Skandawa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Skandawa |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = |z...") |
|||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
==Dzieje miejscowości== | ==Dzieje miejscowości== | ||
| − | W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim. | + | Wieś powstała w XIV wieku, założona przez zakon krzyżacki. W latach 1335-1341 wielki mistrz krzyżacki [[Dietrich von Altenburg|Dietrich von Altenburg]] na trzech włókach założył wieś pruską z obowiązkiem jednej pruskiej służby rycerskiej. W 1364 Fritz z Wohnsdorf miał tu służbę rycerską na prawie chełmińskim. W 1364 r. Prusowie Heincke Brunserte z Barcian oraz jego brat Klause, otrzymali z nadania wielkiego mistrza Winricha von Kniprod 10 włók (to jest ok. 168 ha) na prawie chełmińskim, z obowiązkiem jednej służby zbrojnej na rzecz zamku w Barcianach. W 1375 r. bracia otrzymali kolejne 12 włók. Potomkowie tych Prusów posiadali ziemię w Skandawie jeszcze przez 200 kolejnych lat. W 1366 r. obok tego majątku, otrzymał 16 włók na prawie chełmińskim Heinrich von Etzinburg. Później osiadł tu kolejny Prus – Naubotte, a w 1425 r. kolejny na 6 włókach. W 1406 r. Prus Arnicke wystawił karczmę. |
| + | |||
| + | W 1467 Hans Schordemer posiadał dwie włóki na prawie magdeburskim, ponadto w tym czasie był tu majątek ziemski o powierzchni 40 włók na prawie chełmińskim. Właściciel majątku nie miał prawa osadzać na posiadłości chłopów pruskich. Majątek ziemski w Skandawie pod koniec XV i na początku XVI wieku należał do rodu zu Eulenburg, następnie von Schlieben i później do 1945 r. do rodziny von Dönhoff. W XVI w. część Skandawy nabyli von Eglofsteinowie, właściciele Sorkwit, Warnikajm i Kraskowa. | ||
| + | |||
| + | W 1785 w Skandawie folwark i wieś miały 26 domów mieszkalnych. U schyłku XVIII w. majątek przeszedł w posiadanie rodziny von Dönhoff. Na początku XIX w. majatek ziemski w Skandawie odziedziczyła hrabina Zofia von Schwerin, z domu Dönhoff. W 1826 r. zbudowała tu dla siebie rezydencję pałacową, którą zaprojektował architekt berliński Karl Schinkel (1781-1841). Pałac otoczono parkiem krajobrazowym. W 1859 r. owdowiała hrabina podarowała w prezencie ślubnym swej siostrzenicy, Adeli von Schwerin, dwa należące do Skandawy folwarki Rodele i Dębiany, które sama odziedziczyła po Waldburgach. Po śmierci hrabiny Skandawę odziedziczyli Dönhoffowie. W 1889 r., wraz z folwarkami Oleszka, Koskajmy i Lipowo, majątek ziemski w Skandawie obejmował 1168 ha, w tym 200 ha lasów. | ||
| + | |||
| + | W 1913 r. majątku był w posiadaniu Stanisława von Dönhoffa. W tym czasie do dóbr należał także folwark Kudwiny, liczący 333 ha. Ostatnim właścicielem dóbr skadnawskich był hrabia Dietrich von Dönhoff, doktor praw zamieszkujący w Bazylei. W Skandawie przebywał jego zarządca. Do Skandawy należały wówczas folwarki Oleszka i Koskajmy oraz leśniczówka w Łęknicy. W 1929 powierzchnia majątku wynosiła 2000 ha. | ||
| + | |||
| + | Po 1945 majątek ziemski przeszedł na własność PGR (6 980 ha). Jednopiętrowy pałac klasycystyczny wybudowany w latach 1826-1828 według projektu Karla Schinkla, został spalony przez żołnierzy radzieckich w 1945. Zachowały się pozostałości zabudowań folwarcznych oraz pozostałości parku dworskiego. Po tymczasowym rozgraniczeniu b. Prus Wschodnich w umowie granicznej 16 sierpnia 1945 r. ekipa starostwa organizującego powiat gierdawski przeniosła się na polską stronę linii delimitacyjnej do Skandawy (siedzibę miał tu starosta). Sytuacja co do przyszłości wyżej wymienionego powiatu w tym czasie była jeszcze niejasna. Ekspozyturę starostwa gierdawskiego zlikwidowano 30 listopada 1946, a część powiatu gierdawskiego leżącą po polskiej stronie granicy włączono 1 stycznia 1947 do powiatu kętrzyńskiegoW latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref>. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [10.02.2015]</ref> umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim. | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
Wersja z 18:16, 3 kwi 2015
| Skandawa | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Barciany |
| Liczba ludności (2010) | 184 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Skandawa | |
