Turzyca bagienna: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|Lista synonimów = | |Lista synonimów = | ||
}} | }} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Turzyca bagienna''' (''Carex limosa'' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (''Cyperaceae''), rzędu wiechlinowców (''Poales''). | '''Turzyca bagienna''' (''Carex limosa'' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (''Cyperaceae''), rzędu wiechlinowców (''Poales''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| + | Turzyca bagienna jest rośliną wieloletnią o wysokości do 40 cm, rosnącą w luźnych darniach. Tworzy wzniesione, cienkie i ostrokanciaste łodygi, w górnej części szorstkie. Łodyga wyrasta z kłącza. Liście są wąskie, sine, rynienkowate, szerokości 1–2 mm. Kwiaty drobne, wiatropylne, zebrane w czerwono-brunatne kłosy. Pojedynczy szczytowy kłos jest męski. Ma on długość 1–2 cm, grubość ok. 1 cm, jest walcowaty i wyrasta na długiej szypułce. Znajdujące się w nim kwiaty męskie mają 3 pręciki. Jeden lub dwa jajowate kłosy żeńskie zwieszone na dość długich szypułkach wyrastają poniżej kłosa męskiego. Mają długość około 1–1,5 cm i szerokość 5 mm. Kwiaty żeńskie wyrastają w kątach czerwono-brunatnej przysadki z zielonym grzbietem. Mają słupek z 3 znamionami. Sinego koloru pęcherzyki są szersze i krótsze od przysadek. | ||
| − | + | Kwitnie od maja do lipca. Nasiona są rozsiewane przez wiatr i wodę. Występuje wyłącznie na torfowiskach mszarnych. Owocem są drobne, trójkanciaste orzeszki o długości ok. 2,5 mm. | |
| − | |||
| − | |||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Gatunek wokółbiegunowy, występuje w Ameryce Północnej, Azji i Europie. Jej europejski zasięg koncentruje się w północnej i środkowej części kontynentu. Stanowiska wysunięte najdalej na południe obejmują Pireneje, Alpy oraz północną część Półwyspu Bałkańskiego. | ||
| − | |||
| − | |||
W Polsce turzyca bagienna osiąga skraj zwartego zasięgu. Reprezentuje we florze polskiej grupę gatunków cyrkumborealnych. Najwięcej stanowisk odnotowano w północnej oraz wschodniej części kraju. Rozproszone stanowiska spotyka się również na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Śląskiej i Wyżynie Śląskiej. Natomiast w środkowej i południowej Polsce turzyca bagienna uznana jest za bardzo rzadki i ginący gatunek. Jest ona charakterystyczna dla torfowisk przejściowych oraz torfowisk wysokich typu bałtyckiego i atlantyckiego, gdzie porasta zbiorowiska dolinkowe oraz tworzy pło mszarne nasuwające się na dystroficzne zbiorniki wodne | W Polsce turzyca bagienna osiąga skraj zwartego zasięgu. Reprezentuje we florze polskiej grupę gatunków cyrkumborealnych. Najwięcej stanowisk odnotowano w północnej oraz wschodniej części kraju. Rozproszone stanowiska spotyka się również na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Śląskiej i Wyżynie Śląskiej. Natomiast w środkowej i południowej Polsce turzyca bagienna uznana jest za bardzo rzadki i ginący gatunek. Jest ona charakterystyczna dla torfowisk przejściowych oraz torfowisk wysokich typu bałtyckiego i atlantyckiego, gdzie porasta zbiorowiska dolinkowe oraz tworzy pło mszarne nasuwające się na dystroficzne zbiorniki wodne | ||
| − | + | ||
| − | Na Warmii i Mazurach turzyca bagienna występuje m.in. na terenie [[Brodnicki Park Krajobrazowy |Brodnickiego Parku Krajobrazowego]] oraz na obszarze [[Natura 2000 Ostoja Radomno]]. | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] turzyca bagienna występuje m.in. na terenie [[Brodnicki Park Krajobrazowy |Brodnickiego Parku Krajobrazowego]] oraz na obszarze [[Natura 2000 Ostoja Radomno]]. |
| − | + | ||
Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) ''Scheuchzerietalia palustris'' i zespołu (Ass.) ''Caricetum limosae''. | Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) ''Scheuchzerietalia palustris'' i zespołu (Ass.) ''Caricetum limosae''. | ||
| − | |||
| − | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| + | Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się również na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski" (2006) w kategorii zagrożenia V, tj. gatunków zagrożonych, które w najbliższej przyszłości zostaną przesunięte do kategorii wymierających, krytycznie zagrożonych, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia. | ||
| − | + | Zagrożenie dotyczy głownie obszarów, gdzie roślina ta występuje rzadko, np. w Karpatach, na Dolnym Śląsku czy w Wielkopolsce. Czynnikami zagrożenia są: eksploatacja i osuszanie torfowisk oraz zagłuszanie przez wyższe rośliny w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej. | |
| − | |||
| − | |||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | + | Turzyca bagienna wykazuje podobieństwo do turzycy patagońskiej, z którą tworzy mieszańce (''Carex magellanica''). U turzycy patagońskiej dolne podsadki są równie długie jak kwiatostan, a boczne kłosy w nasadzie czasem z kwiatami męskimi. | |
| − | Turzyca bagienna wykazuje podobieństwo do turzycy patagońskiej, z którą | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Nazwa ludowa turzycy bagiennej to "turzyca szlamowa". | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | Ciaciura M., Wilhelm M., ''Turzyca bagienna ''"Carex limosa"'' na torfowisku Kusowskie Bagno'', "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" 2005(61), s. 31-36.<br/> | ||
| + | Zarzycki K., Szeląg Z., ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland'', W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2006, s. 11-20.<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Turzyca_bagienna pl.wikipedia.org, turzyca bagienna] [26.08.2014]<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Hemikryptofit pl.wikipedia.org, hemikryptofit] [26.08.2014]<br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Natura 2000]] [[Kategoria: Parki krajobrazowe]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | ||
Wersja z 16:48, 6 sty 2015
| Turzyca bagienna | |
| | |
| Carex limosa | |
| L. | |
 Turzyca bagienna | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | wiechlinowce |
| Rodzina | ciborowate |
| Rodzaj | turzyca |
| Gatunek | turzyca bagienna |
| Synonimy | |
Turzyca bagienna (Carex limosa L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (Cyperaceae), rzędu wiechlinowców (Poales).
