Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie

Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie
Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie
Siedziba	Chwalęcin
Adres	Chwalęcin, 11-130 Orneta
Data powołania	1957 r.
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	warmińska
Dekanat	Orneta
Kościół	Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie
Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie

Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Orneta należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się przy w Chwalęcinie. Od 2010 r. proboszczem parafii jest ks. mgr lic. Tomasz Kociński.

Historia parafii

Prawdziwą perełką jest Chwalęcin – zapomniane przez ludzi sanktuarium. To właśnie tutaj około 1400 roku w lesie nad Wałszą znaleziono tzw. Czarny Krucyfiks. W tym czasie Chwalęcin podlegał pod parafię Osetnik, w związku z czym krzyż przetransportowano do kościoła w Osetniku. Okazało się jednak, że krzyż w niewyjaśniony sposób zniknął z kościoła i wrócił z powrotem do miejsca gdzie go znaleziono. Sanktuarium zbudowane zostało w latach 1720-1728, w miejsce drewnianej kaplicy, w której przechowywano Czarny Krucyfiks. Słynął on łaskami i cudami, uwiecznionymi na polichromiach w świątyni. Budowie kościoła długo sprzeciwiał się proboszcz z Osetnika, który chciał, by cudowny krzyż znalazł się w jego świątyni. Wkrótce ciężko zachorował i przez 2 lata był sparaliżowany. Dopiero gdy zgodził się na budowę nowej kaplicy, powrócił do zdrowia. Teraz Chwalęcin powoli odzyskuje dawny blask, a do zapomnianego sanktuarium przybywa coraz więcej pielgrzymów.

1Chwalęcin to jedno z ośmiu miejsc pielgrzymkowych znanych na Warmii. We wsi znajduje się późnobarokowy kościół z klasycystyczną fasadą pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Powstał na miejscu wcześniej wybudowanych kaplic: w 1570 i 1675/1676, w których przechowywano słynący łaskami "czarny krucyfiks", znaleziony w lesie nad Wałszą. Podczas epidemii dżumy w 1709 kapituła warmińska ślubowała wybudować w tym miejscu kościół. Ślubowanie to miało wyjednać zmiłowanie Boże i zaradzić epidemii. Budowa kościoła rozpoczęła się okołu 1720, a zakończyła się w 1728. Narożne kaplice wybudowano w latach 1820–1836. Projekt kościoła nawiązuje do sanktuarium w Świętej Lipce. Neoklasycystyczna fasada pochodzi z 1830. We wnętrzu świątyni pozorne sklepienie krzyżowe z lunetami pokryte jest późnobarokową polichromią z 14 scenami Legendy Krzyża Świętego. "Czarny krucyfiks" znajduje się w ołtarzu głównym i pochodzi z ok. 1400.

miejsce kultu i pielgrzymek do słynącego łaskami tzw. czarnego krucyfiksu; kościół pielgrzymkowy p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego, wzniesiony w latach 1715-28, wg projektu Krzysztofa Reimersa, na miejscu wcześniejszych kaplic; krużganki z narożnymi kaplicami, z lat 1820-36, fasada z 1 połowy XIX wieku. Późnobarokowe wyposażenie kościoła stanowi zwartą całość; bogaty zespół malowideł ściennych, wykonanych przez Jana Lossau z Braniewa, poświęcony historii i teologii Krzyża Świętego.

Około roku 1400 w lesie Applau nad rzeką Walsche ( obecnie Wałsza ) znaleziono tak zwany Czarny Krucyfiks. Był to jeden z wielu krzyży jakie okoliczni mieszkańcy stawiali przy drogach. Jak głosi legenda przypadkowy przechodzień zauważył leżący na ziemi krzyż pomyślał, że zapewne został potrącony przez najemnych żołnierzy, którzy niedawno przechodzili tą trasą.

W tym czasie Stegmannsdorf ( obecnie Chwalęcin ) podlegał pod parafię Wusen (obecnie Osetnik ) w związku z czym krzyż przetransportowano do kościoła w Wusen - Osetnik. Jakież bylo zdziwienie mieszkańców Osetnika, gdy okazało się, że krzyż w niewyjaśniony sposób zniknął z kościoła i wrócił z powrotem do miejsca gdzie został znaleziony.

Cudowny Krzyż - Crucifixus Miraculous Proboszcz parafii w Osetniku wraz z nauczycielem i kościelnym udali się do lasu Appelau i przynieśli krzyż z powrotem do Osetnika, gdzie umocowali go na ołtarzu. Kościół był zamykany na noc na klucz własnoręcznie przez proboszcza. Następnego ranka okazało się, że krzyż ponownie w niewyjaśnionych okolicznościach znalazł się w lesie. Zaszokowani parafianie wspólnie w świątecznej procesji sprowadzili krzyż do Osetnika, postanowili także ustawić straże wokół kościoła, niestety nic to nie dało, ponieważ rankiem krzyża ponownie w kościele nie było. Proboszcz uznał to za znak Boży i przekazał krzyż mieszkańcom Chwalęcina, ci postanowili wznieść drewnianą kaplicę, w której przechowywano Czarny Krucyfiks.

Cudowne uzdrowienia Od tego czasu okoliczni mieszkańcy wielokrotnie donosili o cudach które wydarzały się za sprawą cudownego krzyża. Miały miejsce cudowne uzdrowienia, np. niewidomym wracal wzrok, a sparaliżowani mogli chodzić bez laski. Wiadomość o cudownych uzdrowieniach rozprzestrzeniała się coraz bardziej. Coraz więcej pielgrzymów zaczęło odwiedzać drewnianą kaplicę, postanowiono wybudować nową i większą świątynię. Budowie sprzeciwiał się proboszcz parafii w Osetniku - Bartholomaus Werdich, który planował przeniesienie krzyża do swego kościoła. Wkrótce ciężko zachorował i przez 2 lata był sparaliżowany. Dopiero gdy zgodził się na budowę nowej kaplicy, powrócił do zdrowia.

W 1570 roku wzniesiono drewnianą kaplicę w której przechowywano Czarny Krucyfiks.

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego Późnobarokowy z klasycystyczną fasadą Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie jest ostatnim założeniem pielgrzymkowym, zbudowanym na Warmii. Wybudowany został na miejscu poprzednich kaplic, między 1720 a 1728, z fundacji kapituły warmińskiej, według planów budowniczego z Ornety. Jana Krzysztofa Reimsa ( Wormditter Baumeisters Christoph Reimers ). Budowę rozpoczęto już po jego śmierci, co mogło wpłynąć na brak form tak dojrzałych czy subtelnych, jakie obserwuje się w innym dziele tego autora, mianowicie Krośnie pod Ornetą (Chrzanowski 1978). W rezultacie powstała trójnawowa, trójjarzmowa budowla halowa o prostych surowych formach. Mury sanktuarium zaplanowane już po wybudowaniu kościoła (realizacja 1820 -1836) mają postać obejścia z bramą oraz narożnymi kaplicami. Były następstwem oddziaływania Świętej Lipki, tak mocno osadzonym w miejscowej tradycji (Rzempołuch 1992). Podobnie kuta krata bramy z drugiej połowy XIX wieku, która jest uproszczeniem bramy z tamtejszego założenia.

Kaplica pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, wybudowana około 1880 roku [25.09.2014]

Kler parafialny

Proboszczowie:

• NAZWIMIE (od x)
• Tomasz Kociński (x–x)

Filie parafii

• kaplica w Bornitach.

Zobacz też

Archidiecezja Warmińska
Sanktuarium Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie [25.09.2014]

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie] [25.09.2014]