciu odgiętych do tyłu płatkach pokrytych wewnątrz licznymi włoskami. 1 słupek z długą szyjką i dwudzielnym znamieniem, pręcików zwykle 5 o fioletowych pylnikach. Roślina kwitnie od czerwca do września. Owocem jest kulisto-jajowata torebka o długości do 13 mm zawierająca drobne nasiona brązowej barwy.
Rozmieszczenie i ekologia
Bobrek trójlistkowy jest szeroko rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej; występuje w Azji, Europie, Ameryce Północnej i w Maroku. W Polsce występuje na terenie całego niżu, jednak niezbyt pospolicie.
Rośnie na torfowiskach i mokrych łąkach, na bagnach i w rowach, a w górach na młakach. Można go spotkać również w zaroślach z wierzbą rokitą i w olsach. W Polsce występuje dość często. W górach sięga po regiel dolny. Najwyższe jej stanowiska znajdują się w Gorcach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae, związku Caricion lasiocarpae.
Wartość użytkowa
W Polsce podlega od 2001 r. ochronie częściowej, obecnie na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin. Nie jest zagrożony wyginięciem, jednak wiele jego stanowisk zanikło w wyniku osuszenia terenu.
Bobrek trójlistkowy jest rośliną leczniczą. Surowcem lekarskim bobrka są liście Folium Melianthidis, o bardzo gorzkim smaku (zawartość: gorycze, glikozydy, garbniki oraz składniki mineralne, głównie jod, żelazo i mangan). Liście tej rośliny wykazują działanie przeciwszkorbutowe i przeciw migrenowe. Ziele bobrka powoduje między innymi zwiększenie wydzielania soków trawiennych, zwiększa przemianę materii, znacznie pobudza apetyt. Wykazuje również działanie przeczyszczające, jest polecane przy trudnych, długo trwających miesiączkach, działa przeciwzapalnie, a nawet poprawia samopoczucie psychiczne. Napary i leki, w których składzie można wyróżnić bobrek, polecane są przy anemii, niestrawności, przy występowaniu pasożytów układu pokarmowego. Ziela bobrka jest stosowane jako zamiennik tytoniu papierosowego.
Ciekawostki
Bibliografia
W. Engelhardt (red.): Flora i Fauna wód śródlądowych. Przewodnik. Multico: Warszawa,1998.
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
