Podkolan zielonawy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Rezerwaty przyrody" na " ") |
|||
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
|Nazwa rośliny = Podkolan zielonawy | |Nazwa rośliny = Podkolan zielonawy | ||
| − | |Nazwa łacińska = Platanthera chlorantha | + | |Nazwa łacińska = ''Platanthera chlorantha'' |
|L = (Custer) Rchb. | |L = (Custer) Rchb. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Platanthera_chlorantha_Luxemburg_01.jpg | |grafika = Platanthera_chlorantha_Luxemburg_01.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Podkolan zielonawy | + | |podpis grafiki = Podkolan zielonawy – pokrój.<br>Fot. Orchi. Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Platanthera_chlorantha_Luxemburg_01.jpg Wikipedia] [10.07.2014] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = ''Platanthera chlorantha'' Custer}} | |Lista synonimów = ''Platanthera chlorantha'' Custer}} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Podkolan zielonawy''' (''Platanthera chlorantha'' (Custer) Rchb. – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). | '''Podkolan zielonawy''' (''Platanthera chlorantha'' (Custer) Rchb. – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Morfologia == | ||
| + | Roślina tworzy pojedynczą, prostą, wzniesioną, kanciastą łodygę wysokości 20–50 cm. U jej podstawy wyrastają dwa duże liście odziomkowe (oskrzydlonym ogonkiem obejmują dolną część łodygi). Liście wyrastają na łodydze naprzeciwlegle. Są odwrotnie jajowate, owalne. Oprócz nich występują małe, siedzące, lancetowate liście łodygowe, ustawione skrętolegle. Kwiaty są pojedyncze, żółtawobiałe, lub zielonkawe, o szerokości 18-23 mm i budowie typowej dla storczyków. Mają wolne listki okwiatu – trzy z nich zwrócone do siebie tworzą hełm, dwa odstające tworzą skrzydełka, a jeden języczkowy zwisa. Ostroga ma długość 20-40 mm, z tyłu jest maczugowato zgrubiała i tępa. Warżka całobrzega, wąska i wydłużona. Pyłek zlepiony w tzw. pyłkowiny o maczugowatym kształcie, górą oddalone od siebie o 2 mm, dołem o 4 mm i zakończone lepką uczepką. Kwiaty zebrane są na szczycie łodygi w grono. | ||
| + | Roślina kwitnie od maja do lipca. Owoc stanowi torebka z dużą ilością bardzo drobnych, bezbielmowych nasion. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Roślina ma dwie podziemne bulwy; jedna jest tegoroczna, druga z poprzedniego roku. Z zeszłorocznej bulwy wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna bulwa gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu. | ||
| + | <br/> | ||
| − | == | + | == Rozmieszczenie i ekologia == |
| − | + | Podkolan zielonawy występuje w Europie Środkowej. W Polsce spotykany jest na całym obszarze, zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich, ale jest rośliną rzadką. Rośnie w świetlistych lasach liściastych i zaroślach, na polanach, porębach i wilgotnych łąkach. Preferuje gleby wapienne. | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gatunek ten występuje m.in. w w [[Rezerwat Lipowy Jar|rezerwacie Lipowy Jar]] oraz [[Rezerwat Borki|Borki]] w [[Puszcza Borecka|Puszczy Boreckiej]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. | Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Nazwa rośliny nawiązuje do charakterystycznej zielonkawej barwy kwiatów. | Nazwa rośliny nawiązuje do charakterystycznej zielonkawej barwy kwiatów. | ||
| − | Kwiaty | + | Kwiaty produkują alkohol bzowy przywabiający motyle nocne z rodziny ''Noctuidae''. Motyle, sięgając do nektaru zgromadzonego w wąskiej ostrodze kwiatu, mogą wsunąć pomiędzy pylniki nawet całą głowę. Często do powierzchni ich oczu przylepiają się pyłkowiny i w ten sposób przenoszone są na znamię innego kwiatu. |
