Karolewo (gmina Kętrzyn)

Karolewo
Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Kętrzyn
Liczba ludności (2010)	710
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Karolewo
Położenie na mapie Polski Karolewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Karolewo (niem. Carlshof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z Cegielnią).

Położenie

Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od Kętrzyna.

Dzieje miejscowości

Miejscowość powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego - jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 X 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. Marcin Giersz, redaktor Gazety Leckiej. Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol - zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną, zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego.

W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani - ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w Gierłoży. Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego - Liceum Mazursko-Warmińskiego im. Czackiego. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienickiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych. Pierwszym dyrektorem została Celestyna Orlikowska. W 1966 roku ze Szczytna przeniesiony został Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt. W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 1359 osób. W 1973 roku Karolewo wchodziło w skład sołectwa Kruszewiec w gminie Kętrzyn.

Edukacja

W miejscowości funkcjonuje Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.

Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie

Zabytki

• Neogotycki kościół filialny, wzniesiony w roku 1899 roku
• Wieża ciśnień z początku XX wieku

Ludzie związani z miejscowością

• Tadeusz Chmielewski (1915-1997) – nauczyciel w miejscowej szkole.
• Michał Nahorski (1922-1980) – nauczyciel, dyrektor miejscowej szkoły rolniczej (1966-1980).
• Stanisław Orzoł (1941-2001) – dr hab. ekspert ds. eksploatacji maszyn, nauczyciel w miejscowej szkole.

Bibliografia

1. Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978
2. Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
3. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
4. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 15.03.2014]
6. Historia wsi Karolewo [data dostępu: 15.03.2014]
7. Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 5.03.2014]
8. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]

Zobacz też

• Karolewo w gminie Sępopol
• Karolewo w gminie Susz