Podlaza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Podlaza |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = |zd...") |
|||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Podlaza ''' (niem. ''Klausenhof'') – [[wieś niesołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[gmina | + | ''' Podlaza ''' (niem. ''Klausenhof'') – [[wieś niesołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Purda (gmina wiejska)|gminie Purda]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Prejłowo]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Lilla Kondrusik]]<ref>http://www.purda.pl/ogoszenia/192-wyniki-wyborow-sotysow-i-rad-soeckich.html</ref>. | Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Prejłowo]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Lilla Kondrusik]]<ref>http://www.purda.pl/ogoszenia/192-wyniki-wyborow-sotysow-i-rad-soeckich.html</ref>. | ||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 4 km na północny zachód od [[Giławy|Giław]], przy drodze z Klebarka do Pasymia. | + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 4 km na północny zachód od [[Giławy|Giław]], przy drodze z [[Klebark Wielki |Klebarka]] do [[Pasym|Pasymia]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 42: | Linia 42: | ||
W miejscu, gdzie trakt kołowy biegnący z [[Barczewo|Barczewa]] na południowy wschód przecinał strumień uchodzący od północy do Jeziora Serwent, prawdopodobnie już na początku XVI wieku założono młyn wodny. Wynika to z faktu, iż najstarsza znana nazwa osady, oparta niewątpliwie na jakiejś tradycji, wiązała się z młynem: Podlaskamule. Nadanie biskupa warmińskiego [[lkwim: Stanisław Hozjusz|Stanisława Hozjusza]] z 1569 roku powiększało dotychczasową posiadłość młyńską do rozmiarów osady liczącej 6 łanów i 6 mórg ziemi, na której osadzono kilku wolnych chłopów czynszowych na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. | W miejscu, gdzie trakt kołowy biegnący z [[Barczewo|Barczewa]] na południowy wschód przecinał strumień uchodzący od północy do Jeziora Serwent, prawdopodobnie już na początku XVI wieku założono młyn wodny. Wynika to z faktu, iż najstarsza znana nazwa osady, oparta niewątpliwie na jakiejś tradycji, wiązała się z młynem: Podlaskamule. Nadanie biskupa warmińskiego [[lkwim: Stanisław Hozjusz|Stanisława Hozjusza]] z 1569 roku powiększało dotychczasową posiadłość młyńską do rozmiarów osady liczącej 6 łanów i 6 mórg ziemi, na której osadzono kilku wolnych chłopów czynszowych na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. | ||
| − | Po jakimś czasie | + | Po jakimś czasie scalone grunty chłopskie znalazły się w ręku jednego właściciela, szlachcica Szymona Cichockiego i jego żony Anny, rezydujących w [[Polejki|Polejkach]]. Cichowscy wywodzili się z ubogiej mazowieckiej szlachty. |
Małżonkowie 1665 roku przekazali Podlazę swemu synowi Janowi.Ożenił się on z Sybillą Stachow i miał z nią czworo dzieci urodzonych w Podlazie. Córka Marianna (ur.1671) została wydana za wdowca Kazimierza de Beaulieu (Deboli), burgrabiego barczewskiego i dziedzica na Kierzbuniu. Podlazę z Polejkami odziedziczył starszy z synów Jana i Sybilli, Fabian (1669-1744). Był też dzierżawcą majątku w [[Łęgajny|Łęgajnach]]. Fabian ożenił się z Barbarą Lang, pochodzącą z Ornety i doczekał się sześciorga dzieci. | Małżonkowie 1665 roku przekazali Podlazę swemu synowi Janowi.Ożenił się on z Sybillą Stachow i miał z nią czworo dzieci urodzonych w Podlazie. Córka Marianna (ur.1671) została wydana za wdowca Kazimierza de Beaulieu (Deboli), burgrabiego barczewskiego i dziedzica na Kierzbuniu. Podlazę z Polejkami odziedziczył starszy z synów Jana i Sybilli, Fabian (1669-1744). Był też dzierżawcą majątku w [[Łęgajny|Łęgajnach]]. Fabian ożenił się z Barbarą Lang, pochodzącą z Ornety i doczekał się sześciorga dzieci. | ||
| Linia 67: | Linia 67: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Purda (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Wersja z 07:17, 18 sie 2014
| Podlaza | |
| | |
 Podlaza
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Purda |
| Liczba ludności (2010) | brak danych |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Podlaza | |
| Położenie na mapie Polski  Podlaza | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Podlaza (niem. Klausenhof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Wieś wchodzi w skład sołectwa Prejłowo, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Lilla Kondrusik[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 4 km na północny zachód od Giław, przy drodze z Klebarka do Pasymia.