| − | + | Podkolan zielonawy tworzy mieszańce z podkolanem białym.<br/> | |
| − | + | == Zobacz też == | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Podkolan_zielonawy pl.wikipedia.org, Podkolan zielonawy] [22.05.2014] | |
| + | <br/> | ||
| + | [http://www.wigry.win.pl/storczyki/sto_obu.htm Wigierski Park Narodowy] [22.05.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Dąbrowski Stanisław, ''Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć'', Olsztyn 2012. | |
| − | |||
| − | ''Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć'' | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Przyroda | ||
Aktualna wersja na dzień 17:26, 21 mar 2015
| Podkolan zielonawy | |
| | |
| Platanthera chlorantha | |
| (Custer) Rchb. | |
![Podkolan zielonawy – pokrój.Fot. Orchi. Źródło: Wikipedia [10.07.2014]](/index.php/Plik:Platanthera_chlorantha_Luxemburg_01.jpg) Podkolan zielonawy – pokrój. Fot. Orchi. Źródło: Wikipedia [10.07.2014] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | podkolan |
| Gatunek | podkolan zielonawy |
| Synonimy | |
| Platanthera chlorantha Custer | |
Podkolan zielonawy (Platanthera chlorantha (Custer) Rchb. – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Spis treści
Morfologia
Roślina tworzy pojedynczą, prostą, wzniesioną, kanciastą łodygę wysokości 20–50 cm. U jej podstawy wyrastają dwa duże liście odziomkowe (oskrzydlonym ogonkiem obejmują dolną część łodygi). Liście wyrastają na łodydze naprzeciwlegle. Są odwrotnie jajowate, owalne. Oprócz nich występują małe, siedzące, lancetowate liście łodygowe, ustawione skrętolegle. Kwiaty są pojedyncze, żółtawobiałe, lub zielonkawe, o szerokości 18-23 mm i budowie typowej dla storczyków. Mają wolne listki okwiatu – trzy z nich zwrócone do siebie tworzą hełm, dwa odstające tworzą skrzydełka, a jeden języczkowy zwisa. Ostroga ma długość 20-40 mm, z tyłu jest maczugowato zgrubiała i tępa. Warżka całobrzega, wąska i wydłużona. Pyłek zlepiony w tzw. pyłkowiny o maczugowatym kształcie, górą oddalone od siebie o 2 mm, dołem o 4 mm i zakończone lepką uczepką. Kwiaty zebrane są na szczycie łodygi w grono.
Roślina kwitnie od maja do lipca. Owoc stanowi torebka z dużą ilością bardzo drobnych, bezbielmowych nasion. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. Roślina ma dwie podziemne bulwy; jedna jest tegoroczna, druga z poprzedniego roku. Z zeszłorocznej bulwy wyrasta pęd nadziemny, tegoroczna bulwa gromadzi substancje zapasowe dla przyszłorocznego pędu.
Rozmieszczenie i ekologia
Podkolan zielonawy występuje w Europie Środkowej. W Polsce spotykany jest na całym obszarze, zarówno na niżu, jak i w niższych położeniach górskich, ale jest rośliną rzadką. Rośnie w świetlistych lasach liściastych i zaroślach, na polanach, porębach i wilgotnych łąkach. Preferuje gleby wapienne.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w w rezerwacie Lipowy Jar oraz Borki w Puszczy Boreckiej.
Wartość użytkowa
Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.
Ciekawostki
Nazwa rośliny nawiązuje do charakterystycznej zielonkawej barwy kwiatów.
Kwiaty produkują alkohol bzowy przywabiający motyle nocne z rodziny Noctuidae. Motyle, sięgając do nektaru zgromadzonego w wąskiej ostrodze kwiatu, mogą wsunąć pomiędzy pylniki nawet całą głowę. Często do powierzchni ich oczu przylepiają się pyłkowiny i w ten sposób przenoszone są na znamię innego kwiatu.
Podkolan zielonawy tworzy mieszańce z podkolanem białym.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Podkolan zielonawy [22.05.2014]
Wigierski Park Narodowy [22.05.2014]
Bibliografia
Dąbrowski Stanisław, Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć, Olsztyn 2012.
