Kałęczyn

Kałęczyn
Dawny Kałęczyn - pomnik poległych Olsztyńska Strona Rowerowa [02.09.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	462 (łącznie Kałęczyn i Borki)
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kałęczyn
Położenie na mapie Polski Kałęczyn
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kałęczyn (niem. Kalenziumen, od 1938 r. Dreifelde) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, gminie Pisz.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego,na Równinie Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 8 km na południe od Pisza, na wschód od drogi krajowej nr 63.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1522 roku na ponad 20 łanach zakupionych przez Pawła Konopkę z Mazowsza i jego synów na prawie magdeburskim. Być może część areału Kałęczyna pochodziła z nadmiaru gruntów wsi Bogumiły. Później obszar wsi się powiększył: w 1536 roku o 3 łany, a w 1566 roku o kolejne 2 łany. Już w XVI wieku wieś zapisywana była w źródłach jako Kalenzine. Później utrwaliła się forma Kalenziumen. W 1710 roku – ze względu na panującą w Piszu dżumę – w Kałęczynie dokonano ceremonii wprowadzenia na urząd nowego proboszcza parafii piskiej, Wilhelma Tyszki z Cichów. Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku uczyło się w niej 87 dzieci, pracowało dwóch nauczycieli. W latach 1857-1867 liczba mieszkańców wzrosła z 221 do 248 osób. W 1939 roku Kałęczyn był zamieszkany przez 397 osób. W 1908 roku zbudowano w Kałęczynie dworzec kolejowy na linii Pisz – Dłutowo. Składał się on z czterech budynków: dworca, budynku mieszkalnego, budynku gospodarczego oraz magazynu spedycji kolejowej. Po zdemontowaniu linii w 1945 roku kierownictwo PGR Kałęczyn nakazało rozbiórkę pozostałości budynków oraz zaoranie nasypu torowiska; obecnie trudno jest odnaleźć ślady po zespole dworca.Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Teresa Andrzejczyk.

Zabytki:

• Dawny cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku
• Dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku

Bibliografia:

1. Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
2. Hippel Rudolf von, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19-20, 2010-2011, s. 83-157.
3. Jasiński Stanisław, Żywiczyński Adam, Węzeł kolejowy w Piszu (Część I), Znad Pisy, nr 10, 2001, s. 122-140.
4. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
5. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
6. Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, s. 73-90.
7. Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 30.08.2013]
8. Gminna Ewidencja Zabytków: www.bip.pisz.hi.pl/zalaczniki/prawo/110131120520.doc [data dostępu: 30.08.2013]

Przypisy