Paweł Legendorf: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Krzysztofk (dyskusja | edycje) |
Krzysztofk (dyskusja | edycje) |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|miejsce urodzenia = | |miejsce urodzenia = | ||
|imię przy narodzeniu = | |imię przy narodzeniu = | ||
| − | |data śmierci = 23 | + | |data śmierci = 23 lipca 1467 r. |
|miejsce śmierci = Bartoszyce | |miejsce śmierci = Bartoszyce | ||
| − | |przyczyna śmierci = | + | |przyczyna śmierci = prawdopodobnie otrucie |
|miejsce spoczynku = | |miejsce spoczynku = | ||
| − | |urząd = | + | |urząd = biskup warmiński |
|odznaczenia = | |odznaczenia = | ||
|commons = | |commons = | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
}} | }} | ||
| − | '''Paweł Legendorf, Paulus Stange de Legendorf''' (ur. w 1415 r.; zm. 23 | + | '''Paweł Legendorf, Paulus Stange de Legendorf''' (ur. w 1415 r.; zm. 23 lipca 1467 r. w [[Bartoszyce|Bartoszycach]]) – biskup warmiński. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
Paweł Legendorf był potomkiem znanej rodziny przybyłej w XIII wieku z [[Prusy|Prus]] i osiadłej w miejscowości Mgowo (Legendorf). Jego ojcem był Janusz, sędzia chełmiński, zaś matką biskupa była Polka, córka Janusza Kościeleckiego. | Paweł Legendorf był potomkiem znanej rodziny przybyłej w XIII wieku z [[Prusy|Prus]] i osiadłej w miejscowości Mgowo (Legendorf). Jego ojcem był Janusz, sędzia chełmiński, zaś matką biskupa była Polka, córka Janusza Kościeleckiego. | ||
| − | Od 1441 r. Paweł uczęszczał na Uniwersytet w Lipsku | + | Od 1441 r. Paweł uczęszczał na Uniwersytet w Lipsku. W 1442 r. uzyskał tytuł bakałarza sztuk. Później kształcił się na uniwersytecie w Rzymie. Przybył tam przed 1447 r., zostając dworzaninem papieża Mikołaja V i pisarzem. |
<br/> | <br/> | ||
=== Praca === | === Praca === | ||
| − | Paweł Legendorf miał poparcie papieży: Kaliksta III i Piusa II. W 1457 r. mianowano Legendorfa kanonikiem gnieźnieńskim. Pełniąc funkcję sekretarza papieża, dobrze wykonując swoje obowiązki, Pius II 20 września 1458 r. wyznaczył go na swego następcę w diecezji warmińskiej (wcześniej biskupem warmińskim był Eneasz Sylwiusz Piccolomini, późniejszy papież Pius II). | + | Paweł Legendorf miał poparcie papieży: Kaliksta III i Piusa II. W 1457 r. mianowano Legendorfa kanonikiem gnieźnieńskim. Pełniąc funkcję sekretarza papieża, dobrze wykonując swoje obowiązki, Pius II 20 września 1458 r. wyznaczył go na swego następcę w [[Archidiecezja warmińska | diecezji warmińskiej]] (wcześniej biskupem warmińskim był Eneasz Sylwiusz Piccolomini, późniejszy papież Pius II). |
| − | Nowy biskup wywodził się z ziemi chełmińskiej. Było to środowisko wrogie [[Zakon krzyżacki|krzyżakom]]. W 1460 r. Legendorf przybył na [[Warmia|Warmię]] i po uzyskaniu zgody króla Kazimierza IV Jagiellończyka objął rządy. Na początku osiadł w [[Orneta|Ornecie]], później w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]]. Na początku swoich rządów zawarł pokój z | + | |
| − | Z zamków warmińskich usuwał polskie załogi, a przez układ z 1462 r. z wielkim mistrzem otrzymał jego poparcie. Legendorf poza | + | Nowy biskup wywodził się z ziemi chełmińskiej. Było to środowisko wrogie [[Zakon krzyżacki|krzyżakom]]. W 1460 r. Legendorf przybył na [[Warmia|Warmię]] i po uzyskaniu zgody króla Kazimierza IV Jagiellończyka objął rządy. Na początku osiadł w [[Orneta|Ornecie]], później w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]]. Na początku swoich rządów zawarł pokój z zakonem krzyżackim. |
