Czerwony Dwór

Czerwony Dwór
Puszcza Borecka w okolicy Czerwonego Dworu
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Kowale Oleckie
Liczba ludności (2010)	252
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Czerwony Dwór
Położenie na mapie Polski Czerwony Dwór
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Czerwony Dwór (niem. Rothebude) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Kowale Oleckie. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 252 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Czerowny Dwór, Borki, Dunajek-Osada Leśna, Główka, Koniszki, Leśny Zakątek, Rogojny i Wierzbianki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Stemplewski.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części Puszczy Boreckiej, nad strumieniem Czarna Struga, na północnym brzegu jeziora Szwałk Wielki i na północny wschód od jeziora Piłwąg, 25 km na północny zachód od Olecka i 20 km na zachód od Kowali Oleckich; w pobliżu granicy z powiatem giżyckim. Rozciągający się na północ od jezior Szwałk Wielki i Piłwąg las zwany jest Czerwonym Borem.

Dzieje miejscowości

Data założenia wsi nie jest znana. Odkryto tu natomiast ślady osadnictwa pochodzące zarówno z epoki kamienia, brązu, jak i z wczesnego średniowiecza oraz z czasów jaćwieskich. W XVI lub XVII wieku działała tu huta szkła. To prawdopodobnie wokół niej wykształciła się późniejsza wieś.

W drugiej połowie lat 50. XX wieku - po utworzeniu Państwowego Gospodarstwa Rybackiego Olecko - w Czerwonym Dworze znalazła się siedziba jednej z trzech w powiecie brygad jeziorowych. Brygada obejmowała swym zasięgiem 39 mniejszych i większych jezior (łącznie z brygadą Doliwy). Czerwony Dwór jest siedzibą nadleśnictwa. Okoliczne lasy obfitują w zwierzynę łowną. Jak rezolutnie podkreślali autorzy opracowania z lat. 70 XX wieku: Wielokrotnie urządzano tu udane polowania dewizowe.

We wsi znajduje się kaplica rzymskokatolicka.

Liczba mieszkańców

1857 - 55 osób

1933 - 124 osoby

1939 - 155 osób

1988 - 264 osoby

Turystyka

• Szlak wodny po jeziorach: Szwałk Wielki, Piłwąg, Łaźno, Litygajny; z tego ostatniego wypływa rzeka Ełk, którą można dopłynąć do jezior Leśmiady i Ełckiego i dalej aż do Biebrzy i Narwi
• Szlak rowerowy "czerwony": Kowale Oleckie - Sokółki - Cichy - jezioro Szwałk Mały - jeziora Łaźno i Litygajny - Czerwony Dwór - jezioro Piłwąg - Jabłonowo - Stacze - Guzy - Kowale Oleckie

Zabytki

• Zespół dworski z przełomu XIX i XX wieku: dwór, budynek gospodarczy (murowane); własność państwowa
• Cmentarz ewangelicki z aleją dojazdową z początku XX wieku
• Spichlerz
• Obelisk ku czci Henryka Mereckiego

Bibliografia

1. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
2. Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Gminna Ewidencja Zabytków w: |Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kowale Oleckie [data dostępu: 12.11.2013]
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
6. Vervaltugsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]