Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(→‎Historia parafii)
 
(Nie pokazano 39 wersji utworzonych przez 9 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Parafia infobox
 
{{Parafia infobox
−
  |nazwa                  = Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych  
+
  |nazwa                  = Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście
−
  |grafika                = Zbawiciel Dobre Miasto.jpg
+
  |grafika                = Dobre miasto5.jpg
−
  |podpis grafiki          = Kościół parafialny, źródło: [http://archwarmia.pl/parafie/parafie/dobre-miasto-parafia-najswietszego-zbawiciela-i-wszystkich-swietych/ Archidiecezja warmińska], 03.01.2014.  
+
  |podpis grafiki          = Kościół parafialny.<br>Fot. Mieczysław Kalski
 
  |siedziba                = Dobre Miasto
 
  |siedziba                = Dobre Miasto
 
  |adres                  = ul. Orła Białego 30, 11-040 Dobre Miasto
 
  |adres                  = ul. Orła Białego 30, 11-040 Dobre Miasto
Linia 14: Linia 14:
 
  |2. jednostka nazwa      = Dobre Miasto
 
  |2. jednostka nazwa      = Dobre Miasto
 
  |obiekt sakralny funkcja = Bazylika
 
  |obiekt sakralny funkcja = Bazylika
−
  |obiekt sakralny        = Bazylika pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych  
+
  |obiekt sakralny        = bazylika pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych  
 
  |dzień wspomnienia      =  
 
  |dzień wspomnienia      =  
 
  |www                    = [http://www.zbawiciel.eu Parafia Zbawiciela w Dobrym Mieście]
 
  |www                    = [http://www.zbawiciel.eu Parafia Zbawiciela w Dobrym Mieście]
−
}}<br/>
+
}}
−
 
+
[[image:dobre miastok.jpg|thumb|right|290px|Kościół parafialny.<br>Fot.: © Mieczysław Wieliczko]]
−
''' Parafia pw. Najświętszego Serca Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście ''' – [[rzymskokatolicka | rzymskokatolicka ]] parafia leżąca w [[dekanat Dobre Miasto|dekanacie Dobre Miasto]], należącym do [[archidiecezja warmińska | archidiecezji warmińskiej]]. Erygowana w XIV w. Mieści się przy ul. Orła Białego 30 w [[Dobre Miasto|Dobrym Mieście]].
+
''' Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście ''' – rzymskokatolicka parafia leżąca w [[dekanat Dobre Miasto|dekanacie Dobre Miasto]], należącym do [[archidiecezja warmińska |archidiecezji warmińskiej]]. Erygowana w XIV w. Mieści się przy ul. Orła Białego 30 w [[Dobre Miasto|Dobrym Mieście]]. Proboszczem parafii jest ks. kap. hon. kan. [[Stanisław Zinkiewicz]].  
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
 
== Historia parafii ==
 
== Historia parafii ==
−
Biskup warmiński [[Herman z Pragi]] powołał kapitułę kolegiacką, którą następnie przeniósł do [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]. Kapituła otrzymała pod opiekę miejscowy kościół parafialny.  
+
Biskup warmiński [[Herman z Pragi]] powołał w [[Pierzchały|Pierzchałach]] koło [[Braniewo|Braniewa]] [[Kapituła kolegiacka w Dobrym Mieście|kapitułę kolegiacką]], którą następnie przeniósł do [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]. Kapituła otrzymała pod opiekę miejscowy kościół parafialny – [[lkwim: Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|bazylikę Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście]]. Zadaniem kapituły było również wspieranie biskupa i [[Kapituła warmińska |kapituły katedralnej]]. Kanonicy [[Kapituła kolegiacka w Dobrym Mieście |kapituły kolegiackiej]] zobowiązani byli do prowadzenia życia wspólnego, na wzór życia zakonnego. Dla celów [[Kapituła kolegiacka w Dobrym Mieście |kapituły]] założono kompleks architektoniczny składający  się z zabudowań mieszkalnych i gospodarczych orientowanego [[lkwim: Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|kościoła kolegiackiego]]. Konsekracji [[lkwim: Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|bazyliki Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych]] dokonał biskup warmiński [[Henryk III Sorbom]].  
 
