Welski Park Krajobrazowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 16: | Linia 16: | ||
| sekundE= 42 | | sekundE= 42 | ||
}} | }} | ||
| − | '''Welski Park Krajobrazowy''' | + | '''Welski Park Krajobrazowy''' – położony jest w południowo-zachodniej części [[województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] w dolinie [[rzeka Wel|rzeki Wel]]. Park utworzono w 1995 r. na mocy rozporządzenia nr 24/95 wojewody ciechanowskiego z dnia 18 grudnia 1995 r. i rozporządzenia nr 24/95 wojewody toruńskiego z 8 sierpnia 1996 r. Powierzchnia Welskiego Parku Krajobrazowego wynosi 20 300 ha. Wokół Parku wyznaczono otulinę o powierzchni 3 953 ha. Pierwsza siedziba dyrekcji Parku znajdowała się w [[Lidzbark|Lidzbarku]]. Obecnie siedziba dyrekcji mieści się w [[Jeleń|Jeleniu]] koło Lidzbarka. Park powstał w celu ochrony walorów przyrodniczych, historycznych oraz kulturowych regionu, a przede wszystkim doliny rzeki Wel. Charakterystyczną cecha Parku jest różnorodność środowiska przyrodniczego, a mianowicie bogactwo flory i fauny oraz zróżnicowanie krajobrazu. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | + | == Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Dominującym elementem rzeźby terenu są piaszczyste równiny sandrowe, zajmujące ponad połowę powierzchni Parku, występuje również wysoczyzna morenowa oraz rynny subglacjalne. Ważnym elementem przyrodniczym Parku są jeziora polodowcowe, można wyróżnić 13 większych jezior. Dużym urozmaiceniem krajobrazu Parku są liczne, zwykle niewielkie wytopiska, powstałe wskutek wytopienia się pogrzebanych brył martwego lodu, pozostałych po okresie glacjalnym. Największe ich skupienia występują w okolicy Jelenia, Murawek i Koszelew. Na dnie wytopisk zalegają głównie torfy. | Dominującym elementem rzeźby terenu są piaszczyste równiny sandrowe, zajmujące ponad połowę powierzchni Parku, występuje również wysoczyzna morenowa oraz rynny subglacjalne. Ważnym elementem przyrodniczym Parku są jeziora polodowcowe, można wyróżnić 13 większych jezior. Dużym urozmaiceniem krajobrazu Parku są liczne, zwykle niewielkie wytopiska, powstałe wskutek wytopienia się pogrzebanych brył martwego lodu, pozostałych po okresie glacjalnym. Największe ich skupienia występują w okolicy Jelenia, Murawek i Koszelew. Na dnie wytopisk zalegają głównie torfy. | ||
Największe znaczenie w krajobrazach Parku mają zbiorowiska leśne. Na terenie gminy Lidzbark stwierdzono występowanie 17 zespołów leśnych i zaroślowych, zaś na terenie gminy Rybno zanotowano ich 12. Lasy na terenie Parku (bez otuliny) zajmują powierzchnię 7133 ha (34,9% powierzchni). | Największe znaczenie w krajobrazach Parku mają zbiorowiska leśne. Na terenie gminy Lidzbark stwierdzono występowanie 17 zespołów leśnych i zaroślowych, zaś na terenie gminy Rybno zanotowano ich 12. Lasy na terenie Parku (bez otuliny) zajmują powierzchnię 7133 ha (34,9% powierzchni). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zwierzęta == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Fauna Welskiego Parku Krajobrazowego, który pod względem zoogeograficznym należy do krainy południowobałtyckiej, ma charakter typowy dla obszarów pojeziernych. Ilość kręgowców rozmnażających się lub prawdopodobnie rozmnażających się na terenie Parku liczy 269 gatunków, w tym: 46 gatunków ssaków, 165 gatunków ptaków (wśród nich m.in.: [[bielik]], [[rybołów]], [[Orlik krzykliwy (Clanga pomarina)|orlik krzykliwy]], [[kania ruda]], [[bocian czarny]], [[bocian biały]] oraz [[puchacz]]), 6 gatunków gadów, 13 gatunków płazów oraz 39 gatunków ryb i kręgoustych. Badania