Nory: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Położenie) |
|||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Nory ''' (niem. ''Nordenthal'', od 1938 r. ''Nordental'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[gmina | + | ''' Nory ''' (niem. ''Nordenthal'', od 1938 r. ''Nordental'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olecki|powiecie oleckim]], w [[Wieliczki (gmina wiejska)|gminie Wieliczki]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład [[powiat olecko-gołdapski|powiatu olecko-gołdapskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Nory i [[Norki]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wojciech Borowski]]<ref>http://wieliczki.bipgmina.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa [data dostępu: 5.12.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku liczyła mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Nory i [[Norki]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wojciech Borowski]]<ref>http://wieliczki.bipgmina.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa [data dostępu: 5.12.2013]</ref>. | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], nad | + | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Ełckie|Pojezierzu Ełckim]], nad [[Rzeka Lega|rzeką Legą]], 13 km na południe od [[Olecko|Olecka]] i 5,5 km na południe od [[Wieliczki|Wieliczek]], na wschód od drogi krajowej nr 65. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W starszych opracowaniach podawano, iż Nory istniały już w 1553 roku, a przywilej lokacyjny otrzymały od starosty [[Krzysztof Glaubitz|Krzysztofa Glaubitza]] w 1560 roku. Jednak znawca zagadnień związanych z kolonizacją mazurskich miejscowości, [[lkwim: Grzegorz Białuński|Grzegorz Białuński]] podkreślał, iż tego rodzaju twierdzenia nie mają podstaw źródłowych. Według niego pierwsze wzmianki o Norach pochodzą dopiero z XVIII wieku<ref>G. Białuński, ''Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002, s. 154, przypis 329.</ref>. | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. W starszych opracowaniach podawano, iż Nory istniały już w 1553 roku, a przywilej lokacyjny otrzymały od starosty [[Krzysztof Glaubitz|Krzysztofa Glaubitza]] w 1560 roku. Jednak znawca zagadnień związanych z kolonizacją mazurskich miejscowości, [[lkwim: Grzegorz Białuński|Grzegorz Białuński]] podkreślał, iż tego rodzaju twierdzenia nie mają podstaw źródłowych. Według niego pierwsze wzmianki o Norach pochodzą dopiero z XVIII wieku<ref>G. Białuński, ''Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002, s. 154, przypis 329.</ref>. | ||
| − | Był to niewielki (cztery łany) majątek, który w XVIII wieku posiadali lub dzierżawili Ciesielscy i Okołowiczowie, polskie rodziny szlacheckie. W następnym stuleciu dobra się powiększyły. W połowie XIX wieku Nory liczyły 137 mieszkańców, a w roku 1888 obejmowały 621 hektarów i zaliczały się największych majątków na terenie powiatu (należały wówczas do niejakiego Hillmanna). Wieś wchodziła w skład [[ | + | Był to niewielki (cztery łany) majątek, który w XVIII wieku posiadali lub dzierżawili Ciesielscy i Okołowiczowie, polskie rodziny szlacheckie. W następnym stuleciu dobra się powiększyły. W połowie XIX wieku Nory liczyły 137 mieszkańców, a w roku 1888 obejmowały 621 hektarów i zaliczały się największych majątków na terenie powiatu (należały wówczas do niejakiego Hillmanna). Wieś wchodziła w skład [[arafia ewangelicka w Wieliczkach|parafii ewangelickiej w Wieliczkach]]. |
| − | Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] na bazie majątku utworzono we wsi [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Nory]]. Do 1970 roku było to przedsiębiorstwo jednozakładowe o powierzchni 942 hektarów. Na początku lat 70. przekształcono je w przedsiębiorstwo wielozakładowe, włączając do niego [[Państwowe Gospodarstwo Rolnicze Nowy Młyn|PGR Nowy Młyn]] i [[Państwowe Gospodarstwo Rolnicze Gąsiorówko|PGR Gąsiorówko]] (łącznie obejmowało ono odtąd ponad 2,4 tys. hektarów). | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] na bazie majątku utworzono we wsi [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Nory]]. Do 1970 roku było to przedsiębiorstwo jednozakładowe o powierzchni 942 hektarów. Na początku lat 70. przekształcono je w przedsiębiorstwo wielozakładowe, włączając do niego [[Państwowe Gospodarstwo Rolnicze Nowy Młyn|PGR Nowy Młyn]] i [[Państwowe Gospodarstwo Rolnicze Gąsiorówko|PGR Gąsiorówko]] (łącznie obejmowało ono odtąd ponad 2,4 tys. hektarów). |
