Toprzyny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 134<ref>Łącznie Toprzyny, | + | |liczba ludności = 134<ref>Łącznie: Toprzyny, Warszkajty i Wężykowo.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Toprzyny ''' (niem. ''Topprienen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Górowo Iławeckie (gmina wiejska)|gminie Górowo Iławeckie]]. W latach | + | ''' Toprzyny ''' (niem. ''Topprienen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Górowo Iławeckie (gmina wiejska)|gminie Górowo Iławeckie]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 134 mieszkańców (łącznie z [[Warszkajty|Warszkajtami]] i [[Wężykowo|Wężykowem]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Robert Dowejko]]<ref>[http://gorowoil-ug.bip-wm.pl/public/?id=761 gorowoil-ug.bip-wm.pl] [05.03.2014]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 134 mieszkańców (łącznie z [[Warszkajty|Warszkajtami]] i [[Wężykowo|Wężykowem]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Robert Dowejko]]<ref>[http://gorowoil-ug.bip-wm.pl/public/?id=761 gorowoil-ug.bip-wm.pl] [05.03.2014]</ref>. | ||
| Linia 37: | Linia 37: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Została założona w 1362 roku jako służebny majątek rycerski o powierzchni 12 łanów. Nazwa wywodzi się od [[Prusowie|Prusa]] o imieniu Toper. Majątek ziemski istniał tu aż do reform uwłaszczeniowych na początku XIX wieku. |
| − | Szkołę we wsi założono w połowie XVIII wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 106 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po | + | Szkołę we wsi założono w połowie XVIII wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 106 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie, a w latach 60. XX w. wybudowano dla niej nową siedzibę. |
| − | Po 1945 roku Toprzyny stały się siedzibą sołectwa. Przy wsi działały dwa państwowe gospodarstwa rolne: [[ | + | Po 1945 roku Toprzyny stały się siedzibą sołectwa. Przy wsi działały dwa państwowe gospodarstwa rolne: PGR [[Dulsin]] i PGR [[Wężykowo]], oba utworzone na bazie dawnych majątków ziemskich. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 25 budynków mieszkalnych i miała 33 indywidualne gospodarstwa rolne, które zajmowały łącznie obszar 270 ha. We wsi znajdowały się wówczas: świetlica, biblioteka, filia biblioteczna, sklep spożywczy i zakład kowalsko-ślusarski. |
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła: |
| − | + | *1857 – 144 osoby | |
| − | 1857 | + | *1933 – 389 osób |
| − | + | *1939 – 440 osób | |
| − | 1933 | + | *1983 – 125 osób |
| − | |||
| − | 1939 | ||
| − | |||
| − | 1983 | ||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa Filialna im. Kornela Makuszyńskiego w Toprzynach]] | *[[Szkoła Podstawowa Filialna im. Kornela Makuszyńskiego w Toprzynach]] | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *budynek szkoły z zabudowaniami gospodarczymi (nr 23a) |
| − | * | + | *przykłady budownictwa wiejskiego z pierwszej ćwierci XX wieku (domy i budynki gospodarcze) |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, położony około 1 km od wsi, na wzniesieniu; stan bardzo zły |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| − | [http://gorowoil-ug.bip-wm.pl/public/?id=88869| Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie], Górowo Iławeckie 2008 [05.03.2014]<br/> | + | [http://gorowoil-ug.bip-wm.pl/public/?id=88869| gorowoil-ug.bip-wm.pl, Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie], Górowo Iławeckie 2008 [05.03.2014]<br/> |
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/preylau.html| | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/preylau.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014] |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Górowo Iławeckie (gmina wiejska)]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Górowo Iławeckie (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 16:11, 5 lis 2014
| Toprzyny | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Górowo Iławeckie |
| Liczba ludności (2010) | 134[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Toprzyny | |
| Położenie na mapie Polski  Toprzyny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Toprzyny (niem. Topprienen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1961 wieś wchodziła w skład powiatu górowskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 134 mieszkańców (łącznie z Warszkajtami i Wężykowem). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Robert Dowejko[2].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wzniesień Górowskich, 20 km na północny zachód od Bartoszyc i 10 km na północny wschód od Górowa Iławeckiego, w pobliżu granicy państwowej z obwodem kaliningradzkim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 511. Wieś zachowała dawny układ ulicówki.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona w 1362 roku jako służebny majątek rycerski o powierzchni 12 łanów. Nazwa wywodzi się od Prusa o imieniu Toper. Majątek ziemski istniał tu aż do reform uwłaszczeniowych na początku XIX wieku.
Szkołę we wsi założono w połowie XVIII wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 106 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie, a w latach 60. XX w. wybudowano dla niej nową siedzibę.
Po 1945 roku Toprzyny stały się siedzibą sołectwa. Przy wsi działały dwa państwowe gospodarstwa rolne: PGR Dulsin i PGR Wężykowo, oba utworzone na bazie dawnych majątków ziemskich. Według spisu powszechnego z 1983 roku wieś składała się z 25 budynków mieszkalnych i miała 33 indywidualne gospodarstwa rolne, które zajmowały łącznie obszar 270 ha. We wsi znajdowały się wówczas: świetlica, biblioteka, filia biblioteczna, sklep spożywczy i zakład kowalsko-ślusarski.
Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:
- 1857 – 144 osoby
- 1933 – 389 osób
- 1939 – 440 osób
- 1983 – 125 osób
Edukacja
Zabytki
- budynek szkoły z zabudowaniami gospodarczymi (nr 23a)
- przykłady budownictwa wiejskiego z pierwszej ćwierci XX wieku (domy i budynki gospodarcze)
- dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, położony około 1 km od wsi, na wzniesieniu; stan bardzo zły
Przypisy
- ↑ Łącznie: Toprzyny, Warszkajty i Wężykowo.
- ↑ gorowoil-ug.bip-wm.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
gorowoil-ug.bip-wm.pl, Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Górowo Iławeckie, Górowo Iławeckie 2008 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
