Olszewo (gmina Mikołajki)

Olszewo
Cmentarz z I wojny światowej, źródło: www.rowery.olsztyn.pl, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Mikołajki
Sołectwo	Olszewo
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Olszewo
Położenie na mapie Polski Olszewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Olszewo (niem. Erlenau, Olschewen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975–1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23% powierzchni gminy a lasy ok 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część Jeziora Śniardwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.

Dzieje miejscowości

Miejscowość lokowano w 1545 r. z nadania księcia Albrechta, Grzegorzowi Mońkowi 5 włók sołeckich oraz 50 włók czynszowych na prawie chełmińskim. Wspomniane włóki miały posłużyć do założenia miejscowości Zawady. Nazwa ta jednak nie przyjęła się i w dokumentach z 1565 r. widnieje Olszewo. Włóki usytuowane były między następującymi miejscowościami: Szymonka, Woźnice, Dąbrówka, Górkło oraz puszczą łuknajską. W 1565 r. pleban – Sebastian Czechański otrzymał na prawie lennym 8 włók nadwyżki. W XVI w. na terenie Olszewa istniały 2 karczmy i 43 gospodarstwa. Kolejne nadanie pochodzi z 1663 r. kiedy to Fryderyk Wilhelm zapisał 2 włoki Janowi Gryguciowi. W XVII w. wieś była w części chłopską a w części ziemiańską. Powstała tutaj także w XVIII w. szkoła. W 1818 r. nauczał w niej Krzysztof Rosiński. W 1838 r. wieś posiadała 402 mieszkańców. Pod koniec XIX w. we wsi było 536 mieszkańców. Wieś składała się wówczas z: Adelig Olschewen, Mittel Olschewen, Niedre Olschewen, Ober Olschewen, Neue Olschewen. W okresie I wojny światowej nieopodal Olszewa toczyły się walki rosyjsko – niemieckie. Olszewo zatem znalazło się na linii frontu wzdłuż torów kolejowych Mikołajki – Woźnice. W 1938 r. w miejsce nazwy Olschewen wprowadzono nazwę Erlenau a w 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Olszewo. Wieś należała do parafii w Szymonce. Wieś ukształtowała się w ulicówkę na trakcie Mikołajki – Orzysz. W 1939 r. było tu 609 mieszkańców. Obecnie w skład miejscowości wchodzą Długi Grąd i Szymonka Mała.

Kultura

We wsi działa Szkoła Podstawowa.

Ludzie związani z miejscowością:

Ze wsią związana jest postać Christiana Rosińskiego – nauczyciela. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Agnieszka Olszewska.

Zabytki:

We wsi ostały się: budynki mieszkalne oraz szkoła, mleczarnia, dworzec kolejowy, zespół dworsko-parkowy z początku XX w., cmentarze ewangelickie z XIX w.

Bibliografia:

Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VII, Warszawa 1886, 960 ss.

Zobacz też

www.mikolajki.pl