<br/>
 
<br/>
−
trzymujączarazem zadanie wspierania biskupa i kapitułę katedralną w szczytnymdziele chrystianizacji regionu poprzez aktywną działalność duszpasterską i oświeceniową prowadzoną pośród Prusów. Kanonicy kapituły kolegiackiej odpoczątku zobowiązani byli do prowadzenia życia wspólnego, na wzór życia zakonnego co miało zapewnić spójność korporacji w ewangelizacyjnym oddziaływaniu oraz skuteczność w zaszczepianiu wzorców wiary i chrześcijańskiego obyczaju pośród ludzi.
+
Po II wojnie światowej [[lkwim: Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|bazylika]] przeszła szereg remontów. W latach 90. XX w. w południowym skrzydle świątyni ulokowano [[Warmińskie Seminarium Duchowne „Hosianum”]], które funkcjonowało tutaj do lipca 1991 r. Dzisiaj w części południowej [[lkwim: Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|kolegiaty]] znajduje się [[Dom Rekolekcyjny Źródło Jakuba w Dobrym Mieście|Dom Rekolekcyjny „Źródło Jakuba”]] prowadzony przez Wspólnoty Odnowy w Duchu Świętym.
−
        Kapituła kolegiacka dodawała także prestiżu diecezji warmińskiej. Inne diecezje sąsiednie, mniejsze i bardziej uzależnione od Krzyżaków nie mogły bowiem sobie pozwolić na utrzymanie podobnych kolegiów. Osadzenie w Dobrym Mieście kapituły kolegiackiej stało się przyczyną powstania w tym mieście, w jego południowo - zachodniej części, wspaniałego kompleksu architektonicznego złożonego z zabudowań mieszkalnych i gospodarczych, i orientowanego kościoła kolegiackiego, który wpisany w ciąg murów miejskich, przy braku zabudowań zamkowych w mieście, miał pełnić także funkcję obronną. Za datę rozpoczęcia budowy zespołu kolegiackiego przyjmuje się rok 1357. Najpierw zbudowano skrzydło południowe zespołu kolegiackiego potem kościół oraz skrzydło zachodnie zamykając nieregularny czworobok zabudowy tzw. domem biskupim z bramą wschodnią wprowadzającą na obszerny wewnętrzny dziedziniec kolegiacki ze studnią po środku. Chociaż dokładna data konsekracji kościoła kolegiackiego nie jest znana, przypuszczalnie została ona dokonana w 1389 roku przez biskupa warmińskiego Henryka Sorboma. W krótkim więc czasie powstał w Dobrym Mieście ogromny zespół architektury sakralnej, nie mający równego sobie w całej bodajże północnej części naszego kraju. Całość jest zbudowana z czerwonej palonej cegły w stylu gotyckim z niewielką ilością architektonicznych, zewnętrznych zdobień. Ułożenia cegieł w budowli, regularność otworów okiennych, płycin, fryzów ceglanych dzielących wysoką wieżę kościoła, zdobione sterczynami szczyty stanowią o dużym kunszcie budowlanym ówczesnych budowniczych obiektu.
+
<br/>
−
        Estetykę zabudowy kolegiackiej ubogacały odkryte podczas prac remontowych prowadzonych w roku 2004, pochodzące z czasów budowy obiektu dekoracje typu maswerkowego wypełniające blendy szczytu wschodniego oraz blendy fryzów poniżej okapu dachu kościoła. Architektura zespołu kolegiackiego przechodziła liczne zmiany. Szczęśliwie jednak nie zmieniły one kształtu całości. Były one warunkowane zniszczeniami powodowanymi wojnami (tzw. wojna głodowa w 1414 r.kiedy to siedziba kanoników padła ofiarą najazdu wojsk polskich na Warmię, obrona miasta przed wojskami krzyżackimi w 1521 r.) lub pożarami. Na skutek uderzenia pioruna w 1716 roku pożar zniszczył wieżyczkę zegarową, którą