Karolewo (gmina Kętrzyn): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Karolewa | |dopełniacz wsi = Karolewa | ||
|zdjęcie = Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie.jpg | |zdjęcie = Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie | + | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie.<br>Fot. Mieczysław Kalski. |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z [[Cegielnia (gmina Kętrzyn)|Cegielnią]]). | Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z [[Cegielnia (gmina Kętrzyn)|Cegielnią]]). | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | [[File:Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie.jpg|thumb|right|290px|Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie.<br>Fot. Mieczysław Kalski. | |
| − | + | ]] | |
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od [[Kętrzyn|Kętrzyna]]. | Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od [[Kętrzyn|Kętrzyna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. [[Marcin Giersz]], redaktor "[[Gazeta Lecka| Gazety Leckiej]]". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego. | + | Wieś powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. [[Marcin Giersz]], redaktor "[[Gazeta Lecka|Gazety Leckiej]]". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego. |
| + | |||
| + | W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani. Ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w [[Gierłoż|Gierłoży]]. | ||
| − | + | Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego – Liceum Mazursko-Warmińskie im. Tadeusza Czackiego. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienieckiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia [[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. gen. Franciszka Kamińskiego w Karolewie| Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych]]. Pierwszym dyrektorem została [[Celestyna Orlikowska]]. | |
W 1966 roku ze [[Szczytno|Szczytna]] przeniesiony został tu Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt. | W 1966 roku ze [[Szczytno|Szczytna]] przeniesiony został tu Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt. | ||
| Linia 61: | Linia 62: | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Karolewo (gmina Sępopol)]] | ||
| + | *[[Karolewo (gmina Susz)]] | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.<br/> | ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.<br/> | ||
| Linia 68: | Linia 72: | ||
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [15.03.2014]<br/> | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [15.03.2014]<br/> | ||
[http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn| jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo] [15.03.2014] | [http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn| jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo] [15.03.2014] | ||
| + | |||
[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#666/pl/i/karolewo_-_zabytkowy_kosciol_ewangelicki,_ob._rzym.-kat._par._p.w._sw._stanislawa_kostki| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#666/pl/i/karolewo_-_zabytkowy_kosciol_ewangelicki,_ob._rzym.-kat._par._p.w._sw._stanislawa_kostki| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014] | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ||
| − | + | ||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1801-1918]] | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1801-1918]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:31, 5 mar 2015
| Karolewo | |
| | |
 Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie.
Fot. Mieczysław Kalski. | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Kętrzyn |
| Liczba ludności (2010) | 710[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Karolewo | |
| Położenie na mapie Polski  Karolewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Karolewo (niem. Carlshof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z Cegielnią).
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od Kętrzyna.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. Marcin Giersz, redaktor "Gazety Leckiej". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego.
W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani. Ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w Gierłoży.
Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego – Liceum Mazursko-Warmińskie im. Tadeusza Czackiego. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienieckiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych. Pierwszym dyrektorem została Celestyna Orlikowska.
W 1966 roku ze Szczytna przeniesiony został tu Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt.
W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 1359 osób. W 1973 roku Karolewo wchodziło w skład sołectwa Kruszewiec w gminie Kętrzyn.
Edukacja
W miejscowości funkcjonuje Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.
Zabytki
- neogotycki kościół pw. św. Stanisława Kostki; filialny, wzniesiony w roku 1899 roku
- wieża ciśnień z początku XX wieku
Ludzie związani z miejscowością
- Tadeusz Chmielewski (1915–1997) – nauczyciel w miejscowej szkole
- Michał Nahorski (1922–1980) – nauczyciel, dyrektor miejscowej szkoły rolniczej (1966–1980)
- Stanisław Orzoł (1941–2001) – dr hab., ekspert ds. eksploatacji maszyn, nauczyciel w miejscowej szkole
Przypisy
- ↑ Łącznie: Karolewo i Cegielnia.
Zobacz też
Bibliografia
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo [15.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
