Gwiazdnica długolistna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Gwiazdnica długolistna |Nazwa łacińska = Stellaria longifolia |L = L. |Pusta linia = <br/> |grafika = Stellarialongifolia.j...")
 
Linia 29: Linia 29:
  
  
Arnika górska to bylina kłączowa. Wyrastająca z krótkiego kłącza zielona, prosta, krótko omszona łodyga, osiąga 15-60 cm wysokości. Na jej szczycie znajduje się jeden koszyczek oraz dwa po bokach (rzadziej cztery). Liście są całobrzegie lub ząbkowane. Liście odziomkowe zebrane w rozetę, odwrotnie jajowate i wydłużone, bardzo grube, bez ogonków, z nerwem głównym wyraźnie widocznym od spodu blaszki liściowej (pięcio- siedmionerwowe). Liście łodygowe są mniejsze, zebrane w 1-3 pary, naprzeciwległe, trochę lepkie, 3-nerwowe, siedzące, obejmujące łodygę.
+
Roślina o łodydze pokładającej się w nasadzie, 4-graniastej, u górze z szorstkimi kantami. Osiąga długość 10-25 cm. Liście siedzące, wąskolancetowate, o długości 1,5-2 cm, szerokości 1-2 mm, najszersze powyżej połowy długości. Podsadki błoniaste. Kwiaty nieliczne, zebrane na szczycie łodygi w dwuramienną wierzchotkę. Działki kielicha zaostrzone, o długości 2,5 mm. Pięć białych płatków o długości 2 mm jest rozciętych niemal do samej nasady - pozornie kwiat jest 10-płatkowy.
Kwiaty złotożółte lub pomarańczowożółte, zebrane w koszyczki o średnicy 6-8 cm. Dno koszyczka owłosione, zaś jego okrywa gruczołkowato owłosiona. Kwiaty środkowe rurkowate, obupłciowe, brzeżne nibyjęzyczkowe o trzech ząbkach, słupkowe (żeńskie). Kwitnie od czerwica (niziny) do sierpnia (góry). Owocem  jest owłosiona niełupka o dł. 4–5 mm.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 36: Linia 35:
 
=== Rozmieszczenie i ekologia ===
 
=== Rozmieszczenie i ekologia ===
  
Występuje na terenach górskich i podgórskich Europy. W Polsce najliczniej występuje w Sudetach i na [[Pojezierze Mazurskie| Pojezierzu Mazurskim]], rzadziej, na rozproszonych stanowiskach na Dolnym Śląsku, Wyżynie Małopolskiej, w Górach Świętokrzyskich i w Bieszczadach Zachodnich.  
+
Gatunek o wokółbiegunowym zasięgu. Występuje w rozproszeniu na Syberii, sięgając po Daleki Wschód, w Ameryce Północnej oraz w północnej, środkowej i północno-wschodniej części Europy. W Polsce jest dość rzadki. Głównie występuje w północno-wschodnich regionach kraju, w Kotlinie Sandomierskiej, na Wyżynie Małopolskiej, Nizinie Śląskiej, Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Lubelskiej. W Sudetach znany jest z pojedynczych stanowisk. W Karpatach opisano jego występowanie tylko na jednym stanowisku – nad Wyżnim Stawem Toporowym w Tatrach.
  
Arnika górska występuje na pogórzu, na niżu sporadycznie. Najczęściej w piętrze alpejskim i subalpejskim, na glebach kwaśnych, do wysokości 2500 m. Można ją spotkać na polanach leśnych lub łąkach. Roślina światłolubna, ale znosząca okresowe zacienienie.   
+
Występuje w wilgotnych borach i turzycowiskach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku ''Vaccinio-Piceion'' i zespołu ''Sphagno girgensohnii-Piceetum'' (borealna świerczyna na torfie).  
<br/>
 
 
 
 
 
=== Wartość użytkowa ===
 
 
 
 
 
Arnika jest rośliną leczniczą, kosmetyczną i ozdobną (cała roślina jest trująca). Wprowadzenie w XVIII wieku arniki górskiej do aptek spowodowało wzrost jej popularności wśród zielarzy i aptekarzy. Prawdopodobnie niekontrolowany zbiór przyczynił się do jej przetrzebienia. Obecnie surowiec zielarski pochodzi z upraw. Preparaty z arniki stosuje się zewnętrznie na krwiaki, stłuczenia, obrzęki pourazowe, oparzenia, ukąszenia owadów a także do płukania jamy ustnej. Koszyczki kwiatowe zawierają liczne substancje czynne o działaniu przeciwzapalnym, przeciwreumatycznym i antyseptycznym. Stosowana wewnętrznie wzmacnia i uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, działa przeciwzakrzepowo oraz poprawia krążenie krwi. Wyciąg z kwiatów bywa stosowany do produkcji kremów i płynów do twarzy. Ze względu na swoje ozdobne kwiatostany jest roślina uprawiana w ogródkach.
 