odbudowanow 1719 r. według projektu Jana Krzysztofa Reimersa, Westwalczyka osiadłego w Ornecie, budowniczego kościołów w Krośnie, Glotowie i Chwalęcinie. W 1719 roku przypadkowy pożar zniszczył zachodnią część zabudowań kolegiackich. Przebudowano wtedy w znacznym stopniu mieszkalną część pomieszczeń także według projektu wspomnianego już wcześniej Reimersa. Na przebudowy w zespole miały wpływy renesansu i baroku. Najbardziej widoczna przebudowa obiektu miała miejsce w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku kiedy to przełożono dach kościoła, wyremontowano wieżyczkę zegarową, nadbudowano wieżę o jednąkondygnację i nakryto ją dwuspadowym dachem co znacznie poprawiłoproporcje gotyckiej budowli. Tymi pracami kierował architekt Georg Quednow, synmiejscowego burmistrza.  
+
W 1989 r. parafia obchodziła jubileusz 600-lecia istnienia. Uroczystym obchodom przewodniczył Jego Ekscelencja ks. kard. [[Józef Glemp |Józef Glemp]] prymas Polski.
−
        Najbardziej tragicznymi dla miasta okazały się ostatnie miesiące II Wojny Światowej. Miejscowa ludność opuściła swoje miasto uciekając przed nadchodzącymi wojskami sowieckimi a opustoszałe miasto w znacznej częścizostało zniszczone. Całkowitemu zniszczeniu uległa gęsta zabudowa pięknego śródmieścia oraz zabudowa blisko przylegająca do kolegiaty. Za cud należy uznać zachowanie bez większych zniszczeń zabudowań kolegiackich i samej kolegiaty. Wielki wysiłek przywracania obiektowi dobromiejskiemu dawnej gotyckiej świetności rozpoczęto po roku 1978. Wtedy to Warmińska Kuria Biskupia przejęła odzyskane dla potrzeb Kościoła południowe skrzydło zabudowań i po remoncie, który trwał do roku 1981 przekazała na użytkowanie Warmińskiemu Seminarium Duchownemu Hosianum, które pracowało w tej części obiektu do lipca 1991 r. Dzisiaj część południową zabudowań stanowi Dom Rekolekcyjny Źródło Jakuba prowadzony przez Wspólnoty Odnowy w Duchu Świętym.
+
<br/>
−
        Wielkie zasługi w regotyzacji obiektu położył Śp. Ks. Emil Rzeszutek -proboszcz dobromiejski i prepozyt kapituły, który czuwał nad pracami renowacyjnymi prowadzonymi w części plebanijnej oraz kolegiacie przygotowującją do obchodów 600 lecia istnienia. Obchody Jubileuszowe odbyły się w roku 1989 pod przewodnictwem J.E. Księdza Kardynała Józefa Glempa Prymasa Polski. Dalszeprace renowacyjne, zabezpieczające i konserwatorskie trwają do dziś. Sam zaś obiekt wysokością swej wieży dumnie spogląda na zmieniające przez wieki swąszatę miasto i okolice. Dźwięk zaś 4 dzwonów kolegiaty jak dawniej tak i dziś przywołuje mieszkańców miasta do udziału w tej samej czci Najświętszego Zbawiciela. W uznaniu walorów historycznych kolegiaty dobromiejskiej, jej roliw życiu religijnym na przestrzeni wieków mimo różnych kolei losów, Ojciec Święty Jan Paweł II 19 maja 1989 roku podniósł kolegiatę dobromiejską dogodności Bazyliki Mniejszej.
+
Obecnie parafia czynnie uczestniczy w życiu wspólnoty. Organizowane są m.in. happeningi ewangelizacyjne, prowadzony jest także ministrancki klub sportowy. Dziewiętnastego października 2013 r. odbyła się msza święta ku czci bł. ks. Jerzego Popiełuszki z uczczeniem relikwii polskiego kapłana, męczennika i kapelana NSZZ „Solidarność”.  
 +
<br/>
 +
Parafii podlegają katecheci prowadzący lekcje religii w pobliskich szkołach:
 +
 
