Notyst Mały

Notyst Mały
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mrągowo
Sołectwo	Notyst Mały
Liczba ludności (2010)	123
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Notyst Mały
Położenie na mapie Polski Notyst Mały
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Notyst Mały (niem. Klein Notisten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 123 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Irina Godowicz.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).

Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki o Notyście pojawiają się już w 1444 r. Nie był to wówczas właściwy Notyst Mały tylko wieś Notyst, na który w XIX w. złożyły się: Notyst Duży, Notyst Mały i Notyst Nowy. Wieś lokowano w 1555 r. przez Jana Krugera – karczmarza z Notystu Wielkiego. Nabył on 4 łany od starosty Rynu Georg von Diebes na obszarze położonym na południowy zachód od Notystu. Wieś założono na 44 łanach z 10 latami wolnizny. Do II poł XVIII w. część łanów jednak nie została obsadzona. Pustki zagospodarowano żywiołem polskim. Powstało wówczas 8 nowych gospodarstw. W I poł XIX w. liczba gospodarstw wzrosła do 30 a forma wsi przybrała charakter ulicówki. W miejscowości, jak w wielu innych, odbyła się separacja gruntów. Wieś miała charakter ulicówki ale po separacji powstały liczne kolonie. W 1888 r. zbudowano tutaj szkołę. W 1925 r. istniało w miejscowości 40 gospodarstw chłopskich. Na początku wieku XX przeprowadzono meliorację wszystkich łąk. Wieś należała do parafii w Rynie a przed 1945 r. do powiatu giżyckiego. W 1785 r. było tu 18 dymów, w 1815 r. – 26, w 1838 r. – 27. W 1815 r. mieszkało tu 131 osób a w 1838 r. 206 . W 1939 r. liczba mieszkańców liczyła 219 .

Kultura

We wsi działa świetlica. Organizowane są pikniki i festyny.

Ludzie związani z miejscowością:

Na kartach historii wsi zapisał się starosta Rynu Georg von Diebes. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jet Irina Godowicz.

Bibliografia:

Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VII, Warszawa 1886, 960 ss.

http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf,12.09.2013. http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims