Parafia pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
m (Zastępowanie tekstu - "Kler parafialny" na "Duchowni parafii")
 
(Nie pokazano 32 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 17: Linia 17:
 
  |dzień wspomnienia      =  
 
  |dzień wspomnienia      =  
 
  |www                    =
 
  |www                    =
}}<br/>
+
}}
 
+
''' Parafia pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach ''' rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie [[Frombork]] należącym do archidiecezji warmińskiej. [[lkwim:Kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach|Kościół parafialny]] znajduje się w [[Pierzchały|Pierzchałach]]. Obecnie (2014 r.) proboszczem parafii jest ks. mgr [[Radosław Gołębiewski]].<br/><br/>
''' Parafia pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach ''' rzymskokatolicka parafia leżąca w [[dekanat Frombork|dekanacie Frombork]] należącym do [[archidiecezja warmińska | archidiecezji warmińskiej]]. Kościół parafialny znajduje się w [[Pierzchały|Pierzchałach]]. Obecnie (2014 r.) proboszczem parafii jest ks. mgr [[Radosław Gołębiewski]].
 
  
 
== Historia parafii ==
 
== Historia parafii ==
Wieś, znana od 1296, w 1311 stała się własnością biskupów warmińskich. W 1343 powstała tu kapituła kolegiacka, wkrótce jednak przeniesiona do Glotowa a następnie do Dobrego Miasta. Kościół pw. Narodzenia NMP i św. Małgorzaty wzniesiono jeszcze przed założeniem kolegiaty. Jest budowlą ceglaną, gotycką, salową. Posiadał sklepienie krzyżowo-żebrowe. Wieżę i zakrystię dobudowano ok. 1400 r., potem kaplice boczne, a drewniana górna część wieży powstała 1770. W średniowieczu Pierzchały były miejscem pielgrzymkowym, jednak parafia uległa likwidacji i zostały filią parafii w Szalmii. Kościół posiadał bogaty wystrój, o czym świadczyły pozostałości gotyckich malowideł ściennych z postaciami apostołów, odkryte podczas remontu 1894. Istniał też późnogotycki tryptyk wykonany w Elblągu, z ok. 1520 r., z figurami Marii z Dzieciątkiem, św. Małgorzaty, św. Jana Chrzciciela i apostołów oraz malowanymi scenami pasyjnymi (obecnie jedyna ocalała kwatera znajduje się w Muzeum Okręgowym w Toruniu. Były też 2 ołtarze barokowe i ambona. W 1945 r. świątynia została poważnie zrujnowana. Przez wiele lat niszczała, potem ruiny zostały prowizorycznie adaptowane na magazyn PGR, co nie powstrzymało dewastacji. Dopiero po latach świątynia została odbudowana. W pobliżu znajduje się zapora i elektrownia wodna na rzece Pasłęce. Elektrownia wodna w Pierzchałach przetrwała działania wojenne bez zniszczeń.
+
Miejscowość została założona przez kapitułę warmińską w 1311 roku. W 1341 roku biskup warmiński [[Henryk Fleming]] ustanowił w Pierzchałach parafię. Do 1343 roku Pierzchały były siedzibą Kapituły Kolegiackiej. Od początku XV wieku kościół był filią [[Parafia pw. św. Jerzego w Szalmii|parafii św. Jerzego w Szalmii]]. Po drugiej wojnie światowej świątynię zamieniono na magazyn [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|PGR]] i uległa ona dewastacji. Rozebrano kaplicę, zakrystię, dach i wieżę. Nawę podzielono na dwie kondygnacje, wykorzystując do tego więźbę dachową kościoła. Gotycki portal zamurowano, częściowo również wejścia boczne.  
Całość konstrukcji powstała w latach 1913 - 1916. Elektrownia stoi na końcu kanału, na zachodnim zboczu głębokiej doliny rzeki Pasłęki, w odległości ponad 1 km od jez. Pierzchalskiego, zbiornika gromadzącego dla niej wodę, która piętrzona jest na wysokość 12 - 14 metrów.
 
