Tarpno: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Barty | |sołectwo = Barty | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 65<ref>Łącznie | + | |liczba ludności = 65<ref>Łącznie: Pozorty i Tarpno.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Tarpno ''' (niem. ''Terpen'') – | + | ''' Tarpno ''' (niem. ''Terpen'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Zalewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Zalewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 65 mieszkańców (łącznie z [[Pozorty (gmina Zalewo)|Pozortami]]). Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Barty]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Jan Gal]]<ref> [http://www.zalewo.bil-wm.pl/index.php?inf=10&idsl=7&id=67 zalewo.bil-wm.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]], na północ od [[Iława|Iławy]] i na południe od [[Zalewo|Zalewa]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość jako dobra rycerskie powstała prawdopodobnie w XV wieku. Obejmowała wówczas obszar 13 łanów. W 1782 roku składała się z pięciu domów. Na przełomie XIX i XX wieku Tarpno stanowiło własność [[Otto von Sydow|Otto von Sydowa]] | + | Miejscowość jako dobra rycerskie powstała prawdopodobnie w XV wieku. Obejmowała wówczas obszar 13 łanów. W 1782 roku wieś składała się z pięciu domów. Na przełomie XIX i XX wieku Tarpno stanowiło własność [[Otto von Sydow|Otto von Sydowa]], starosty powiatu morąskiego. |
| + | Od końca XIX stulecia aż do 1945 roku majątek należał do rodu von Reichel. W 1858 roku Tarpno było zamieszkane przez 83 osoby i liczyło 14 budynków mieszkalnych. W latach 30. XX wieku dwór pełnił prawdopodobnie funkcję pensjonatu, a miało to być związane z trudnościami finansowymi, przez jakie przechodziła rodzina von Reichel. Ostatnią właścicielką majątku była Emanuela von Reichel. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 225 osób. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | + | *[[Ofttried Finck von Finckenstein]] (1901–1987) – niemiecki pisarz i poeta urodzony na w [[Szymbark|Szymbarku]]; mieszkał w dworze w Tarpnie w latach 30. XX wieku | |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Dwór w Tarpnie| | + | *[[lkwim:Dwór w Tarpnie|dwór]] pochodzący z połowy XIX wieku wzniesiony na skarpie nad brzegiem jeziora |
| − | * | + | Obecnie dwór znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. Połowa dworu stanowi własność prywatną. |
| − | * | + | *pozostałości parku dworskiego częściowo przekształconego w drugiej połowie XIX wieku według projektu [[Johann Larass|Johanna Larassa]]. Na jego terenie zlokalizowany jest cmentarz rodowy rodziny von Reichel |
| + | *pozostałości podwórza gospodarczego oraz zabudowań gospodarczo-inwentarskich | ||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999.<br/> | ||
| + | ''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.<br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.zalewo.f117.pl/modules.php?name=Sections&op=printpage&artid=2125| zalewo.f117.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#430/pl/i/tarpno_-_zabytkowy_zespol_dworski| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,tarpno.html| polskaniezwykla.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | Błażowski J., ''Ziemia zalewska, dzieje wsi Tarpno'', [http://www.zapiskizalewskie.republika.pl/zapiski17.html| "Zapiski Zalewskie"] [05.03.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Zalewo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] |
| + | [[Kategoria: 1401-1500]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:37, 9 kwi 2015
| Tarpno | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Zalewo |
| Sołectwo | Barty |
| Liczba ludności (2010) | 65[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Tarpno | |
| Położenie na mapie Polski  Tarpno | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Tarpno (niem. Terpen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 65 mieszkańców (łącznie z Pozortami). Wieś wchodzi w skład sołectwa Barty, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Jan Gal[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na północ od Iławy i na południe od Zalewa.
Dzieje miejscowości
Miejscowość jako dobra rycerskie powstała prawdopodobnie w XV wieku. Obejmowała wówczas obszar 13 łanów. W 1782 roku wieś składała się z pięciu domów. Na przełomie XIX i XX wieku Tarpno stanowiło własność Otto von Sydowa, starosty powiatu morąskiego.
Od końca XIX stulecia aż do 1945 roku majątek należał do rodu von Reichel. W 1858 roku Tarpno było zamieszkane przez 83 osoby i liczyło 14 budynków mieszkalnych. W latach 30. XX wieku dwór pełnił prawdopodobnie funkcję pensjonatu, a miało to być związane z trudnościami finansowymi, przez jakie przechodziła rodzina von Reichel. Ostatnią właścicielką majątku była Emanuela von Reichel. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 225 osób.
Ludzie związani z miejscowością
- Ofttried Finck von Finckenstein (1901–1987) – niemiecki pisarz i poeta urodzony na w Szymbarku; mieszkał w dworze w Tarpnie w latach 30. XX wieku
Zabytki
- dwór pochodzący z połowy XIX wieku wzniesiony na skarpie nad brzegiem jeziora
Obecnie dwór znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. Połowa dworu stanowi własność prywatną.
- pozostałości parku dworskiego częściowo przekształconego w drugiej połowie XIX wieku według projektu Johanna Larassa. Na jego terenie zlokalizowany jest cmentarz rodowy rodziny von Reichel
- pozostałości podwórza gospodarczego oraz zabudowań gospodarczo-inwentarskich
Przypisy
- ↑ Łącznie: Pozorty i Tarpno.
- ↑ zalewo.bil-wm.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
zalewo.f117.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
Błażowski J., Ziemia zalewska, dzieje wsi Tarpno, "Zapiski Zalewskie" [05.03.2014]