Dzieje miejscowości
W miejscu, gdzie trakt kołowy biegnący z Barczewa na południowy wschód przecinał strumień uchodzący od północy do Jeziora Serwent, prawdopodobnie już na początku XVI wieku założono młyn wodny. Wynika to z faktu, iż najstarsza znana nazwa osady, oparta niewątpliwie na jakiejś tradycji, wiązała się z młynem: Podlaskamule. Nadanie biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza z 1569 roku powiększało dotychczasową posiadłość młyńską do rozmiarów osady liczącej 6 łanów i 6 mórg ziemi, na której osadzono kilku wolnych chłopów czynszowych na prawie chełmińskim.
Po jakimś czasie scalone grunty chłopskie znalazły się w ręku jednego właściciela, szlachcica Szymona Cichockiego i jego żony Anny, rezydujących w Polejkach. Cichowscy wywodzili się z ubogiej mazowieckiej szlachty. Małżonkowie 1665 roku przekazali Podlazę swemu synowi Janowi.Ożenił się on z Sybillą Stachow i miał z nią czworo dzieci urodzonych w Podlazie. Córka Marianna (ur.1671) została wydana za wdowca Kazimierza de Beaulieu (Deboli), burgrabiego barczewskiego i dziedzica na Kierzbuniu. Podlazę z Polejkami odziedziczył starszy z synów Jana i Sybilli, Fabian (1669-1744). Był też dzierżawcą majątku w Łęgajnach. Fabian ożenił się z Barbarą Lang, pochodzącą z Ornety i doczekał się sześciorga dzieci.
W Łęgajnach urodził się w 1718 roku drugi z jego synów, Franciszek Andrzej. Córkę Katarzynę (1722-1769) wydał w 1749 roku za szlachcica polskiego Michała Kromera. Franciszek Andrzej, po ojcu dziedzic na Podlazie i Polejkach w 1744 roku poślubił szlachciankę z Szynowa pod Barczewem, Annę Barbarę z Łączyńskich. Z małżeństwa tego w latach 1745-1757 urodziło się w Podlazie pięcioro potomstwa.
W spisie majątkowym sporządzonym po zaborze Warmii przez Prusy w 1772 roku posiadłość Franciszka Cichowskiego figurowała jako Podlassa, przywiązana do majoratu Polejki. Najstarszy syn Jan Nepomucen (1745-1816) został polskim kaznodzieją w siedzibie kapituły warmińskiej we Fromborku, następnie sekretarzem kapituły oficjałem diecezjalnym, a w końcu przyjęto go do kapituły jako kanonika.
W 1785 roku majątek obciążony długami zagrożony był licytacją, lecz wówczas wykupił go trzeci z synów Ludwik Bartłomiej (1751-1816). Gospodarował tam z ojcem, dwójką braci i najmłodszą z rodzeństwa Marianną do 1792 roku. Wówczas Cichowscy sprzedali majątek i przenieśli się do posiadłości Jana Nepomucena Cichowskiego we Fromborku, co nastąpiło w 1816 roku. Nabywcą Podlazy i Polejek w 1792 roku był Samuel Gregorovius z Piasków w powiecie ełckim. Ten z kolei sprzedał majątek w 1806 roku Christianowi Ekhardowi Wernowi, który został radnym powiatu olsztyńskiego. W 1820 roku w posiadłości Werna w Podlazie było 6 domów i 25 mieszkańców, a w Polejkach tylko 1 dom i 3 mieszkańców. W 1830 roku zadłużony majątek Werna został sprzedany w drodze licytacji. W 1836 roku Podlaza z Polejkami liczyły łącznie 11 domów mieszkalnych i 62 mieszkańców.
Według danych z 1871 roku posiadłość należała do właściciela Klewek, Norwega Karla Lousa. W Podlazie założył on gorzelnię, zaś Polejki jako osadę dworską zlikwidował, łącząc jej grunty w jedną całość z Podlazą. W 1889 roku majątek Podlaza, znajdujący się w posiadaniu Lousa, liczył 427 ha. Po jego śmierci w 1902 roku na Klewkach pozostała wdowa, natomiast Podlazę wraz z folwarkiem Ernsthof (591 ha) odziedziczył Ernst Lous. Jednak w 1907 roku posiadłość znajdowała się już w rękach Carla Orłowskiego. W Podlazie istniała gorzelnia parowa. Ostatnim właścicielem majątku w 1922 roku był Joseph Schmidt. Majątek, ograniczony wówczas prawdopodobnie do samej Podlazy, liczył 425 ha.
Bibliografia
- Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
- | Historia wsi na stronie gminy Purda [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
