Grodziczno: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zabytki:) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Grodziczno'''</big> (w 1570 r. Grodziszczno, w 1641 r. Grodziczno) – wieś gminna w Polsce w [[ | + | <big>'''Grodziczno'''</big> (w 1570 r. Grodziszczno, w 1641 r. Grodziczno) – [[Wieś gminna |wieś gminna]] w Polsce w [[Województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], w [[Grodziczno (gmina wiejska)| gminie Grodziczno]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] przynależała do województwa toruńskiego. Miejscowość jest siedzibą [[Grodziczno (gmina wiejska)|gminy Grodziczno]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 40: | Linia 37: | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość znajduje się na terenie [[gmina | + | Miejscowość znajduje się na terenie [[Grodziczno (gmina wiejska)| gminy Grodziczno]] w obszarze, której występuje tu wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak m.in. moreny denne, pagórkii wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina [[Rzeka Wel |rzeki Wel]] - poniżej 100 m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy ([[Garb Lubawski]]) teren wznosi się i w rejonie na wschód od m. [[Zwiniarz]] osiąga największą wysokość 200,8 m n.p.m. Powierzchnia gminy dzieli się na: wysoczyznę morenową, dolinę [[Rzeka Wel |rzeki Weli]] rynnę [[Jezioro Kiełpińskie |Jeziora Kiełpińskiego]], fragmentem sandru Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowan, czarne ziemie, gleby organiczne – torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Pierwsze wzmianki o miejscowości znajdujemy w źródłach z 1338 r. - Grodeu, z 1403 r. - Grodisz, Grodys, Grodzitczky. Etymologia nazwy jak i badania archeologiczne świadczą o istnieniu przedkrzyżackiego grodu. Grodziczno było prawdopodobnie pierwszą założoną przez [[ | + | Pierwsze wzmianki o miejscowości znajdujemy w źródłach z 1338 r. - Grodeu, z 1403 r. - Grodisz, Grodys, Grodzitczky. Etymologia nazwy jak i badania archeologiczne świadczą o istnieniu przedkrzyżackiego grodu. Grodziczno było prawdopodobnie pierwszą założoną przez [[Zakon Krzyżacki |Krzyżaków]] wsią, której właścicielem był bezpośrednio Zakon. Świadczą o tym wzmianki w archiwum parafii związane z budową w 1340 r. [[Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Grodzicznie |gotyckiego kościoła]]. W XIV w. Krzyżacy oddali Grodziczno w dzierżawę rycerskim. W 1466 r. miejscowość stanowiła własność szlachecką. W latach 1423 - 1434 Grodziczno leżało w [[Wójtostwo nowomiejskie| wójtostwie nowomiejskim]]. W dobie Rzeczypospolitej Szlacheckiej wieś pozostała w granicach powiatu michałowskiego województwa chełmińskiego. W XVII w. Grodziczno było w posiadaniu Bystramów, a następnie Grotthausenów. Na początku XIX w. wieś została ogarnięta falą zgonów wywołaną suchotami. W 1876 r. założono w miejscowości folwark pod nazwą Johannathal. Natomiast na przełomie XIX i XX w. wykazuje się w Grodzicznie posiadłości rycerskie i włościańskie. Pierwsze posiadały 36 budynków i 17 domów mieszkalnych a drugie 54 budynków i 31 domów mieszkalnych. Łącznie mieszkańców było 546 a w tym 76 ewangelików i 470 katolików. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi. |
<br/> | <br/> | ||
=== Gospodarka === | === Gospodarka === | ||
| − | Na terenie miejscowości działają firmy z branży samochodowej, elektronicznej, ślusarskiej, transportowej, usługowo - handlowej, hydraulicznej oraz istnieje [[Ośrodek Szkolenia Kierowców]]. | + | Na terenie miejscowości działają firmy z branży samochodowej, elektronicznej, ślusarskiej, transportowej, usługowo - handlowej, hydraulicznej oraz istnieje [[Ośrodek Szkolenia Kierowców w Grodzicznie |Ośrodek Szkolenia Kierowców]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Kultura === | === Kultura === | ||