 +
* ks. Kazimierz Grabowski
 +
 
 +
* ks. Marcin Wrzos
 +
 
 +
* ks. Zdzisław Muszyński
 +
 
 +
* Barbara Borowik
 +
 
 +
* Emilia Pietnoczka
 +
 
 +
* Beata Kotłowska
  
−
== Kler parafialny ==
+
* Małgorzata Janowska
−
'''Proboszcz:'''
 
  
−
ks. kap. hon. kan. mgr lic. Stanisław Zinkiewicz
+
* Ewelina Makowska
  
−
'''Wykaz wikariuszy:'''
+
* Krzysztof Sienkiewicz <br/>
  
−
ks. mgr Kazimierz Grabowski
+
== Duchowni parafii ==
  
−
ks. mgr Marcin Wrzos
+
* ks. [[Stanisław Zinkiewicz]] – proboszcz
 +
 +
* ks. Kazimierz Grabowski – wikariusz
  
−
ks. mgr Zdzisław Muszyński
+
* ks. Marcin Wrzos – wikariusz
−
<br/>
+
 
 +
* ks. Zdzisław Muszyński – wikariusz <br/>
  
 
== Domy zgromadzeń zakonnych działających na terenie parafii ==
 
== Domy zgromadzeń zakonnych działających na terenie parafii ==
Linia 51: Linia 67:
  
 
== Wspólnoty działające na terenie parafii ==
 
== Wspólnoty działające na terenie parafii ==
−
Akcja Katolicka
+
* Akcja Katolicka
  
−
All - Anon
+
* All-Anon
  
−
Caritas  
+
* Caritas  
  
−
Duchowa Adopcja
+
* Duchowa Adopcja
  
−
Odnowa w Duchu Świętym
+
* Odnowa w Duchu Świętym
  
−
Pomoc dla Czyśća
+
* Pomoc dla Czyśća
  
−
Taize
+
* Taizé
  
−
Towarzystwo Przyjaciół KUL
+
* Towarzystwo Przyjaciół KUL <br/>
−
<br/>
 
  
 
== Filie parafii ==
 
== Filie parafii ==
−
Kaplice w: [[Łęgno| Łęgnie]], [[Knopin| Knopinie]], [[Smolajny| Smolajnach]], [[Praslity|Praslitach]].
+
Kaplice w: [[Łęgno|Łęgnie]], [[Knopin|Knopinie]], [[Smolajny|Smolajnach]] i [[Praslity|Praslitach]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Zobacz też ==
 
== Zobacz też ==
−
[http://archwarmia.pl/ Archidiecezja warmińska]
+
[http://archwarmia.pl/ Archidiecezja warmińska]<br/>
−
<br/>
+
[http://archwarmia.pl/parafie/parafie/dobre-miasto-parafia-najswietszego-zbawiciela-i-wszystkich-swietych/ Dobre Miasto: Parafia Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych] <br/>
−
 
+
[http://www.zbawiciel.eu Parafia Zbawiciela w Dobrym Mieście]
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
−
[http://archwarmia.pl/parafie/parafie/dobre-miasto-parafia-najswietszego-zbawiciela-i-wszystkich-swietych/ Archidiecezja warmińska], 03.01.2014.  
+
''Dobre Miasto. Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych'', Wrocław 2006.<br/>
−
 
+
''Kolegiata pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście'', Andrzej Rzempołuch, tłum. Aniela Konopacka, Dobre Miasto 2004.<br/>
−
''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', pod red. Bronisława Magdziarza, t. 1, Olsztyn 1999, 302 ss.
+
Kopiczko Andrzej, ''Porta Domini. Kościoły jubileuszowe i sanktuaria Świętego Krzyża w archidiecezji warmińskiej, Olsztyn 2002. <br/>
−
 
+
''Kościoły i kaplice archidiecezji warmińskiej'', red. Bronisław Magdziarz, t. 1, Olsztyn 1999, t. 2, Olsztyn 1999.
−
''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej'', pod red. Bronisława Magdziarza, t. 2, Olsztyn 1999, 300 ss.
 
−
 
 
−
[http://www.zbawiciel.eu Parafia Zbawiciela w Dobrym Mieście], 03.01.2014.  
 
 
<br/>
 
<br/>
  
−
[[Kategoria: Kościół]][[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]][[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]][[Kategoria; Archidiecezja warmińska]][[Kategoria: Dekanat Dobre Miasto]][[Kategoria: Powiat]][[Kategoria: Gmina Dobre Miasto]]
+
[[Kategoria: Kościół rzymskokatolicki]]
 +
[[Kategoria: Parafie rzymskokatolickie]]
 +
[[Kategoria: Archidiecezja warmińska]]
 +
[[Kategoria: Dekanat Dobre Miasto]]
 +
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 +
[[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]
 +
[[Kategoria: 1990-]]

Aktualna wersja na dzień 11:00, 10 lis 2015

Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście
Kościół parafialny.Fot. Mieczysław Kalski
Kościół parafialny.
Fot. Mieczysław Kalski
Siedziba Dobre Miasto
Adres ul. Orła Białego 30, 11-040 Dobre Miasto
Data powołania XIV w.
Wyznanie katolickie
Kościół rzymskokatolicki
Archidiecezja warmińska
Dekanat Dobre Miasto
Bazylika bazylika pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych
Parafia Zbawiciela w Dobrym Mieście
Kościół parafialny.
Fot.: © Mieczysław Wieliczko

Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście – rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Dobre Miasto, należącym do archidiecezji warmińskiej. Erygowana w XIV w. Mieści się przy ul. Orła Białego 30 w Dobrym Mieście. Proboszczem parafii jest ks. kap. hon. kan. Stanisław Zinkiewicz.

