Osieka

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Osieka

Pałac w Osiece.Fot. Mieczysław Kalski
Pałac w Osiece.
Fot. Mieczysław Kalski
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat bartoszycki
Gmina Bartoszyce
Liczba ludności (2010) 205[1]
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Osieka
Osieka
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Osieka
Osieka
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Osieka (niem. Hermenhagen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 205 mieszkańców (łącznie z Lipiną). W skład sołectwa wchodzą wsie: Osieka, Lipina i Bukowo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bogusław Broszko.

Staw w zespole pałacowym.
Fot. Marek & Ewa Wojciechowscy.
Źródło: www.pl.wikipedia.org

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, przy strumyku Suszyca, 6 km na południowy zachód od Bartoszyc.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Przywilej lokacyjny otrzymała w 1340 roku jako wieś czynszowa na 52 łanach; zasadźcą był niejaki Herman. Wieś poważnie ucierpiała podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku – zmarła wówczas większość mieszkańców. W XVI wieku wydzielono z obszaru wsi 37 łanów i założono majątek szlachecki, który w XVII wieku krótko był folwarkiem miejskim (1641–1643), a w wieku XIX również krótko (1821–1829) był własnością polskiej rodziny szlacheckiej Kurowskich. Majątek pod koniec XIX wieku zajmował 742 ha (łącznie z folwarkami Bukowo i Ceglarki). W 1905 roku należał do hrabiego Wiliama Schoulz von Ascheradena, a następnie do rodziny Richterów i Wegelów. W okresie międzywojennym poddano go parcelacji. Wieś wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Bartoszycach. Budowę pałacu ukończono w 1861 roku.

Po II wojnie światowej Osiekę zasiedlono już w latach 1945–1946. W latach 1954–1959 znajdowała się tu siedziba gromady. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 41 budynków mieszkalnych, należało do niej 47 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie obejmowały obszar 571 ha. We wsi były wówczas: klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 70 miejsc, sklep wielobranżowy i świetlica (ta ostatnia działa również obecnie).

Po 1945 roku pałac długo stanowił własność Urzędu Gminy w Bartoszycach i był użytkowany przez gminę. Krótko mieściła się w nim szkoła podstawowa, następnie świetlica, mieszkania. Długo nie podlegał remontom. W 1993 roku kupił go prywatny przedsiębiorca z Bartoszyc i poddał pałac gruntownemu remontowi, a park rewaloryzacji. Obecnie znajduje się tu pensjonat "Biały Książę" wraz z restauracją.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

  • 1857 – 232 osoby
  • 1933 – 350 osób
  • 1939 – 340 osób
  • 1983 – 227 osób

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

  • pałac w Osiece z połowy XIX wieku
  • park pałacowy
  • dobrze zachowana zabudowa murowana z pierwszej ćwierci XX wieku: liczne domy mieszkalne i budynki gospodarcze
  • kilka przykładów zabudowy drewnianej z pierwszej ćwierci XX wieku: domy nr 20 i 21, budynki gospodarcze w zagrodach nr 5, 6, 7, 19, 23, 25 i 32

Przypisy

  1. Łącznie Osieka i Lipina.
  2. Biblioteka Sejmowa [05.03.2014].

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]