| − | W Grodzicznie funkcjonuje [[Gminna Biblioteka Publiczna]],[[ Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej]], [[Dom Pomocy Społecznej]], [[Orkiestra Dęta]], [[Koło Gospodyń Wiejskich]] oraz Urząd Gminy. Już w XVII w. funkcjonowała we wsi szkoła. Na początku XX w. pojawiła się [[Szkoła Powszechna w Grodzicznie]]. | + | W Grodzicznie funkcjonuje [[Gminna Biblioteka Publiczna w Grodzicznie|Gminna Biblioteka Publiczna]],[[Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Grodzicznie |Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej]], [[Dom Pomocy Społecznej w Grodzicznie |Dom Pomocy Społecznej]], [[Orkiestra Dęta w Grodzicznie |Orkiestra Dęta]], [[Koło Gospodyń Wiejskich w Grodzicznie Koło |Gospodyń Wiejskich]] oraz Urząd Gminy. Już w XVII w. funkcjonowała we wsi szkoła. Na początku XX w. pojawiła się [[Szkoła Powszechna w Grodzicznie]]. |
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | === Religia === | ||
| + | W miejscowych [[Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Grodzicznie |kościele]] znajduje się siedziba [[Parafia pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie |parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie |pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła]]. | ||
| + | |||
<br/> | <br/> | ||
===Ludzie związani z miejscowością:=== | ===Ludzie związani z miejscowością:=== | ||
| − | Ze wsią związane są dwa rody: [[Bystram |Bystramów]] oraz [[Gotthausen |Grotthausenów]]. Wójtem [[ | + | *[[Józef Mania]] (1819-1896) – duchowny katolicki, w latach 1850–1892 proboszcz miejscowej parafii |
| + | *[[Józef Ruchniewicz]] (1862-1918) – duchowny katolicki, w latach 1892-1918 proboszcz miejscowej parafii | ||
| + | *[[Jan Jankowski]] (1873-1965) – duchowny katolicki, w latach 1918-1962 proboszcz miejscowej parafii | ||
| + | *[[Paweł Ossowski]] (1919-1998) – duchowny katolicki, w latach 1962-1987 proboszcz miejscowej parafii | ||
| + | *[[Henryk Piotrowski]] (1937-2011) – duchowny katolicki, w latach 1987-2011 proboszcz miejscowej parafii | ||
| + | |||
| + | |||
| + | Ze wsią związane są także dwa rody: [[Bystram |Bystramów]] oraz [[Gotthausen |Grotthausenów]]. Wójtem [[Grodziczno (gmina wiejska) |gminy]] od 2010 r. jest [[Kazimierz Konicz]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy [[Kościół pw. | + | Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy [[Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Grodzicznie |kościół pw. św. Piotra i Pawła]]; [[Zespół pałacowo–parkowy w Grodzicznie |zespół pałacowo–parkowy]]; pomnik pomordowanych podczas II wojny światowej. |
[[File:Kościół pw. Św. Piotra i Pawła.jpg|300 px| thumb|Kościół pw. Św. Piotra i Pawła, źródło: http://www.nowemiasto.com.pl/grodziczno2.htm, 12.09.2013.]] | [[File:Kościół pw. Św. Piotra i Pawła.jpg|300 px| thumb|Kościół pw. Św. Piotra i Pawła, źródło: http://www.nowemiasto.com.pl/grodziczno2.htm, 12.09.2013.]] | ||
| Linia 86: | Linia 96: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | [[ | + | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] |
| + | [[Kategoria: Grodziczno (gmina wiejska)]] | ||
| + | [[Kategoria: Wsie gminne]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Wersja z 07:27, 8 lip 2014
| Grodziczno | |
| | |
 Herb Grodziczna, źródło:http://partnerzy.pogranicze.zhp.pl/patroni.html, 12.09.2013
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś gminna |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Grodziczno |
| Liczba ludności (2012 źródło:www.grodziczno.pl) | 378 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Kod pocztowy | 13 - 324 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Grodziczno | |
| Położenie na mapie Polski  Grodziczno | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Grodziczno (w 1570 r. Grodziszczno, w 1641 r. Grodziczno) – wieś gminna w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Grodziczno.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno w obszarze, której występuje tu wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak m.in. moreny denne, pagórkii wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100 m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy (Garb Lubawski) teren wznosi się i w rejonie na wschód od m. Zwiniarz osiąga największą wysokość 200,8 m n.p.m. Powierzchnia gminy dzieli się na: wysoczyznę morenową, dolinę rzeki Weli rynnę Jeziora Kiełpińskiego, fragmentem sandru Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowan, czarne ziemie, gleby organiczne – torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.
