Lipiennik Loesela: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Lipiennik Loesela''' (''Liparis loeselii'' (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). | '''Lipiennik Loesela''' (''Liparis loeselii'' (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | == Morfologia == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Niepozorna, mała i delikatna roślina o żółtawozielonej barwie, dorastająca do 20 cm wysokości. Łodyga wyrasta z okrągławej pseudobulwy otoczonej pochwami liściowymi. Pęd trójkanciasty, nagi, zwykle z dwoma lancetowatymi liśćmi. Liście miękkie i lśniące, zwykle dwa (rzadko trzy) lancetowate bądź eliptyczne o zaostrzonych wierzchołkach. Wyrastają niemal naprzeciwlegle siebie. | Niepozorna, mała i delikatna roślina o żółtawozielonej barwie, dorastająca do 20 cm wysokości. Łodyga wyrasta z okrągławej pseudobulwy otoczonej pochwami liściowymi. Pęd trójkanciasty, nagi, zwykle z dwoma lancetowatymi liśćmi. Liście miękkie i lśniące, zwykle dwa (rzadko trzy) lancetowate bądź eliptyczne o zaostrzonych wierzchołkach. Wyrastają niemal naprzeciwlegle siebie. | ||
Część podziemna ma dwie pseudobulwy, zeszłoroczną i tegoroczną, otulone pochwami. Z zeszłorocznej wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu. Kwiaty na szczycie łodygi, małe i niepozorne, zielonkawe lub żółtobiałe, zebrane w 3–18 kwiatowy kwiatostan o długości do 8 cm. Kwiaty wyrastają na nieco skręconych szypułkach o długości 2-3 mm. Zewnętrzne listki okwiatu równowąskie, warżka tępa, bez ostrogi, o karbowanych brzegach i długości 4–5 mm. Długi na 3–4 mm prętosłup ma białawe pyłkowiny. Kwitnie od maja do lipca. Owoce bardzo małe w stosunku do wielkości kwiatów, pękające podłużnym szwem. Zawierają bardzo drobne nasiona dorastające 0,34 mm długości i 0,16 mm szerokości.Zwykle rośnie w skupiskach po kilka osobników. | Część podziemna ma dwie pseudobulwy, zeszłoroczną i tegoroczną, otulone pochwami. Z zeszłorocznej wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu. Kwiaty na szczycie łodygi, małe i niepozorne, zielonkawe lub żółtobiałe, zebrane w 3–18 kwiatowy kwiatostan o długości do 8 cm. Kwiaty wyrastają na nieco skręconych szypułkach o długości 2-3 mm. Zewnętrzne listki okwiatu równowąskie, warżka tępa, bez ostrogi, o karbowanych brzegach i długości 4–5 mm. Długi na 3–4 mm prętosłup ma białawe pyłkowiny. Kwitnie od maja do lipca. Owoce bardzo małe w stosunku do wielkości kwiatów, pękające podłużnym szwem. Zawierają bardzo drobne nasiona dorastające 0,34 mm długości i 0,16 mm szerokości.Zwykle rośnie w skupiskach po kilka osobników. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce znanych jest ok. 200 stanowisk, z których znaczna część ma charakter historyczny. Po 1980 r. zostało potwierdzone lub odkryte około 100 miejsc występowania lipiennika. Najwięcej stanowisk tego storczyka znajduje się w północno-wschodniej, zachodniej i środkowej części kraju. Są to pojezierza: [[Pojezierze Mazurskie|Mazurskie]], Pomorskie i Wielkopolskie. Rozproszone stanowiska spotykane są na Polesiu, Wyżynie i Nizinie Śląskiej. . | Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce znanych jest ok. 200 stanowisk, z których znaczna część ma charakter historyczny. Po 1980 r. zostało potwierdzone lub odkryte około 100 miejsc występowania lipiennika. Najwięcej stanowisk tego storczyka znajduje się w północno-wschodniej, zachodniej i środkowej części kraju. Są to pojezierza: [[Pojezierze Mazurskie|Mazurskie]], Pomorskie i Wielkopolskie. Rozproszone stanowiska spotykane są na Polesiu, Wyżynie i Nizinie Śląskiej. . | ||
Siedlisko lipiennika stanowią torfowiska i bagna między poduszkami mchów z podłożem węglanowym, na wysokości 0 - 1000 m n.p.m. Stwierdzany jest także na siedliskach antropogenicznych. Jest to roślina światłolubna. | Siedlisko lipiennika stanowią torfowiska i bagna między poduszkami mchów z podłożem węglanowym, na wysokości 0 - 1000 m n.p.m. Stwierdzany jest także na siedliskach antropogenicznych. Jest to roślina światłolubna. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Na terenie Europy jest to gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem. Lipiennik Loesela jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[NATURA 2000]]. W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, zaliczony do gatunków wymierających (kategoria zagrożenia E na "Czerwonej Liście"). | Na terenie Europy jest to gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem. Lipiennik Loesela jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[NATURA 2000]]. W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, zaliczony do gatunków wymierających (kategoria zagrożenia E na "Czerwonej Liście"). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
We wczesnych stadiach rozwojowych, roślina potrzebuje partnera mikoryzowego. W trzecim roku od infekcji grzybem, rozwija się stadium juwenilne z jednym niewielkim liściem, w kolejnych stadiach roślina rozwija po dwa liście. Najczęściej rozmnaża się generatywnie w wyniku samozapylenia, rzadziej wegetatywnie, przez tworzenie się w pochwach liści pąków przybyszowych. Kwiaty pojawiają się dopiero w siódmym roku od wykiełkowania nasion. | We wczesnych stadiach rozwojowych, roślina potrzebuje partnera mikoryzowego. W trzecim roku od infekcji grzybem, rozwija się stadium juwenilne z jednym niewielkim liściem, w kolejnych stadiach roślina rozwija po dwa liście. Najczęściej rozmnaża się generatywnie w wyniku samozapylenia, rzadziej wegetatywnie, przez tworzenie się w pochwach liści pąków przybyszowych. Kwiaty pojawiają się dopiero w siódmym roku od wykiełkowania nasion. | ||
Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten występuje m.in. w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim]] i [[Welski Park Krajobrazowy|Welskim]] Parku Krajobrazowym oraz w [[Rezerwat Sołtysek|rezerwacie "Sołtysek"]]. | Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten występuje m.in. w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim]] i [[Welski Park Krajobrazowy|Welskim]] Parku Krajobrazowym oraz w [[Rezerwat Sołtysek|rezerwacie "Sołtysek"]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
| − | |||
K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | ||
| − | + | <br/> | |
L. Kucharski: ''Lipiennik Loesela ''Liparis loeselii'' (L.) Rich.'' W: Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 99-109. [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_liparis_loeselii.pdf] | L. Kucharski: ''Lipiennik Loesela ''Liparis loeselii'' (L.) Rich.'' W: Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 99-109. [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/przewodnik_metodyczny_liparis_loeselii.pdf] | ||
| − | + | <br/> | |
''Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć''. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012. | ''Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć''. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipiennik_Loesela pl.wikipedia.org, Lipiennik Loesela] [22.04.2014] | |
| − | |||
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Lipiennik_Loesela | ||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]][[Kategoria: Natura 2000]] | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]][[Kategoria: Natura 2000]] | ||
Wersja z 19:41, 9 lip 2014
| Lipiennik Loesela | |
| | |
| Liparis loeselii | |
| (L.) Rich. | |
![Lipiennik Loesella (siedlisko)[1]](/index.php/Plik:Liparis_loeselii_-_Habitus_01.jpg) Lipiennik Loesella (siedlisko)[2] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | lipiennik |
| Gatunek | lipiennik Loesella |
| Synonimy | |
Lipiennik Loesela (Liparis loeselii (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Spis treści
Morfologia
Niepozorna, mała i delikatna roślina o żółtawozielonej barwie, dorastająca do 20 cm wysokości. Łodyga wyrasta z okrągławej pseudobulwy otoczonej pochwami liściowymi. Pęd trójkanciasty, nagi, zwykle z dwoma lancetowatymi liśćmi. Liście miękkie i lśniące, zwykle dwa (rzadko trzy) lancetowate bądź eliptyczne o zaostrzonych wierzchołkach. Wyrastają niemal naprzeciwlegle siebie.
Część podziemna ma dwie pseudobulwy, zeszłoroczną i tegoroczną, otulone pochwami. Z zeszłorocznej wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu. Kwiaty na szczycie łodygi, małe i niepozorne, zielonkawe lub żółtobiałe, zebrane w 3–18 kwiatowy kwiatostan o długości do 8 cm. Kwiaty wyrastają na nieco skręconych szypułkach o długości 2-3 mm. Zewnętrzne listki okwiatu równowąskie, warżka tępa, bez ostrogi, o karbowanych brzegach i długości 4–5 mm. Długi na 3–4 mm prętosłup ma białawe pyłkowiny. Kwitnie od maja do lipca. Owoce bardzo małe w stosunku do wielkości kwiatów, pękające podłużnym szwem. Zawierają bardzo drobne nasiona dorastające 0,34 mm długości i 0,16 mm szerokości.Zwykle rośnie w skupiskach po kilka osobników.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce znanych jest ok. 200 stanowisk, z których znaczna część ma charakter historyczny. Po 1980 r. zostało potwierdzone lub odkryte około 100 miejsc występowania lipiennika. Najwięcej stanowisk tego storczyka znajduje się w północno-wschodniej, zachodniej i środkowej części kraju. Są to pojezierza: Mazurskie, Pomorskie i Wielkopolskie. Rozproszone stanowiska spotykane są na Polesiu, Wyżynie i Nizinie Śląskiej. .
Siedlisko lipiennika stanowią torfowiska i bagna między poduszkami mchów z podłożem węglanowym, na wysokości 0 - 1000 m n.p.m. Stwierdzany jest także na siedliskach antropogenicznych. Jest to roślina światłolubna.
Wartość użytkowa
Na terenie Europy jest to gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem. Lipiennik Loesela jest gatunkiem o znaczeniu wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru NATURA 2000. W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, zaliczony do gatunków wymierających (kategoria zagrożenia E na "Czerwonej Liście").
Ciekawostki
We wczesnych stadiach rozwojowych, roślina potrzebuje partnera mikoryzowego. W trzecim roku od infekcji grzybem, rozwija się stadium juwenilne z jednym niewielkim liściem, w kolejnych stadiach roślina rozwija po dwa liście. Najczęściej rozmnaża się generatywnie w wyniku samozapylenia, rzadziej wegetatywnie, przez tworzenie się w pochwach liści pąków przybyszowych. Kwiaty pojawiają się dopiero w siódmym roku od wykiełkowania nasion.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w Mazurskim i Welskim Parku Krajobrazowym oraz w rezerwacie "Sołtysek".
Bibliografia
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
L. Kucharski: Lipiennik Loesela Liparis loeselii (L.) Rich. W: Przewodnik metodyczny. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 99-109. [3]
Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012.
Linki zewnętrzne
pl.wikipedia.org, Lipiennik Loesela [22.04.2014]
![[2]](http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Liparis_loeselii_-_Habitus_01.jpg){kind=link}