Gronowo

Gronowo
Dwór z początku XIX w. Wikipedia [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mrągowo
Sołectwo	Gronowo
Liczba ludności (2010)	168
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gronowo
Położenie na mapie Polski Gronowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gronowo (niem. Gronowen, Grunau) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 168 mieszkańców.

Położenie

Wieś położona jest w odległości 11 km od Świętej Lipki.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona przed 1329 r. Wiadomo, że w 1329 r. komtur Bałgi Konrad Kyburg poświadczył, że Józef, Otto i Gabriel – dotychczasowi posiadacze majątku koło Bożego (wielkości 40. łanów) – odstąpili go Hermanowi Barschau na prawie chełmińskim. Ponadto 10 łanów sołeckich pozostało wolnych od czynszu, a 30 obsadzono jako wieś czynszową. Mieszkańcy otrzymali prawo połowu ryb w Jeziorze Gronowskim. W 1414 r. Gronowo wchodziło w skład dóbr rycerskich.
W 1467 r. Erazm Konopacki (Compaschke) nabył w Gronowie 5,5 łana ziemi. Pod koniec XVII w. właścicielami wsi były rodziny von Polentzów i von Brunsertów. Wówczas sołtysi Gronowa, posiadający duże uposażenie, byli zobowiązani do konnej służby w zbroi. Pod koniec XVIII w. założono tutaj szkołę pod patronatem szlacheckim, w której nauczano w języku polskim. W XIX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W drugiej poł. XIX w. dobrami senioralnymi władał Fresin, który oddał majątek innemu krewnemu o tym samym nazwisku. W majątku hodowano owce. W 1907 r. właścicielem Gronowa i Niewkowa był rotmistrz Georg von Fresin. W tym okresie funkcjonowała tutaj mleczarnia. W 1939 r. we wsi znajdowały się 83 gospodarstwa domowe, w tym 44 rolnicze, a las na obszarze wiejskim był własnością starostwa powiatowego.

Kultura

We wsi działa świetlica.

Ludzie związani z miejscowością

Na kartach historii wsi zapisał się komtur Bałgi Konrad Kyburg.

Zabytki

We wsi zachował się dworek z początku XIX w.

Bibliografia

1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881, 927 ss.
2. Wikipedia [12.09.2013]
3. Bank Danych Lokalnych GUS [30.06.2014]

Zobacz też

Mrągowo - informacja turystyczna [12.09.2013]