| − | Deklarując neutralność, współdziałał z | + | |
| + | Z zamków warmińskich usuwał polskie załogi, a przez układ z 1462 r. z wielkim mistrzem otrzymał jego poparcie. Legendorf poza Ornetą i [[Frombork|Fromborkiem]] (gdzie były załogi polskie), dowodził prawie całą środkową i północną [[Warmia|Warmią]]. Dopiero w grudniu 1461 r. Legendorf przybył do [[Elbląg|Elbląga]] w celu przeprowadzenia rozmów z posłami króla. | ||
| + | |||
| + | Deklarując neutralność, współdziałał z zakonem krzyżackim pod względem wojskowym, odzyskiwał poszczególne miasta i zamki. Dopiero po wojennych sukcesach Polski (1463 r.), Legendorf zawarł porozumienie z pruskimi stanami. 16 marca 1464 r. bp Paweł Legendorf poddał Warmię polskiemu królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. Legendorf obiecał wypowiedzieć układ z zakonem, wpuścić polskie załogi do warmińskich zamków oraz miast i jawnie się ogłosić sprzymierzeńcem Polski. Król ratyfikował układ (5 maja 1464 r.) obiecując biskupowi, że nie będzie bez jego wiedzy zawierać z zakonem traktatów. Na zjeździe w [[Elbląg|Elblągu]] biskup Legendorf uznał krzyżaków za wrogów Warmii i złożył przysięgę wierności królowi. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | ||
| − | Legendorf brał udział w polsko-krzyżackich rokowaniach na Mierzei Wiślanej w 1465 r. W 1466 r. zbrojnie przyłączył się do wojny przeciwko [[Zakon krzyżacki|krzyżakom]], którzy przystąpili do pustoszenia biskupstwa. We wrześniu 1466 r. Legendorf przybył do [[Toruń|Torunia]] na rokowania polsko-krzyżackie. Był przeciwny ustępstwom terytorialnym wobec | + | Legendorf brał udział w polsko-krzyżackich rokowaniach na Mierzei Wiślanej w 1465 r. W 1466 r. zbrojnie przyłączył się do wojny przeciwko [[Zakon krzyżacki|krzyżakom]], którzy przystąpili do pustoszenia biskupstwa. We wrześniu 1466 r. Legendorf przybył do [[Toruń|Torunia]] na rokowania polsko-krzyżackie. Był przeciwny ustępstwom terytorialnym wobec zakonu i rzecznikiem wypędzenia całkowicie krzyżaków z [[Prusy|Prus]]. |
Na mocy traktatu toruńskiego z 19 października 1466 r. [[Warmia]] była przyłączona do Polski, zaś król stał się protektorem biskupstwa warmińskiego. Arcybiskup Jan Gruszczyński, w obecności króla Kazimierza IV Jagiellończyka, wręczył Legendorfowi sakrę biskupią. | Na mocy traktatu toruńskiego z 19 października 1466 r. [[Warmia]] była przyłączona do Polski, zaś król stał się protektorem biskupstwa warmińskiego. Arcybiskup Jan Gruszczyński, w obecności króla Kazimierza IV Jagiellończyka, wręczył Legendorfowi sakrę biskupią. | ||
| − | + | ||
| − | |||
Paweł Legendorf przeznaczył 200 guldenów na zakup paramentów złotniczych do zamkowej kaplicy w [[Olsztyn|Olsztynie]]. Zakupił też sześć krucyfiksów i inne paramenta, które złożył u biskupa ryskiego w depozycie. Przedmioty te nigdy na [[Warmia|Warmię]] nie wróciły. Biskup zmarł w [[Bartoszyce|Bartoszycach]], prawdopodobnie otruty przez agentów krzyżackich. | Paweł Legendorf przeznaczył 200 guldenów na zakup paramentów złotniczych do zamkowej kaplicy w [[Olsztyn|Olsztynie]]. Zakupił też sześć krucyfiksów i inne paramenta, które złożył u biskupa ryskiego w depozycie. Przedmioty te nigdy na [[Warmia|Warmię]] nie wróciły. Biskup zmarł w [[Bartoszyce|Bartoszycach]], prawdopodobnie otruty przez agentów krzyżackich. | ||