 
 
Pierzchały po raz pierwszy wspomniane były w 1296 roku. W 1311 roku biskupi warmińscy założyli w Pierzchałach wieś na prawie chełmińskim. W 1341 roku biskup warmiński [[Henryk Fleming]] ustanowił w Pierzchałach parafię. Przed 1341 rokiem Pierzchały były siedzibą Kapituły Kolegiackiej, przeniesionej w 1343 roku do [[Głotowo |Głotowa]], a w 1347 do [[Dobre Miasto |Dobrego Miasta]]. Od początku XV wieku kościół był filią [[Parafia pw. św. Jerzego w Szalmii|parafii św. Jerzego w Szalmii]]. Po drugiej wojnie światowej zamieniony na magazyn [[PGR|Państwowego Gospodarstwa Rolnego]], uległ poważnemu zniszczeniu. Odbudowany został przez ks. mgr. Tadeusza Rudzińskiego, który zabiegał o fundusze zagraniczne oraz o pomoc Arcybiskupa Metropolity Warmińskiego i Urzędu Rady Ministrów, Departamentu Wyznań, Funduszu Kościelnego. Arcybiskup Metropolita Warmiński z dniem 1 stycznia 1996 roku, ks. mgr. Tadeusza Rudzińskiego mianował proboszczem rzymskokatolickiej parafii św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach, zaznaczając, że w skład parafii wchodzą miejscowości: [[Pierzchały]], [[Trąby]] i [[Trąbki]]. Dekretem z dnia 8 stycznia 1996 roku wyłączył z [[Parafia pw. św. Katarzyny w Braniewie|parafii św. Katarzyny w Braniewie]] wieś [[Wielewo]] i włączył do parafii św. Małgorzaty w Pierzchałach. Natomiast dekretem z dnia 9 stycznia 1996 roku przeniósł odpust zupełny z dnia Matki Boskiej Anielskiej (2 VIII) na święto Narodzenia NMP (8 IX). Dekretem z 12 lutego 1999 roku Arcybiskup Metropolita Warmiński wyłączył z dniem 1 marca 1999 roku z parafii Pierzchały wsie Trąby i Trąbki i włączył z powrotem do [[Parafia pw. Przenajświętszej Trójcy w Chruścielu|parafii w Chruścielu]]. Uroczystego poświęcenia odbudowanej świątyni dokonał Arcybiskup Metropolita Warmiński w dniu 17 października 1999 roku.
 
 
 
Muzeum Okręgowe w Toruniu w dniu 19 listopada 2001 roku odmówiło zwrotu do parafii w Pierzchałach: ocalałych fragmentów gotyckiego ołtarza, które znajdują się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu. Kwaterę oznaczoną numerem inw. MT/Rz/14/SN i opisaną jako pochodzącą z kościoła w Pierzchałach, Muzeum otrzymało w darze od OO Redemptorystów z Braniewa, którzy po 1945 roku byli właścicielami zabytku. Darowizna została dokonana 47 lat temu, 10 listopada 1954 roku na zasadzie wymiany eksponatów w zamian za omawianą kwaterę Muzeum przekazało do Braniewa 6 obrazów, którymi byli zainteresowani Ojcowie Redemptoryści.
 
  
[[Plik:parafiapierzchały2.jpg|right|thumb|288px|NAZWA,  fot. Mieczysław Kalski]]<br/>
+
Odbudowa była możliwa dopiero po 1990 roku, gdy ruiny jako własność zwrócono Kościołowi katolickiemu. Decyzję rekonstrukcji budowli podjął ks. arcybiskup metropolita warmiński dr [[Edmund Piszcz]]. Plan realizacyjny wykonała Architektoniczna Pracownia Projektowa z Gdańska. Autorami opracowania byli: mgr inż. arch. W. Jaroszewski, mgr inż. Andrzej Szynwałd-Pitas, mgr inż. Jan Stańczak, który pełnił również funkcję inspektora nadzoru. Konstrukcje więźby dachowej zaprojektował mgr inż. Zbigniew Krzywiec, przy konsultacji mgr inż. Krystyny Próchnickiej. Prace budowlane wykonało Prywatne Przedsiębiorstwo Budowlane Budex z [[Braniewo|Braniewa]]. 90% kosztów budowy finansowała Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej. Uroczystego poświęcenia odbudowanej świątyni dokonał 17 października 1999 roku arcybiskup metropolita warmiński [[Edmund Piszcz]].
[[Plik:parafiapierzchały1.jpg|right|thumb|288px|Kapliczka w Pierzchałach, fot. Jacek Bogdan, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Pierzcha%C5%82y_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_p.w._NMP-010.JPG Wikimedia Commons] [14.11.2014]]]<br/>
 