| Położenie na mapie Polski  Skandawa | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Skandawa (niem. Skandau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany. Miejscowość w 2010 roku liczyła 184 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Krzysztof Sobieski[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 12 km na północny-zachód od Barcian.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w XIV wieku, założona przez zakon krzyżacki. W latach 1335-1341 wielki mistrz krzyżacki Dietrich von Altenburg na trzech włókach założył wieś pruską z obowiązkiem jednej pruskiej służby rycerskiej. W 1364 Fritz z Wohnsdorf miał tu służbę rycerską na prawie chełmińskim. W 1364 r. Prusowie Heincke Brunserte z Barcian oraz jego brat Klause, otrzymali z nadania wielkiego mistrza Winricha von Kniprod 10 włók (to jest ok. 168 ha) na prawie chełmińskim, z obowiązkiem jednej służby zbrojnej na rzecz zamku w Barcianach. W 1375 r. bracia otrzymali kolejne 12 włók. Potomkowie tych Prusów posiadali ziemię w Skandawie jeszcze przez 200 kolejnych lat. W 1366 r. obok tego majątku, otrzymał 16 włók na prawie chełmińskim Heinrich von Etzinburg. Później osiadł tu kolejny Prus – Naubotte, a w 1425 r. kolejny na 6 włókach. W 1406 r. Prus Arnicke wystawił karczmę.
W 1467 Hans Schordemer posiadał dwie włóki na prawie magdeburskim, ponadto w tym czasie był tu majątek ziemski o powierzchni 40 włók na prawie chełmińskim. Właściciel majątku nie miał prawa osadzać na posiadłości chłopów pruskich. Majątek ziemski w Skandawie pod koniec XV i na początku XVI wieku należał do rodu zu Eulenburg, następnie von Schlieben i później do 1945 r. do rodziny von Dönhoff. W XVI w. część Skandawy nabyli von Eglofsteinowie, właściciele Sorkwit, Warnikajm i Kraskowa.
W 1785 w Skandawie folwark i wieś miały 26 domów mieszkalnych. U schyłku XVIII w. majątek przeszedł w posiadanie rodziny von Dönhoff. Na początku XIX w. majatek ziemski w Skandawie odziedziczyła hrabina Zofia von Schwerin, z domu Dönhoff. W 1826 r. zbudowała tu dla siebie rezydencję pałacową, którą zaprojektował architekt berliński Karl Schinkel (1781-1841). Pałac otoczono parkiem krajobrazowym. W 1859 r. owdowiała hrabina podarowała w prezencie ślubnym swej siostrzenicy, Adeli von Schwerin, dwa należące do Skandawy folwarki Rodele i Dębiany, które sama odziedziczyła po Waldburgach. Po śmierci hrabiny Skandawę odziedziczyli Dönhoffowie. W 1889 r., wraz z folwarkami Oleszka, Koskajmy i Lipowo, majątek ziemski w Skandawie obejmował 1168 ha, w tym 200 ha lasów.
W 1913 r. majątku był w posiadaniu Stanisława von Dönhoffa. W tym czasie do dóbr należał także folwark Kudwiny, liczący 333 ha. Ostatnim właścicielem dóbr skadnawskich był hrabia Dietrich von Dönhoff, doktor praw zamieszkujący w Bazylei. W Skandawie przebywał jego zarządca. Do Skandawy należały wówczas folwarki Oleszka i Koskajmy oraz leśniczówka w Łęknicy. W 1929 powierzchnia majątku wynosiła 2000 ha.
Po 1945 majątek ziemski przeszedł na własność PGR (6 980 ha). Jednopiętrowy pałac klasycystyczny wybudowany w latach 1826-1828 według projektu Karla Schinkla, został spalony przez żołnierzy radzieckich w 1945. Zachowały się pozostałości zabudowań folwarcznych oraz pozostałości parku dworskiego. Po tymczasowym rozgraniczeniu b. Prus Wschodnich w umowie granicznej 16 sierpnia 1945 r. ekipa starostwa organizującego powiat gierdawski przeniosła się na polską stronę linii delimitacyjnej do Skandawy (siedzibę miał tu starosta). Sytuacja co do przyszłości wyżej wymienionego powiatu w tym czasie była jeszcze niejasna. Ekspozyturę starostwa gierdawskiego zlikwidowano 30 listopada 1946, a część powiatu gierdawskiego leżącą po polskiej stronie granicy włączono 1 stycznia 1947 do powiatu kętrzyńskiegoW latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego[2]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[3] umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim.
Przypisy
- ↑ Urząd Gminy Barciany
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Bibliografia
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
Urząd Gminy Barciany [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]