| − | W prezbiterium głównego ołtarza w [[lkwim: Kościół Świętej Katarzyny w Braniewie|kościele św. Katarzyny w Braniewie]] znajduje się metalowo-kamienna płyta nagrobna Pawła Legendorfa, ufundowana w 27 lat po jego śmierci przez biskupa [[Łukasz Watzenrode|Łukasza Watzenrode]]. Jest to jedyny zachowany nagrobek okresu późnego średniowiecza na obszarze | + | W prezbiterium głównego ołtarza w [[lkwim: Kościół Świętej Katarzyny w Braniewie|kościele św. Katarzyny w Braniewie]] znajduje się metalowo-kamienna płyta nagrobna Pawła Legendorfa, ufundowana w 27 lat po jego śmierci przez biskupa [[Łukasz Watzenrode|Łukasza Watzenrode]]. Jest to jedyny zachowany nagrobek okresu późnego średniowiecza na obszarze Warmii (od 1961 r. znajduje się w [[ lkwim: Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie|Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie]] – na zamku biskupów w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]]). |
Centralną część płyty nagrobnej zajmuje postać śpiącego biskupa Pawła Legendorfa z głową opartą na poduszce. W prawej dłoni trzyma pastorał, a w lewej książkę. W dolnej części płyty znajduje się herb biskupa. Płytę otacza łaciński napis: "Monumentum Dni Pauli de Logendorf Episcopi Warmiensis Pie Defuncti Qui Prohibente Vi Armorum Cum Patribus in Ecclesia sua Warmien Minime Collocari Potuit FactumImpensis Dni Luce Succesoris Sui Anno Dni 1494". Dodatkowo wszystkie cztery rogi wzbogacone są w herb biskupa [[Łukasz Watzenrode|Łukasza Watzenrode]], fundatora płyty nagrobnej. | Centralną część płyty nagrobnej zajmuje postać śpiącego biskupa Pawła Legendorfa z głową opartą na poduszce. W prawej dłoni trzyma pastorał, a w lewej książkę. W dolnej części płyty znajduje się herb biskupa. Płytę otacza łaciński napis: "Monumentum Dni Pauli de Logendorf Episcopi Warmiensis Pie Defuncti Qui Prohibente Vi Armorum Cum Patribus in Ecclesia sua Warmien Minime Collocari Potuit FactumImpensis Dni Luce Succesoris Sui Anno Dni 1494". Dodatkowo wszystkie cztery rogi wzbogacone są w herb biskupa [[Łukasz Watzenrode|Łukasza Watzenrode]], fundatora płyty nagrobnej. | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 13:23, 2 maj 2014
| Paweł Legendorf | |
| | |
| Data urodzenia | 1415 r. |
| Data i miejsce śmierci | 23 lipca 1467 r. Bartoszyce |
| Przyczyna śmierci | prawdopodobnie otrucie |
Paweł Legendorf, Paulus Stange de Legendorf (ur. w 1415 r.; zm. 23 lipca 1467 r. w Bartoszycach) – biskup warmiński.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Paweł Legendorf był potomkiem znanej rodziny przybyłej w XIII wieku z Prus i osiadłej w miejscowości Mgowo (Legendorf). Jego ojcem był Janusz, sędzia chełmiński, zaś matką biskupa była Polka, córka Janusza Kościeleckiego.
Od 1441 r. Paweł uczęszczał na Uniwersytet w Lipsku. W 1442 r. uzyskał tytuł bakałarza sztuk. Później kształcił się na uniwersytecie w Rzymie. Przybył tam przed 1447 r., zostając dworzaninem papieża Mikołaja V i pisarzem.
Praca
Paweł Legendorf miał poparcie papieży: Kaliksta III i Piusa II. W 1457 r. mianowano Legendorfa kanonikiem gnieźnieńskim. Pełniąc funkcję sekretarza papieża, dobrze wykonując swoje obowiązki, Pius II 20 września 1458 r. wyznaczył go na swego następcę w diecezji warmińskiej (wcześniej biskupem warmińskim był Eneasz Sylwiusz Piccolomini, późniejszy papież Pius II).