  
== Kler parafialny ==
+
Pierwszym proboszczem nowo utworzonej parafii został ks. [[Tadeusz Rudziński]]. Początkowo do parafii należały miejscowości: [[Pierzchały]], [[Trąby]], [[Trąbki]] oraz [[Wielewo]], ale z dniem 1 marca 1999 roku z parafii Pierzchały zostały wyłączone wsie Trąby i Trąbki i włączone z powrotem do [[Parafia pw. Przenajświętszej Trójcy w Chruścielu|parafii w Chruścielu]]. W 2001 roku parafia zwróciła się do Muzeum Okręgowego w Toruniu z prośbą o zwrot ocalałych fragmentów ołtarza z kościoła w Pierzchałach, jednak Muzeum odmówiło. Muzeum otrzymało je w darze od OO Redemptorystów z Braniewa, którzy po 1945 roku byli właścicielami zabytku. Darowizna została dokonana 47 lat temu, 10 listopada 1954 roku na zasadzie wymiany eksponatów. W zamian Muzeum przekazało do Braniewa sześć obrazów, którymi byli zainteresowani Ojcowie Redemptoryści.<br/>
 +
== Duchowni parafii ==
 
'''Proboszczowie:'''
 
'''Proboszczowie:'''
 
*[[Tadeusz Rudziński]] (od 1995)
 
*[[Tadeusz Rudziński]] (od 1995)
 
*[[Radosław Gołębiewski]]  
 
*[[Radosław Gołębiewski]]  
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
 
[http://archwarmia.pl/ Archidiecezja Warmińska]<br/>
 
[http://archwarmia.pl/ Archidiecezja Warmińska]<br/>
 
[[lkwim:Kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach|Kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach]]
 
[[lkwim:Kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach|Kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach]]
 
<br/>
 
<br/>
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999<br/>
+
''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999.<br/>
''Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992)'', Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006<br/>
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Pierzcha%C5%82y_%28wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie%29 ''Pierzchały.'' Wikipedia]  [06.10.2014]<br/>
[http://www.studiawarminskie.uwm.edu.pl/assets/Artykuly/sw40-441-470.pdf ''Parafie utworzone w dziesięcioleciu Archidiecezji Warmińskiej 1992–2002'', bp Julian Wojtkowski, Studia Warmińskie XL, 2003] [29.09.2014]<br/>
+
[http://www.studiawarminskie.uwm.edu.pl/assets/Artykuly/sw37383-394.pdf Ks. Marian Borzyszkowski, ''Odbudowa kościoła w Pierzchałach'', Studia Warmińskie XXXVII (2000)] [15.11.2014]<br/>
http://www.studiawarminskie.uwm.edu.pl/assets/Artykuly/sw37383-394.pdf
+
[http://www.studiawarminskie.uwm.edu.pl/assets/Artykuly/sw40-441-470.pdf bp Julian Wojtkowski, ''Parafie utworzone w dziesięcioleciu Archidiecezji Warmińskiej 1992–2002'', Studia Warmińskie XL, 2003] [29.09.2014]<br/>
http://pl.wikipedia.org/wiki/Pierzcha%C5%82y_(wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie)
 
[LINK NAZWAparafii]] [6.10.2014]<br/>
 
[LINK ''nazwak'' Wikipedia] [6.10.2014]<br/>
 
 
<br/>
 
<br/>
 
+
[[Kategoria: Kościół]]
+
[[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]]
[[Kategoria: Kościół Rzymskokatolicki]]
 
 
[[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]]
 