 
 
Dawniej w Bawarii, w wigilię św. Jana arnikę wtykano na brzegach pól w celu ochrony przed gradobiciem. Ustawiona w oknie miała chronić przed uderzeniem pioruna.
 
 
 
Arnika górska jest gatunkiem objętym w Polsce na siedliskach naturalnych ścisłą ochroną. Jest rośliną narażoną na wyginięcie (kategoria V na Czerwonej Liście).  
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 56: Linia 44:
  
  
Arnika górska zmniejsza swoją liczebność głównie na skutek zaniku odpowiednich siedlisk; w efekcie eutrofizacji, zacienienia i rozwoju ekspansywnych roślin zielnych oraz krzewinek. Zabiegi ochrony czynnej arniki górskiej realizowane są obecnie m.in. na terenie [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy| Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego]].
+
Na [[WArmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten występuje m.in. w rezerwacie [[Rezerwat Dęby Napiwodzkie|"Dęby Napiwodzkie"]] w [[Puszcza Napiwodzko-Ramucka|Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej]].
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 64: Linia 52:
  
 
K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
 
K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
 
D. Wołkowycki: ''Arnika górska Arnica montana L.'' Biblioteka Monitoringu Środowiska, GIOŚ: 40-521. [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_arnica_montana.pdf]
 
 
<br/>
 
<br/>
  
Linia 71: Linia 57:
 
== Linki zewnętrzne ==
 
== Linki zewnętrzne ==
  
http://pl.wikipedia.org/wiki/Arnika_górska
+
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazdnica_d%C5%82ugolistna
 
<br/>
 
<br/>
  
  
 
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]]
 
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Rośliny]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]]

Wersja z 21:59, 16 kwi 2014

Gwiazdnica długolistna

Stellaria longifolia
L.
Gwiazdnica długolistna [1]
Gwiazdnica długolistna [2]
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada okrytonasienne
Klasa dwuliścienne
Rząd goździkowce
Rodzina goździkowate
Rodzaj gwiazdnnica
Gatunek gwiazdnica długolistna
Synonimy
Stellaria atrata (J.W. Moore) B. Boivin

Stellaria diffusa Pall. ex Schltdl. Stellaria friesiana Ser.


Gwiazdnica długolistna (Stellaria longifolia L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae).


Morfologia

Roślina o łodydze pokładającej się w nasadzie, 4-graniastej, u górze z szorstkimi kantami. Osiąga długość 10-25 cm. Liście siedzące, wąskolancetowate, o długości 1,5-2 cm, szerokości 1-2 mm, najszersze powyżej połowy długości. Podsadki błoniaste. Kwiaty nieliczne, zebrane na szczycie łodygi w dwuramienną wierzchotkę. Działki kielicha zaostrzone, o długości 2,5 mm. Pięć białych płatków o długości 2 mm jest rozciętych niemal do samej nasady - pozornie kwiat jest 10-płatkowy.


Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek o wokółbiegunowym zasięgu. Występuje w rozproszeniu na Syberii, sięgając po Daleki Wschód, w Ameryce Północnej oraz w północnej, środkowej i północno-wschodniej części Europy. W Polsce jest dość rzadki. Głównie występuje w północno-wschodnich regionach kraju, w Kotlinie Sandomierskiej, na Wyżynie Małopolskiej, Nizinie Śląskiej, Wyżynie Śląskiej i Wyżynie Lubelskiej. W Sudetach znany jest z pojedynczych stanowisk. W Karpatach opisano jego występowanie tylko na jednym stanowisku – nad Wyżnim Stawem Toporowym w Tatrach.

Występuje w wilgotnych borach i turzycowiskach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku Vaccinio-Piceion i zespołu Sphagno girgensohnii-Piceetum (borealna świerczyna na torfie).


Ciekawostki

Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w rezerwacie "Dęby Napiwodzkie" w Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej.


Bibliografia

K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.


Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazdnica_d%C5%82ugolistna