Boleszyn: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Boleszyn'''</big> (Boleschino, Bollozin, od 1570 r. Boleszyn, od 1647 r. Bolesino, od 1772 r. Bolechin, niem. Bolleschin) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[ | + | <big>'''Boleszyn'''</big> (Boleschino, Bollozin, od 1570 r. Boleszyn, od 1647 r. Bolesino, od 1772 r. Bolechin, niem. Bolleschin) – [[Wieś sołecka|wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Grodziczno (gmina wiejska)|gminie Grodziczno]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość znajduje się na terenie [[gmina | + | Miejscowość znajduje się na terenie [[Grodziczno (gmina wiejska)|gminy Grodziczno]], w obszarze której występuje wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak: moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki [[Rzeka Wel|Wel]] - poniżej 100 m n.p.m. Najwyższy teren gminy znajduje się na wschód od miejscowości [[Zwiniarz]] - 200,8 m n.p.m. Na obszarze gminy występuje wysoczyzna morenowa, dolina rzeki [[Rzeka Wel|Wel]], rynna [[Jezioro Kiełpińskie| Jeziora Kiełpińskiego]] oraz fragment sandru rzeki [[rzeka Skrwa|Skrwy]]. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne, czarne ziemie, gleby organiczno-torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś istniała już w XIV w. Boleszyn należał do [[ | + | Wieś istniała już w XIV w. Boleszyn należał do [[Klucz kurzętnicki |klucza kurzętnickiego]] biskupów chełmińskich. Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od imienia Bolesz. Boleszyn miał charakter [[Wieś czynszowa| wsi czynszowej]]. Podczas wojen polsko-szwedzkich została spustoszony. Przed 1653 r. we wsi erygowano parafię. W 1672 r. we wsi funkcjonowała szkoła parafialna. W 1789 r. Boleszyn miał charakter [[Wieś królewska| wsi królewskiej]]. W XVIII w. na obszarze Boleszyna były 34 domy. W 1880 r. teren miejscowości wynosił 4756 [[Morga| morg]], a mieszkańców było 355, w tym 320 katolików. W 1885 r. wieś zajmowała 1216 ha. W 1885 r. we wsi mieszkało 476 osób: 447 katolikami i 29 ewangelikami. Natomiast w 1910 r. we wsi funkcjonowało 121 gospodarstw, które zamieszkiwało 648 Polaków i 24 Niemców. W 1921 r. we wsi było 693 mieszkańców. Do roku 1932 wieś należała do [[Powiat brodnicki |powiatu brodnickiego]], a następnie znalazła się w [[Powiat działdowski |powiecie działdowskim]]. Wieś przyjęła charakter nieregularnej owalnicy na falistej wysoczyźnie morenowej. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 51: | Linia 51: | ||
===Kultura=== | ===Kultura=== | ||
| − | W XX w. we wsi działał biblioteka [[ | + | W XX w. we wsi działał biblioteka [[Towarzystwo Czytelni Ludowych w Boleszynie| Towarzystwa Czytelni Ludowych]] i przytułek dla ubogich. W 1935 r. powstało tu [[Kółko Rolnicze w Boleszynie|Kółko Rolnicze]]. |
<br/> | <br/> | ||
===Ludzie związani z miejscowością=== | ===Ludzie związani z miejscowością=== | ||
| + | *[[Augustyn Heiselberg]] - (1810-1895) – duchowny katolicki, proboszcz tutejszej [[Parafia pw. Świętego Marcina w Boleszynie|parafii pw. św. Marcina]] | ||
| + | *[[Franciszek Wyczyński]] (1820-1888) – duchowny katolicki, proboszcz parafii | ||
| + | *[[Teofil Sychowski-Stumberg]] (1862-1934) – duchowny katolicki, proboszcz parafii | ||
| + | *[[Ignacy Ptaszyński]] (1885-1956) – duchowny katolicki, proboszcz parafii | ||
| + | *[[Edmund Nierzwicki]] (1941-1995) - duchowny katolicki, proboszcz parafii | ||
| + | *[[Bolesław Domachowski]] (ur. 1932) – duchowny katolicki, proboszcz parafii | ||
W okresie okupacji sołtysem Boleszyn był Franciszek Sendwicki, a po odzyskaniu niepodległości w 1945 r. - Lewalski. Obecnym (2013 r.) sołtysem wsi jest [[Maria Nadolska]]. | W okresie okupacji sołtysem Boleszyn był Franciszek Sendwicki, a po odzyskaniu niepodległości w 1945 r. - Lewalski. Obecnym (2013 r.) sołtysem wsi jest [[Maria Nadolska]]. | ||
| Linia 62: | Linia 68: | ||
=== Zabytki=== | === Zabytki=== | ||
| − | Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy [[ | + | Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy, późnobarokowy [[Kościół pw. św. Marcina w Boleszynie |kościół pw. św. Marcina]] zbudowany w latach 1721-1723 - obecnie [[Parafia pw. Świętego Marcina w Boleszynie|siedziba parafii]] oraz [[Kaplica pw. św. Huberta w Boleszynie|kaplica pw. św. Huberta]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 74: | Linia 80: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Grodziczno (gmina wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Wersja z 13:50, 30 cze 2014
| Boleszyn | |
| | |
 Zabytkowy kościół w Boleszynie, źródło: http://www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | wamińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Grodziczno |
| Sołectwo | Boleszyn |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Boleszyn | |
| Położenie na mapie Polski  Boleszyn | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Boleszyn (Boleschino, Bollozin, od 1570 r. Boleszyn, od 1647 r. Bolesino, od 1772 r. Bolechin, niem. Bolleschin) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno, w obszarze której występuje wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak: moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100 m n.p.m. Najwyższy teren gminy znajduje się na wschód od miejscowości Zwiniarz - 200,8 m n.p.m. Na obszarze gminy występuje wysoczyzna morenowa, dolina rzeki Wel, rynna Jeziora Kiełpińskiego oraz fragment sandru rzeki Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne, czarne ziemie, gleby organiczno-torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.
Dzieje miejscowości
Wieś istniała już w XIV w. Boleszyn należał do klucza kurzętnickiego biskupów chełmińskich. Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od imienia Bolesz. Boleszyn miał charakter wsi czynszowej. Podczas wojen polsko-szwedzkich została spustoszony. Przed 1653 r. we wsi erygowano parafię. W 1672 r. we wsi funkcjonowała szkoła parafialna. W 1789 r. Boleszyn miał charakter wsi królewskiej. W XVIII w. na obszarze Boleszyna były 34 domy. W 1880 r. teren miejscowości wynosił 4756 morg, a mieszkańców było 355, w tym 320 katolików. W 1885 r. wieś zajmowała 1216 ha. W 1885 r. we wsi mieszkało 476 osób: 447 katolikami i 29 ewangelikami. Natomiast w 1910 r. we wsi funkcjonowało 121 gospodarstw, które zamieszkiwało 648 Polaków i 24 Niemców. W 1921 r. we wsi było 693 mieszkańców. Do roku 1932 wieś należała do powiatu brodnickiego, a następnie znalazła się w powiecie działdowskim. Wieś przyjęła charakter nieregularnej owalnicy na falistej wysoczyźnie morenowej.
Gospodarka
We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne. W XX w. w Boleszynie działało 8 rzemieślników i 6 chałupników. Zajmowali się oni: szewstwem, kowalstwem, ciesielstwem, rzeźnictwem, murarstwem. Swoje wyroby sprzedawali w Nowym Mieście Lubawskim. W tym samym czasie były tu także 2 sklepy kolonialne i monopolowe. We wsi organizowano jarmarki, na które przybywali lokalni kupcy.
Kultura
W XX w. we wsi działał biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych i przytułek dla ubogich. W 1935 r. powstało tu Kółko Rolnicze.
Ludzie związani z miejscowością
- Augustyn Heiselberg - (1810-1895) – duchowny katolicki, proboszcz tutejszej parafii pw. św. Marcina
- Franciszek Wyczyński (1820-1888) – duchowny katolicki, proboszcz parafii
- Teofil Sychowski-Stumberg (1862-1934) – duchowny katolicki, proboszcz parafii
- Ignacy Ptaszyński (1885-1956) – duchowny katolicki, proboszcz parafii
- Edmund Nierzwicki (1941-1995) - duchowny katolicki, proboszcz parafii
- Bolesław Domachowski (ur. 1932) – duchowny katolicki, proboszcz parafii
W okresie okupacji sołtysem Boleszyn był Franciszek Sendwicki, a po odzyskaniu niepodległości w 1945 r. - Lewalski. Obecnym (2013 r.) sołtysem wsi jest Maria Nadolska.
Zabytki
Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy, późnobarokowy kościół pw. św. Marcina zbudowany w latach 1721-1723 - obecnie siedziba parafii oraz kaplica pw. św. Huberta.
Bibliografia
Korecki Andrzej, Dzieje Gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.
http://www.grodziczno.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=12&menu=24&strona=1, 12.09.2013.
