Turzyca bagienna

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Turzyca bagienna

Carex limosa
L.
Turzyca bagienna Fot. http://en.wikipedia.org/wiki/Carex_limosa
Turzyca bagienna

Fot. http://en.wikipedia.org/wiki/Carex_limosa

Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada okrytonasienne
Klasa jednoliścienne
Rząd wiechlinowce
Rodzina ciborowate
Rodzaj turzyca
Gatunek turzyca bagienna
Synonimy

Turzyca bagienna (Carex limosa L.) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (Cyperaceae), rzędu wiechlinowców (Poales).

Morfologia

Turzyca bagienna jest rośliną wieloletnią o wysokości do 40 cm, rosnącą w luźnych darniach. Tworzy wzniesione, cienkie i ostrokanciaste łodygi, w górnej części szorstkie. Łodyga wyrasta z kłącza. Liście są wąskie, sine, rynienkowate, szerokości 1–2 mm. Kwiaty drobne, wiatropylne, zebrane w czerwono-brunatne kłosy. Pojedynczy szczytowy kłos jest męski. Ma on długość 1–2 cm, grubość ok. 1 cm, jest walcowaty i wyrasta na długiej szypułce. Znajdujące się w nim kwiaty męskie mają 3 pręciki. Jeden lub dwa jajowate kłosy żeńskie zwieszone na dość długich szypułkach wyrastają poniżej kłosa męskiego. Mają długość około 1–1,5 cm i szerokość 5 mm. Kwiaty żeńskie wyrastają w kątach czerwono-brunatnej przysadki z zielonym grzbietem. Mają słupek z 3 znamionami. Sinego koloru pęcherzyki są szersze i krótsze od przysadek.

Kwitnie od maja do lipca. Nasiona są rozsiewane przez wiatr i wodę. Występuje wyłącznie na torfowiskach mszarnych. Owocem są drobne, trójkanciaste orzeszki o długości ok. 2,5 mm.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek wokółbiegunowy, występuje w Ameryce Północnej, Azji i Europie. Jej europejski zasięg koncentruje się w północnej i środkowej części kontynentu. Stanowiska wysunięte najdalej na południe obejmują Pireneje, Alpy oraz północną część Półwyspu Bałkańskiego.

W Polsce turzyca bagienna osiąga skraj zwartego zasięgu. Reprezentuje we florze polskiej grupę gatunków cyrkumborealnych. Najwięcej stanowisk odnotowano w północnej oraz wschodniej części kraju. Rozproszone stanowiska spotyka się również na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Śląskiej i Wyżynie Śląskiej. Natomiast w środkowej i południowej Polsce turzyca bagienna uznana jest za bardzo rzadki i ginący gatunek. Jest ona charakterystyczna dla torfowisk przejściowych oraz torfowisk wysokich typu bałtyckiego i atlantyckiego, gdzie porasta zbiorowiska dolinkowe oraz tworzy pło mszarne nasuwające się na dystroficzne zbiorniki wodne

Na Warmii i Mazurach turzyca bagienna występuje m.in. na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarze Natura 2000 Ostoja Radomno.

Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Scheuchzerietalia palustris i zespołu (Ass.) Caricetum limosae.

Wartość użytkowa

Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się również na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski" (2006) w kategorii zagrożenia V, tj. gatunków zagrożonych, które w najbliższej przyszłości zostaną przesunięte do kategorii wymierających, krytycznie zagrożonych, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia.

Zagrożenie dotyczy głownie obszarów, gdzie roślina ta występuje rzadko, np. w Karpatach, na Dolnym Śląsku czy w Wielkopolsce. Czynnikami zagrożenia są: eksploatacja i osuszanie torfowisk oraz zagłuszanie przez wyższe rośliny w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej.

Ciekawostki

Turzyca bagienna wykazuje podobieństwo do turzycy patagońskiej, z którą tworzy mieszańce (Carex magellanica). U turzycy patagońskiej dolne podsadki są równie długie jak kwiatostan, a boczne kłosy w nasadzie czasem z kwiatami męskimi.

Nazwa ludowa turzycy bagiennej to "turzyca szlamowa".

Bibliografia

Ciaciura M., Wilhelm M., Turzyca bagienna "Carex limosa" na torfowisku Kusowskie Bagno, "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" 2005(61), s. 31-36.
Zarzycki K., Szeląg Z., Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z. (red.), Red lists of plants and fungi in Poland, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 2006, s. 11-20.
pl.wikipedia.org, turzyca bagienna [26.08.2014]
pl.wikipedia.org, hemikryptofit [26.08.2014]