| Linia 53: | Linia 53: | ||
1988 - 270 osób<ref>Łącznie: Nory, [[Bartki]], [[Bartkowski Młyn]] i [[Norki]].</ref> | 1988 - 270 osób<ref>Łącznie: Nory, [[Bartki]], [[Bartkowski Młyn]] i [[Norki]].</ref> | ||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Religia== | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach |parafii rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 63: | Linia 68: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
*[[Dwór w Norach|Zespół dworsko-parkowy]] z przełomu XIX i XX wieku | *[[Dwór w Norach|Zespół dworsko-parkowy]] z przełomu XIX i XX wieku | ||
| − | *Cmentarz wojenny z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] | + | *Cmentarz wojenny z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 79: | Linia 84: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olecki]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wieliczki (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | |||
Wersja z 08:44, 31 lip 2014
| Nory | |
| | |
 Nory. Cmentarz wojenny
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olecki |
| Gmina | Wieliczki |
| Liczba ludności (2010) | 265[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nory | |
| Położenie na mapie Polski  Nory | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nory (niem. Nordenthal, od 1938 r. Nordental) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Wieliczki. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Nory i Norki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wojciech Borowski[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Ełckim, nad rzeką Legą, 13 km na południe od Olecka i 5,5 km na południe od Wieliczek, na wschód od drogi krajowej nr 65.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W starszych opracowaniach podawano, iż Nory istniały już w 1553 roku, a przywilej lokacyjny otrzymały od starosty Krzysztofa Glaubitza w 1560 roku. Jednak znawca zagadnień związanych z kolonizacją mazurskich miejscowości, Grzegorz Białuński podkreślał, iż tego rodzaju twierdzenia nie mają podstaw źródłowych. Według niego pierwsze wzmianki o Norach pochodzą dopiero z XVIII wieku[3].
Był to niewielki (cztery łany) majątek, który w XVIII wieku posiadali lub dzierżawili Ciesielscy i Okołowiczowie, polskie rodziny szlacheckie. W następnym stuleciu dobra się powiększyły. W połowie XIX wieku Nory liczyły 137 mieszkańców, a w roku 1888 obejmowały 621 hektarów i zaliczały się największych majątków na terenie powiatu (należały wówczas do niejakiego Hillmanna). Wieś wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Wieliczkach.
Po II wojnie światowej na bazie majątku utworzono we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne Nory. Do 1970 roku było to przedsiębiorstwo jednozakładowe o powierzchni 942 hektarów. Na początku lat 70. przekształcono je w przedsiębiorstwo wielozakładowe, włączając do niego PGR Nowy Młyn i PGR Gąsiorówko (łącznie obejmowało ono odtąd ponad 2,4 tys. hektarów).
Liczba mieszkańców
1857 - 137 osób
1988 - 270 osób[4]
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Najświętszej Maryi Panny w Wieliczkach.
Ludzie związani z miejscowością
- Stanisława Karna (ur. 1946) - zootechnik, absolwentka WSR w Olsztynie, pracownik PGR Nory, posłanka na Sejm VI kadencji
Zabytki
- Zespół dworsko-parkowy z przełomu XIX i XX wieku
- Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
- ↑ Łącznie: Nory, Bartki, Bartkowski Młyn i Norki.
- ↑ http://wieliczki.bipgmina.pl/jednostki_pomocnicze/1/solectwa [data dostępu: 5.12.2013]
- ↑ G. Białuński, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002, s. 154, przypis 329.
- ↑ Łącznie: Nory, Bartki, Bartkowski Młyn i Norki.
