Przetacznik górski

Poryblin jeziorny
Isoëtes lacustris
L.
Przetacznik górski – pokrój. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	przetacznik
Gatunek	przetacznik górski
Synonimy

Przetacznik górski (Veronica montana L.) – gatunek rośliny należący do rodziny babkowatych (Plantaginaceae).

Morfologia

Łodyga podnosząca się, pojedyncza, niezbyt gruba, o czerwonawym zabarwieniu, w górnej części odgałęziają się od niej z podsadek liściowych łodygi kwiatowe. Główna łodyga zwykle bezkwiatowa, często zakończona pękiem liści. W części przyziemnej wykształca się w formie czołgającego się kłącza wytwarzającego rozłogi.

Ulistnienie nakrzyżległe. Liście długoogonkowe, romboidalne, górą słabo owłosione, spodem bardziej. Użyłkowanie pierzaste. Brzegi blaszek karbowane lub piłkowane, koniec okrągło zakończony, nasady liści zaokrąglone. Dolne liście na krótkich ogonkach, zmniejszające się w stronę części przyziemnej. W pobliżu kwiatów bezogonkowe równoległe liście przykwiatkowe. Kwiaty zebrane w luźne grona wyrastające z kątów górnych liści niestanowiących przedłużenia pędu głównego. Owłosione szypułki kwiatów dłuższe od kielicha. Zwykle występuje kilka gron, które są znacznie krótsze od łodygi. Kielich złożony z 4 wolnych, lancetowatych, tępo zakończonych i silnie owłosionych działek. Korona kółkowa z bardzo krótką rurką, do której dostęp jest zamknięty wieńcem włosków. Jest złożona z 4 płatków lazurowobłękitnego koloru z wyraźnie odcinającymi się kolorystycznie żyłkami. Płatki prawie równej wielkości, jeden z płatków nieco tylko mniejszy i węższy. Szyjka słupka z pojedynczą szyjką wyższą od pręcików. 2 pręciki o nitkach krótszych od płatków korony.

Owocem jest dwukomorowa, nieco spłaszczona, jabłkowata torebka, w stanie dojrzałym zdrewniała, pękająca wzdłuż krawędzi szczytowej. Ma klinowatą nasadę i jest cała owłosiona.

Rozmieszczenie i ekologia

Roślina preferuje miejsca wilgotne i chłodne – głównie północne oraz północno-zachodnie zbocza wzgórz, głębokie wąwozy, dna dolin, źródliska, dolinki potoków i strumieni. Jest gatunkiem reglowym, stanowiącym najliczniejszą grupę w obrębie elementu górskiego, związanym z cienistymi, żyznymi lasami liściastymi głównie bukowymi i zaliczanym do flory podgórskiej i górskiej.

Na Warmii i Mazurach przetacznik górski jest dużą rzadkością – tę niewielką roślinę obserwować można m.in. w Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich oraz rezerwacie Lipowy Jar w Puszczy Boreckiej.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Przetacznik górski [25.04.2014]

Bibliografia

Dąbrowski Stanisław, Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć, Olsztyn 2012.