[[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]]
 
[[Kategoria: Archidiecezja warmińska]]
 
[[Kategoria: Archidiecezja warmińska]]

Aktualna wersja na dzień 08:51, 28 lip 2015

Parafia pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach

Kościół pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach, autor: Jacek Bogdan, źródło: Wikimedia Commons
Kościół pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach, autor: Jacek Bogdan, źródło: Wikimedia Commons
Siedziba Pierzchały
Adres Pierzchały 16, 14-526 Płoskinia
Data powołania 1 stycznia 1996 r.
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Archidiecezja warmińska
Dekanat Frombork
Kościół Kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach

Parafia pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Pierzchałach – rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Frombork należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Pierzchałach. Obecnie (2014 r.) proboszczem parafii jest ks. mgr Radosław Gołębiewski.

Historia parafii

Miejscowość została założona przez kapitułę warmińską w 1311 roku. W 1341 roku biskup warmiński Henryk Fleming ustanowił w Pierzchałach parafię. Do 1343 roku Pierzchały były siedzibą Kapituły Kolegiackiej. Od początku XV wieku kościół był filią parafii św. Jerzego w Szalmii. Po drugiej wojnie światowej świątynię zamieniono na magazyn PGR i uległa ona dewastacji. Rozebrano kaplicę, zakrystię, dach i wieżę. Nawę podzielono na dwie kondygnacje, wykorzystując do tego więźbę dachową kościoła. Gotycki portal zamurowano, częściowo również wejścia boczne.

Odbudowa była możliwa dopiero po 1990 roku, gdy ruiny jako własność zwrócono Kościołowi katolickiemu. Decyzję rekonstrukcji budowli podjął ks. arcybiskup metropolita warmiński dr Edmund Piszcz. Plan realizacyjny wykonała Architektoniczna Pracownia Projektowa z Gdańska. Autorami opracowania byli: mgr inż. arch. W. Jaroszewski, mgr inż. Andrzej Szynwałd-Pitas, mgr inż. Jan Stańczak, który pełnił również funkcję inspektora nadzoru. Konstrukcje więźby dachowej zaprojektował mgr inż. Zbigniew Krzywiec, przy konsultacji mgr inż. Krystyny Próchnickiej. Prace budowlane wykonało Prywatne Przedsiębiorstwo Budowlane Budex z Braniewa. 90% kosztów budowy finansowała Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej. Uroczystego poświęcenia odbudowanej świątyni dokonał 17 października 1999 roku arcybiskup metropolita warmiński Edmund Piszcz.

Pierwszym proboszczem nowo utworzonej parafii został ks. Tadeusz Rudziński. Początkowo do parafii należały miejscowości: Pierzchały, Trąby, Trąbki oraz Wielewo, ale z dniem 1 marca 1999 roku z parafii Pierzchały zostały wyłączone wsie Trąby i Trąbki i włączone z powrotem do parafii w Chruścielu. W 2001 roku parafia zwróciła się do Muzeum Okręgowego w Toruniu z prośbą o zwrot ocalałych fragmentów ołtarza z kościoła w Pierzchałach, jednak Muzeum odmówiło. Muzeum otrzymało je w darze od OO Redemptorystów z Braniewa, którzy po 1945 roku byli właścicielami zabytku. Darowizna została dokonana 47 lat temu, 10 listopada 1954 roku na zasadzie wymiany eksponatów. W zamian Muzeum przekazało do Braniewa sześć obrazów, którymi byli zainteresowani Ojcowie Redemptoryści.

Duchowni parafii

Proboszczowie:

Zobacz też

Archidiecezja Warmińska
Kościół pw. św. Małgorzaty w Pierzchałach

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999.
Pierzchały. Wikipedia [06.10.2014]
Ks. Marian Borzyszkowski, Odbudowa kościoła w Pierzchałach, Studia Warmińskie XXXVII (2000) [15.11.2014]
bp Julian Wojtkowski, Parafie utworzone w dziesięcioleciu Archidiecezji Warmińskiej 1992–2002, Studia Warmińskie XL, 2003 [29.09.2014]