Spis treści
Morfologia
Turzyca bagienna jest rośliną wieloletnią o wysokości do 40 cm, rosnącą w luźnych darniach. Tworzy wzniesione, cienkie i ostrokanciaste łodygi, w górnej części szorstkie. Łodyga wyrasta z kłącza. Liście są wąskie, sine, rynienkowate, szerokości 1–2 mm. Kwiaty drobne, wiatropylne, zebrane w czerwono-brunatne kłosy. Pojedynczy szczytowy kłos jest męski. Ma on długość 1–2 cm, grubość ok. 1 cm, jest walcowaty i wyrasta na długiej szypułce. Znajdujące się w nim kwiaty męskie mają 3 pręciki. Jeden lub dwa jajowate kłosy żeńskie zwieszone na dość długich szypułkach wyrastają poniżej kłosa męskiego. Mają długość około 1–1,5 cm i szerokość 5 mm. Kwiaty żeńskie wyrastają w kątach czerwono-brunatnej przysadki z zielonym grzbietem. Mają słupek z 3 znamionami. Sinego koloru pęcherzyki są szersze i krótsze od przysadek.
Kwitnie od maja do lipca. Nasiona są rozsiewane przez wiatr i wodę. Występuje wyłącznie na torfowiskach mszarnych. Owocem są drobne, trójkanciaste orzeszki o długości ok. 2,5 mm.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek wokółbiegunowy, występuje w Ameryce Północnej, Azji i Europie. Jej europejski zasięg koncentruje się w północnej i środkowej części kontynentu. Stanowiska wysunięte najdalej na południe obejmują Pireneje, Alpy oraz północną część Półwyspu Bałkańskiego.
W Polsce turzyca bagienna osiąga skraj zwartego zasięgu. Reprezentuje we florze polskiej grupę gatunków cyrkumborealnych. Najwięcej stanowisk odnotowano w północnej oraz wschodniej części kraju. Rozproszone stanowiska spotyka się również na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Śląskiej i Wyżynie Śląskiej. Natomiast w środkowej i południowej Polsce turzyca bagienna uznana jest za bardzo rzadki i ginący gatunek. Jest ona charakterystyczna dla torfowisk przejściowych oraz torfowisk wysokich typu bałtyckiego i atlantyckiego, gdzie porasta zbiorowiska dolinkowe oraz tworzy pło mszarne nasuwające się na dystroficzne zbiorniki wodne
Na Warmii i Mazurach turzyca bagienna występuje m.in. na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarze Natura 2000 Ostoja Radomno.
Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Scheuchzerietalia palustris i zespołu (Ass.) Caricetum limosae.
Wartość użytkowa
Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się również na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski" (2006) w kategorii zagrożenia V, tj. gatunków zagrożonych, które w najbliższej przyszłości zostaną przesunięte do kategorii wymierających, krytycznie zagrożonych, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia.
Zagrożenie dotyczy głownie obszarów, gdzie roślina ta występuje rzadko, np. w Karpatach, na Dolnym Śląsku czy w Wielkopolsce. Czynnikami zagrożenia są: eksploatacja i osuszanie torfowisk oraz zagłuszanie przez wyższe rośliny w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej.
Ciekawostki
Turzyca bagienna wykazuje podobieństwo do turzycy patagońskiej, z którą tworzy mieszańce (Carex magellanica). U turzycy patagońskiej dolne podsadki są równie długie jak kwiatostan, a boczne kłosy w nasadzie czasem z kwiatami męskimi.
Nazwa ludowa turzycy bagiennej to "turzyca szlamowa".
Bibliografia
Ciaciura M., Wilhelm M., Turzyca bagienna "Carex limosa" na torfowisku Kusowskie Bagno, "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" 2005(61), s. 31-36.
Zarzycki K., Szeląg Z., Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.), Red lists of plants and fungi in Poland, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2006, s. 11-20.
pl.wikipedia.org, turzyca bagienna [26.08.2014]
pl.wikipedia.org, hemikryptofit [26.08.2014]
