Nowe Kiejkuty

Nowe Kiejkuty
Nowe Kiejkuty na pocztówce sprzed 1945 roku. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [04.10.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Dźwierzuty
Liczba ludności (2010)	325
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-120
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nowe Kiejkuty
Położenie na mapie Polski Nowe Kiejkuty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nowe Kiejkuty (niem. Neu Keykuth) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 325 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Bernarda Mikulak.

Nowe Kiejkuty

Nowe Kiejkuty. Pomnik ku czci mieszkańców poległych w latach 1914-1918. Źródło: www.rowery.olsztyn.pl [04.10.2014]

 

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 10 km na północ od Szczytna, na północ od jeziora Wałpusz, przy drodze nr 600 w kierunku Mrągowa oraz linii kolejowej na linii Szczytno – Biskupiec.

Dzieje miejscowości

Miejscowość powstała na obszarze dawnej Galindii. Następnie tereny te stanowiły część prokuratorii szczycieńskiej przeznaczonej do nadań dla rycerstwa w zamian za zasługi dla Zakonu. Obdarowani rycerze we własnym zakresie zakładali nowe [Wieś czynszowa |wsie czynszowe]], dwory i folwarki, a także często sprzedawali, zamieniali lub tracili własne majątki, stąd spora liczba kolejnych właścicieli. Nowe Kiejkuty zostały założone pod koniec XIV wieku (po raz pierwszy zostały wymienione w 1399 roku). W 1406 roku była to wieś czynszowa obejmująca 40 łanów, w tym 4 łany sołeckie. Zasiedlanie wsi najwyraźniej postępowało stosunkowo powoli, ponieważ w 1520 roku aż 24 łany były puste. W XVI wieku istniała tu karczma. W 1782 roku Nowe Kiejkuty składały się z 29 gospodarstw. W 1818 roku wieś liczyła 180 mieszkańców i 34 gospodarstwa. W 1939 roku Nowe Kiejkuty były zamieszkane przez 401 osób. W 1992 roku zamknięto przystanek osobowy na linii kolejowej nr 262 w Nowych Kiejkutach.

Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa. br/>

Bezpieczeństwo

W Nowych Kiejkutach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Sport

W miejscowości działa klub piłkarski FC Nowe Kiejkuty.

Turystyka

W okolicach miejscowości zlokalizowane są ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, stadniny koni.

Zabytki

• w centrum wsi pozostałości pomnika na cześć mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej; pomnik zlokalizowany był w centrum wsi, przy przydrożnej kapliczce; do czasów obecnych zachowały się jedynie szczątki podstawy pomnika
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku
• budynek dawnej stacji kolejowej z początków XX wieku, zaadoptowany obecnie na mieszkania prywatne

Przyroda

W pobliżu miejscowości znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.

Bibliografia

Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
Strona Gminy Dźwierzuty [10.09.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [04.10.2014]