Talusy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa =Talusy | |nazwa =Talusy | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Talus |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Talusy. Pomnik na cmentarzu wojennym.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Talusy. Pomnik na cmentarzu wojennym [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [19.07.2013] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 17: | Linia 15: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 140 | |liczba ludności = 140 | ||
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 87 | |strefa numeracyjna = (+48) 87 | ||
|kod pocztowy =19-300 | |kod pocztowy =19-300 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Talusy''' (niem. ''Thalussen'', ''Talussen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]], w [[Ełk (gmina wiejska)|gminie Ełk]]. |
| + | W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 140 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Halina Pieśniak]]<ref> [http://elk-ug.bip.eur.pl/public/?id=2554/ Strona Urzędu Miasta i Gminy Ełk] [28.08.2013]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| − | + | ==Położenie== | |
| + | Miejscowość położona jest w odległości ok. 8 km na zachód od [[Ełk|Ełku]]. Talusy są oddalone o 3,5 km od jeziora [[Jezioro Mołdzie| Mołdzie]] (Lepaki Wielkie) oraz 3,8 km od jeziora [[Jezioro Guzki|Guzki]]. | ||
| + | [[File:Talusy.Cmentarz wojenny przed 1945 r..jpg|thumb|290px|Talusy.Cmentarz wojenny przed 1945 r. [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [19.07.2013]]] | ||
| + | [[File:Talusy. Cmentarz wojenny. Stan obecny.jpg|thumb|290px|Talusy. Cmentarz wojenny. Stan obecny [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [19.07.2013]]] | ||
| + | == Dzieje miejscowości == | ||
| + | Miejscowość istniała przed rokiem 1476, kiedy to Jan Szordach z [[Siedliska (gmina Ełk)|Siedlisk]] otrzymał 20 łanów ziemi na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy w Ełku. Początkowo miejscowość nosiła nazwę ''Kozice''. Natomiast w 1536 roku książę [[Albrecht Hohenzollern|Albrecht]] nadał Michałowi Piątkowskiemu 15 [[Włóka |włók]] w [[Stare Talusy|Starych Talusach]] na prawie magdeburskim. W 1747 roku majątek Talusy należał do Jakuba Zielińskiego, nadleśniczego oleckiego. Pod koniec XVIII wieku miejscowość składała się z 14 domów. W 1821 roku liczyła 83 mieszkańców. W 1938 roku wprowadzono zmianę w pisowni nazwy miejscowości. W roku 1939 roku wieś liczyła 154 mieszkańców. | ||
| − | + | Niedaleko miejscowości położone jest wzgórze [[Wzgórze Pielakornia |Pielakornia]] (niem. ''Wallberg'', ''Wachtberg'', lit. ''pilis karnis'' – grodzisko), które według ludowych podań zostało usypane przez diabła. Paktował on o duszę z trzema młodymi mężczyznami. W tym miejscu znajduje się [[Cmentarz wojenny w Talusach |cmentarz wojenny]] z okresu [[I wojna światowa na Warmii i Mazuarch|I wojny światowej]]. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się [[Mauzoleum w Talusach |mauzoleum]] wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy. | |
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | ||
| − | |||
| − | + | W Talusach zachował się [[Dwór w Talusach| dwór]] z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny [[Rodzina Behrendt |Behrendt]]. | |
| − | |||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| + | <br/> | ||
| − | + | ==Religia== | |
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Tomasza Apostoła w Ełku |parafii rzymskokatolickiej w Ełku]]. | ||
| − | == | + | == Zabytki== |
| − | + | *cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej | |
| + | *dwór z przełomu XIX i XX wieku | ||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | #Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | |
| − | + | #Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001. | |
| − | + | #Kawecki Jan, Roman Bolesław, ''Ełk. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1970. | |
| − | |||
| − | #Grzegorz | ||
| − | # | ||
| − | #Jan | ||
#''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | #''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=5524&p_token=0.559031472870682/ Bank Danych Lokalnych GUS] [19.07.2013] |
| − | # | + | #[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/talusy/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [19.07.2013] |
| − | # | + | #[http://www.bip.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [19.07.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
Wersja z 20:22, 13 lis 2014
| Talusy | |
| | |
![Talusy. Pomnik na cmentarzu wojennym Olsztyńska Strona Rowerowa [19.07.2013]](/index.php/Plik:Talusy._Pomnik_na_cmentarzu_wojennym.jpg) Talusy. Pomnik na cmentarzu wojennym Olsztyńska Strona Rowerowa [19.07.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ełcki |
| Gmina | Ełk |
| Liczba ludności (2010) | 140 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 19-300 |
| Tablice rejestracyjne | NEL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Talusy | |
| Położenie na mapie Polski  Talusy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Talusy (niem. Thalussen, Talussen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Ełk.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 140 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Halina Pieśniak[1].
Położenie
Miejscowość położona jest w odległości ok. 8 km na zachód od Ełku. Talusy są oddalone o 3,5 km od jeziora Mołdzie (Lepaki Wielkie) oraz 3,8 km od jeziora Guzki.
Talusy.Cmentarz wojenny przed 1945 r. Olsztyńska Strona Rowerowa [19.07.2013]
Talusy. Cmentarz wojenny. Stan obecny Olsztyńska Strona Rowerowa [19.07.2013]
Dzieje miejscowości
Miejscowość istniała przed rokiem 1476, kiedy to Jan Szordach z Siedlisk otrzymał 20 łanów ziemi na prawie magdeburskim w Talusach w zamian za odstąpienie karczmy w Ełku. Początkowo miejscowość nosiła nazwę Kozice. Natomiast w 1536 roku książę Albrecht nadał Michałowi Piątkowskiemu 15 włók w Starych Talusach na prawie magdeburskim. W 1747 roku majątek Talusy należał do Jakuba Zielińskiego, nadleśniczego oleckiego. Pod koniec XVIII wieku miejscowość składała się z 14 domów. W 1821 roku liczyła 83 mieszkańców. W 1938 roku wprowadzono zmianę w pisowni nazwy miejscowości. W roku 1939 roku wieś liczyła 154 mieszkańców.
Niedaleko miejscowości położone jest wzgórze Pielakornia (niem. Wallberg, Wachtberg, lit. pilis karnis – grodzisko), które według ludowych podań zostało usypane przez diabła. Paktował on o duszę z trzema młodymi mężczyznami. W tym miejscu znajduje się cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej. Zostało na nim pochowanych 278 żołnierzy rosyjskich i 79 żołnierzy niemieckich. W wyodrębnionej części nekropolii znajduje się mauzoleum wystawione przez dawnych właścicieli majątku Talusy.
W Talusach zachował się dwór z przełomu XIX i XX wieku, będący niegdyś częścią majątku ziemskiego należącego w latach 20. XX wieku do rodziny Behrendt.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Ełku.
Zabytki
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej
- dwór z przełomu XIX i XX wieku
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Kawecki Jan, Roman Bolesław, Ełk. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1970.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
- Bank Danych Lokalnych GUS [19.07.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [19.07.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [19.07.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Miasta i Gminy Ełk [28.08.2013]