Dzieje miejscowości
Pierwsze wzmianki o miejscowości znajdujemy w źródłach z 1338 r. - Grodeu, z 1403 r. - Grodisz, Grodys, Grodzitczky. Etymologia nazwy jak i badania archeologiczne świadczą o istnieniu przedkrzyżackiego grodu. Grodziczno było prawdopodobnie pierwszą założoną przez Krzyżaków wsią, której właścicielem był bezpośrednio Zakon. Świadczą o tym wzmianki w archiwum parafii związane z budową w 1340 r. gotyckiego kościoła. W XIV w. Krzyżacy oddali Grodziczno w dzierżawę rycerskim. W 1466 r. miejscowość stanowiła własność szlachecką. W latach 1423 - 1434 Grodziczno leżało w wójtostwie nowomiejskim. W dobie Rzeczypospolitej Szlacheckiej wieś pozostała w granicach powiatu michałowskiego województwa chełmińskiego. W XVII w. Grodziczno było w posiadaniu Bystramów, a następnie Grotthausenów. Na początku XIX w. wieś została ogarnięta falą zgonów wywołaną suchotami. W 1876 r. założono w miejscowości folwark pod nazwą Johannathal. Natomiast na przełomie XIX i XX w. wykazuje się w Grodzicznie posiadłości rycerskie i włościańskie. Pierwsze posiadały 36 budynków i 17 domów mieszkalnych a drugie 54 budynków i 31 domów mieszkalnych. Łącznie mieszkańców było 546 a w tym 76 ewangelików i 470 katolików. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.
Gospodarka
Na terenie miejscowości działają firmy z branży samochodowej, elektronicznej, ślusarskiej, transportowej, usługowo - handlowej, hydraulicznej oraz istnieje Ośrodek Szkolenia Kierowców.
Kultura
W Grodzicznie funkcjonuje Gminna Biblioteka Publiczna,Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Dom Pomocy Społecznej, Orkiestra Dęta, Gospodyń Wiejskich oraz Urząd Gminy. Już w XVII w. funkcjonowała we wsi szkoła. Na początku XX w. pojawiła się Szkoła Powszechna w Grodzicznie.
Religia
W miejscowych kościele znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Grodzicznie |pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła.
Ludzie związani z miejscowością:
- Józef Mania (1819-1896) – duchowny katolicki, w latach 1850–1892 proboszcz miejscowej parafii
- Józef Ruchniewicz (1862-1918) – duchowny katolicki, w latach 1892-1918 proboszcz miejscowej parafii
- Jan Jankowski (1873-1965) – duchowny katolicki, w latach 1918-1962 proboszcz miejscowej parafii
- Paweł Ossowski (1919-1998) – duchowny katolicki, w latach 1962-1987 proboszcz miejscowej parafii
- Henryk Piotrowski (1937-2011) – duchowny katolicki, w latach 1987-2011 proboszcz miejscowej parafii
Ze wsią związane są także dwa rody: Bystramów oraz Grotthausenów. Wójtem gminy od 2010 r. jest Kazimierz Konicz.
Zabytki:
Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy kościół pw. św. Piotra i Pawła; zespół pałacowo–parkowy; pomnik pomordowanych podczas II wojny światowej.
Bibliografia:
Korecki Andrzej, Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, Warszawa 1881, 927 ss.
http://www.grodziczno.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=12&menu=24&strona=1, 12.09.2013.
Zobacz też
www.grodziczno.pl
www.nowemiasto.com.pl
