Górne: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Górne | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi =Górnego |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = gołdapski | |powiat = gołdapski | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Górne ''' (niem. ''Gut Gurnen'', od 1929 r. ''Gurnen'') – | + | ''' Górne ''' (niem. ''Gut Gurnen'', od 1929 r. ''Gurnen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat gołdapski|powiecie gołdapskim]], w [[Gołdap (gmina miejsko-wiejska)|gminie Gołdap]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[Powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko–gołdapskiego]]. Wieś w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Górne i [[Regiele]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Kazimierz Kazaniecki]]<ref>[http://bip.goldap.pl/ Strona Urzędu Miasta Gołdap] [05.12.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w | + | Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, około 12 km na południowy wschód od [[Gołdap|Gołdapi]], około 2 km na wschód od drogi krajowej nr 65; przebiega przez nią linia kolejowa Gołdap - [[Olecko]] (obecnie nieczynna). |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W 1565 roku książę [[Albrecht Hohenzollern]] wydał duży przywilej [[Starostwo straduńskie |staroście straduńskiemu]] [[Wawrzyniec von Halle|Wawrzyńcowi von Halle]] (zob. [[Pogorzel]]). Spadkobiercy von Hallego na części owego nadania, mianowicie na 44 łanach, utworzyli wieś Górne. W 1581 roku spośród owego areału 16 łanów przypadało na majątek szlachecki, cztery należały do pastora, zaś 24 łany - do chłopów czynszowych. Zasiedlenie wsi nie było wówczas zakończone, ponieważ siedem z 24 łanów chłopskich wciąż było pustych. |
Górne było siedzibą [[Parafia ewangelicka w Górnem|parafii ewangelickiej]]; kościół wybudowano we wsi w 1574 roku, zniszczony na początku XVII wieku; przebudowany w 1840 roku. | Górne było siedzibą [[Parafia ewangelicka w Górnem|parafii ewangelickiej]]; kościół wybudowano we wsi w 1574 roku, zniszczony na początku XVII wieku; przebudowany w 1840 roku. | ||
| − | Na początku XX wieku we wsi wybudowano dworzec na linii kolejowej | + | Na początku XX wieku we wsi wybudowano dworzec na linii kolejowej Gołdap – Olecko. |
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 | + | *1857 r. – 1066 osób |
| − | 1933 | + | *1933 r. – 587 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 603 osoby |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *ruiny [[Kościół ewangelicki w Górnem|kościoła ewangelickiego]] z początku XVII wieku; przebudowany w 1840 roku |
| − | * | + | *zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy |
| − | * | + | *zespół dworca kolejowego z początku XX wieku: dworzec, budynek spedycji kolejowej i budynek szaletu |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku, (własność państwowa) |
| − | * | + | *cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku, [[Górne–Przeczka]], (własność prywatna) |
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością == | |
| − | + | *[[Albert Sapatka]] (1836-1909) – ksiądz ewangelicki, nauczyciel. | |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1971.<br/> | |
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://bip.goldap.| Gminna Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] | |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 19:21, 16 sty 2015
| Górne | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | gołdapski |
| Gmina | Gołdap |
| Liczba ludności (2010) | 110 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Górne | |
| Położenie na mapie Polski  Górne | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Górne (niem. Gut Gurnen, od 1929 r. Gurnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie gołdapskim, w gminie Gołdap. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Górne i Regiele. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Kazaniecki[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, około 12 km na południowy wschód od Gołdapi, około 2 km na wschód od drogi krajowej nr 65; przebiega przez nią linia kolejowa Gołdap - Olecko (obecnie nieczynna).
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1565 roku książę Albrecht Hohenzollern wydał duży przywilej staroście straduńskiemu Wawrzyńcowi von Halle (zob. Pogorzel). Spadkobiercy von Hallego na części owego nadania, mianowicie na 44 łanach, utworzyli wieś Górne. W 1581 roku spośród owego areału 16 łanów przypadało na majątek szlachecki, cztery należały do pastora, zaś 24 łany - do chłopów czynszowych. Zasiedlenie wsi nie było wówczas zakończone, ponieważ siedem z 24 łanów chłopskich wciąż było pustych.
Górne było siedzibą parafii ewangelickiej; kościół wybudowano we wsi w 1574 roku, zniszczony na początku XVII wieku; przebudowany w 1840 roku.
Na początku XX wieku we wsi wybudowano dworzec na linii kolejowej Gołdap – Olecko.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 1066 osób
- 1933 r. – 587 osób
- 1939 r. – 603 osoby
Zabytki
- ruiny kościoła ewangelickiego z początku XVII wieku; przebudowany w 1840 roku
- zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy
- zespół dworca kolejowego z początku XX wieku: dworzec, budynek spedycji kolejowej i budynek szaletu
- cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku, (własność państwowa)
- cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku, Górne–Przeczka, (własność prywatna)
Ludzie związani z miejscowością
- Albert Sapatka (1836-1909) – ksiądz ewangelicki, nauczyciel.
Bibliografia
Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1971.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [12.11.2013]
Gminna Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Miasta Gołdap [05.12.2013]