Nowy biskup wywodził się z ziemi chełmińskiej. Było to środowisko wrogie krzyżakom. W 1460 r. Legendorf przybył na Warmię i po uzyskaniu zgody króla Kazimierza IV Jagiellończyka objął rządy. Na początku osiadł w Ornecie, później w Lidzbarku Warmińskim. Na początku swoich rządów zawarł pokój z zakonem krzyżackim.
Z zamków warmińskich usuwał polskie załogi, a przez układ z 1462 r. z wielkim mistrzem otrzymał jego poparcie. Legendorf poza Ornetą i Fromborkiem (gdzie były załogi polskie), dowodził prawie całą środkową i północną Warmią. Dopiero w grudniu 1461 r. Legendorf przybył do Elbląga w celu przeprowadzenia rozmów z posłami króla.
Deklarując neutralność, współdziałał z zakonem krzyżackim pod względem wojskowym, odzyskiwał poszczególne miasta i zamki. Dopiero po wojennych sukcesach Polski (1463 r.), Legendorf zawarł porozumienie z pruskimi stanami. 16 marca 1464 r. bp Paweł Legendorf poddał Warmię polskiemu królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi. Legendorf obiecał wypowiedzieć układ z zakonem, wpuścić polskie załogi do warmińskich zamków oraz miast i jawnie się ogłosić sprzymierzeńcem Polski. Król ratyfikował układ (5 maja 1464 r.) obiecując biskupowi, że nie będzie bez jego wiedzy zawierać z zakonem traktatów. Na zjeździe w Elblągu biskup Legendorf uznał krzyżaków za wrogów Warmii i złożył przysięgę wierności królowi.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Legendorf brał udział w polsko-krzyżackich rokowaniach na Mierzei Wiślanej w 1465 r. W 1466 r. zbrojnie przyłączył się do wojny przeciwko krzyżakom, którzy przystąpili do pustoszenia biskupstwa. We wrześniu 1466 r. Legendorf przybył do Torunia na rokowania polsko-krzyżackie. Był przeciwny ustępstwom terytorialnym wobec zakonu i rzecznikiem wypędzenia całkowicie krzyżaków z Prus. Na mocy traktatu toruńskiego z 19 października 1466 r. Warmia była przyłączona do Polski, zaś król stał się protektorem biskupstwa warmińskiego. Arcybiskup Jan Gruszczyński, w obecności króla Kazimierza IV Jagiellończyka, wręczył Legendorfowi sakrę biskupią.
Paweł Legendorf przeznaczył 200 guldenów na zakup paramentów złotniczych do zamkowej kaplicy w Olsztynie. Zakupił też sześć krucyfiksów i inne paramenta, które złożył u biskupa ryskiego w depozycie. Przedmioty te nigdy na Warmię nie wróciły. Biskup zmarł w Bartoszycach, prawdopodobnie otruty przez agentów krzyżackich.
W prezbiterium głównego ołtarza w kościele św. Katarzyny w Braniewie znajduje się metalowo-kamienna płyta nagrobna Pawła Legendorfa, ufundowana w 27 lat po jego śmierci przez biskupa Łukasza Watzenrode. Jest to jedyny zachowany nagrobek okresu późnego średniowiecza na obszarze Warmii (od 1961 r. znajduje się w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie – na zamku biskupów w Lidzbarku Warmińskim).
Centralną część płyty nagrobnej zajmuje postać śpiącego biskupa Pawła Legendorfa z głową opartą na poduszce. W prawej dłoni trzyma pastorał, a w lewej książkę. W dolnej części płyty znajduje się herb biskupa. Płytę otacza łaciński napis: "Monumentum Dni Pauli de Logendorf Episcopi Warmiensis Pie Defuncti Qui Prohibente Vi Armorum Cum Patribus in Ecclesia sua Warmien Minime Collocari Potuit FactumImpensis Dni Luce Succesoris Sui Anno Dni 1494". Dodatkowo wszystkie cztery rogi wzbogacone są w herb biskupa Łukasza Watzenrode, fundatora płyty nagrobnej.
Bibliografia
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
Wakar Andrzej, Olsztyn, dzieje miasta, Olsztyn 1997.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku, t. 2, Olsztyn 1980.
Czajka Michał, Kamler Marcin, Sienkiewicz Witold, Leksykon Historii Polski, Warszawa 1995.