Historia parafii

Biskup warmiński Herman z Pragi powołał w Pierzchałach koło Braniewa kapitułę kolegiacką, którą następnie przeniósł do Dobrego Miasta. Kapituła otrzymała pod opiekę miejscowy kościół parafialny – bazylikę Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście. Zadaniem kapituły było również wspieranie biskupa i kapituły katedralnej. Kanonicy kapituły kolegiackiej zobowiązani byli do prowadzenia życia wspólnego, na wzór życia zakonnego. Dla celów kapituły założono kompleks architektoniczny składający się z zabudowań mieszkalnych i gospodarczych orientowanego kościoła kolegiackiego. Konsekracji bazyliki Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych dokonał biskup warmiński Henryk III Sorbom.
Po II wojnie światowej bazylika przeszła szereg remontów. W latach 90. XX w. w południowym skrzydle świątyni ulokowano Warmińskie Seminarium Duchowne „Hosianum”, które funkcjonowało tutaj do lipca 1991 r. Dzisiaj w części południowej kolegiaty znajduje się Dom Rekolekcyjny „Źródło Jakuba” prowadzony przez Wspólnoty Odnowy w Duchu Świętym.
W 1989 r. parafia obchodziła jubileusz 600-lecia istnienia. Uroczystym obchodom przewodniczył Jego Ekscelencja ks. kard. Józef Glemp prymas Polski.
Obecnie parafia czynnie uczestniczy w życiu wspólnoty. Organizowane są m.in. happeningi ewangelizacyjne, prowadzony jest także ministrancki klub sportowy. Dziewiętnastego października 2013 r. odbyła się msza święta ku czci bł. ks. Jerzego Popiełuszki z uczczeniem relikwii polskiego kapłana, męczennika i kapelana NSZZ „Solidarność”.
Parafii podlegają katecheci prowadzący lekcje religii w pobliskich szkołach:

  • ks. Kazimierz Grabowski
  • ks. Marcin Wrzos
  • ks. Zdzisław Muszyński
  • Barbara Borowik
  • Emilia Pietnoczka
  • Beata Kotłowska
  • Małgorzata Janowska
  • Ewelina Makowska
  • Krzysztof Sienkiewicz

Duchowni parafii

  • ks. Kazimierz Grabowski – wikariusz
  • ks. Marcin Wrzos – wikariusz
  • ks. Zdzisław Muszyński – wikariusz

Domy zgromadzeń zakonnych działających na terenie parafii

Zgromadzenie Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy w Dobrym Mieście

Wspólnoty działające na terenie parafii

  • Akcja Katolicka
  • All-Anon
  • Caritas
  • Duchowa Adopcja
  • Odnowa w Duchu Świętym
  • Pomoc dla Czyśća
  • Taizé
  • Towarzystwo Przyjaciół KUL

Filie parafii

Kaplice w: Łęgnie, Knopinie, Smolajnach i Praslitach.

Zobacz też

Archidiecezja warmińska
Dobre Miasto: Parafia Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych
Parafia Zbawiciela w Dobrym Mieście

Bibliografia

Dobre Miasto. Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych, Wrocław 2006.
Kolegiata pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście, Andrzej Rzempołuch, tłum. Aniela Konopacka, Dobre Miasto 2004.
Kopiczko Andrzej, Porta Domini. Kościoły jubileuszowe i sanktuaria Świętego Krzyża w archidiecezji warmińskiej, Olsztyn 2002.
Kościoły i kaplice archidiecezji warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, t. 1, Olsztyn 1999, t. 2, Olsztyn 1999.

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Parafia_pw._Najświętszego_Zbawiciela_i_Wszystkich_Świętych_w_Dobrym_Mieście&oldid=153530”