i obserwacje prowadzone na terenie WPK w ostatnich latach ujawniły występowanie na terenie Parku 282 gatunków bezkręgowców. Zdecydowaną większość wśród rozpoznanych gatunków bezkręgowców, bo aż 221 gatunków, stanowiły owady. Było wśród nich 75 gatunków motyli, 41 gatunków chrząszczy, 38 gatunków chruścików, 25 gatunki pluskwiaków wodnych, 25 gatunków ważek, 12 gatunków jętek, 5 gatunków muchówek i 1 gatunek wielkoskrzydłych. Wśród innych grup bezkręgowców stwierdzono: 19 gatunków pajęczaków, w tym 13 gatunków pająków i 6 gatunków wodopójek, 3 gatunki skorupiaków, 16 gatunków pierścienic, w tym: 14 gatunków pijawek i 2 gatunki skąposzczetów oraz 23 gatunki mięczaków, w tym 12 gatunków ślimaków wodnych i 11 gatunków małży. | Fauna Welskiego Parku Krajobrazowego, który pod względem zoogeograficznym należy do krainy południowobałtyckiej, ma charakter typowy dla obszarów pojeziernych. Ilość kręgowców rozmnażających się lub prawdopodobnie rozmnażających się na terenie Parku liczy 269 gatunków, w tym: 46 gatunków ssaków, 165 gatunków ptaków (wśród nich m.in.: [[bielik]], [[rybołów]], [[Orlik krzykliwy (Clanga pomarina)|orlik krzykliwy]], [[kania ruda]], [[bocian czarny]], [[bocian biały]] oraz [[puchacz]]), 6 gatunków gadów, 13 gatunków płazów oraz 39 gatunków ryb i kręgoustych. Badania i obserwacje prowadzone na terenie WPK w ostatnich latach ujawniły występowanie na terenie Parku 282 gatunków bezkręgowców. Zdecydowaną większość wśród rozpoznanych gatunków bezkręgowców, bo aż 221 gatunków, stanowiły owady. Było wśród nich 75 gatunków motyli, 41 gatunków chrząszczy, 38 gatunków chruścików, 25 gatunki pluskwiaków wodnych, 25 gatunków ważek, 12 gatunków jętek, 5 gatunków muchówek i 1 gatunek wielkoskrzydłych. Wśród innych grup bezkręgowców stwierdzono: 19 gatunków pajęczaków, w tym 13 gatunków pająków i 6 gatunków wodopójek, 3 gatunki skorupiaków, 16 gatunków pierścienic, w tym: 14 gatunków pijawek i 2 gatunki skąposzczetów oraz 23 gatunki mięczaków, w tym 12 gatunków ślimaków wodnych i 11 gatunków małży. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rośliny == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
O bogactwie flory Parku świadczy zarejestrowanie tu ponad 800 gatunków roślin naczyniowych i ok. 200 gatunków mchów. Wiele z występujących tu roślin to gatunki rzadkie: 80 gatunków roślin naczyniowych i 47 gatunków mchów objęto ochroną prawną (ścisłą lub częściową). Sześć gatunków roślin naczyniowych wymaga ochrony czynnej. Spośród gatunków o znaczeniu europejskim, tzw. „Naturowych”, w Parku stwierdzono występowanie 6 gatunków, w tym: [[leniec bezpodkwiatkowy|leńca bezpodkwiatkowego]] (''Thesium ebracteatum''), [[lipiennik Loesela|lipiennika Loesela]] (''Liparis loeselii''), [[sasanka otwarta|sasanki otwartej]] (''Pulsatilla patens''), mchu [[haczykowiec błyszczący|haczykowca błyszczącego]] ''Hamatocaulis vernicosus'' (''Drepanocladus vernicosus'' (Lindb.) Warnst.) oraz [[skalnica torfowiskowa|skalnicy torfowiskowej]]. Największą ostoją różnorodności gatunkowej Parku są torfowiska i wilgotne łąki zagospodarowane ekstensywnie. | O bogactwie flory Parku świadczy zarejestrowanie tu ponad 800 gatunków roślin naczyniowych i ok. 200 gatunków mchów. Wiele z występujących tu roślin to gatunki rzadkie: 80 gatunków roślin naczyniowych i 47 gatunków mchów objęto ochroną prawną (ścisłą lub częściową). Sześć gatunków roślin naczyniowych wymaga ochrony czynnej. Spośród gatunków o znaczeniu europejskim, tzw. „Naturowych”, w Parku stwierdzono występowanie 6 gatunków, w tym: [[leniec bezpodkwiatkowy|leńca bezpodkwiatkowego]] (''Thesium ebracteatum''), [[lipiennik Loesela|lipiennika Loesela]] (''Liparis loeselii''), [[sasanka otwarta|sasanki otwartej]] (''Pulsatilla patens''), mchu [[haczykowiec błyszczący|haczykowca błyszczącego]] ''Hamatocaulis vernicosus'' (''Drepanocladus vernicosus'' (Lindb.) Warnst.) oraz [[skalnica torfowiskowa|skalnicy torfowiskowej]]. Największą ostoją różnorodności gatunkowej Parku są torfowiska i wilgotne łąki zagospodarowane ekstensywnie. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ochrona przyrody == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Na obszarze Welskiego Parku Krajobrazowego zlokalizowane są cztery rezerwaty przyrody: [[Rezerewat Bagno Koziana|"Bagno Koziana"]], [[Rezerwat Piekiełko|"Piekiełko"]], [[Rezerwat Ostrów Tarczyński|"Ostrów Tarczyński"]] i [[Rezerwat Jezioro Neliwa|"Jezioro Neliwa"]], planuje się także utworzyć osiem kolejnych rezerwatów chroniących przyrodę i piękno krajobrazu Parku: "Ostoje Koszelewskie", "Las Nadwelski", "Dolina Rzeki Rumian", "Kopaniarze", "Bagna Jeleńskie" i "Torfowisko Kopaniarze". Ponadto znajduje się tu 5 użytków ekologicznych, 28 pomników przyrody w tym dwie aleje pomnikowe (w Lidzbarku i w Prętkach). Ponadto w najbliższej okolicy Parku znajduje się 7 obszarów chronionego krajobrazu. Ostoje Natura 2000 świadczą o europejskiej randze tego terenu. | Na obszarze Welskiego Parku Krajobrazowego zlokalizowane są cztery rezerwaty przyrody: [[Rezerewat Bagno Koziana|"Bagno Koziana"]], [[Rezerwat Piekiełko|"Piekiełko"]], [[Rezerwat Ostrów Tarczyński|"Ostrów Tarczyński"]] i [[Rezerwat Jezioro Neliwa|"Jezioro Neliwa"]], planuje się także utworzyć osiem kolejnych rezerwatów chroniących przyrodę i piękno krajobrazu Parku: "Ostoje Koszelewskie", "Las Nadwelski", "Dolina Rzeki Rumian", "Kopaniarze", "Bagna Jeleńskie" i "Torfowisko Kopaniarze". Ponadto znajduje się tu 5 użytków ekologicznych, 28 pomników przyrody w tym dwie aleje pomnikowe (w Lidzbarku i w Prętkach). Ponadto w najbliższej okolicy Parku znajduje się 7 obszarów chronionego krajobrazu. Ostoje Natura 2000 świadczą o europejskiej randze tego terenu. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Przy Parku działają dwa muzea: Muzeum Przyrody i Muzeum Etnograficzne. | Przy Parku działają dwa muzea: Muzeum Przyrody i Muzeum Etnograficzne. | ||
Park posiada również malowniczą ścieżkę krajobrazową. Jest to pieszo-rowerowa ścieżka biegnąca wokół jeziora. Przejście jej zajmuje około 3-5 godzin. Ścieżka zaczyna się w parku miejskim przy ul. Sądowej. Trasa wiedzie również przez las, w którym można obserwować ptaki, a zwłaszcza dzięcioły. Przyrodnicza ścieżka nad [[Jezioro LIdzbarskie|Jeziorem Lidzbarskim]] kończy się w pobliżu mleczarni przy ul. Chopina. | Park posiada również malowniczą ścieżkę krajobrazową. Jest to pieszo-rowerowa ścieżka biegnąca wokół jeziora. Przejście jej zajmuje około 3-5 godzin. Ścieżka zaczyna się w parku miejskim przy ul. Sądowej. Trasa wiedzie również przez las, w którym można obserwować ptaki, a zwłaszcza dzięcioły. Przyrodnicza ścieżka nad [[Jezioro LIdzbarskie|Jeziorem Lidzbarskim]] kończy się w pobliżu mleczarni przy ul. Chopina. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
| − | |||
S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos: ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego''. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999. | S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos: ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego''. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999. | ||
| − | + | <br/> | |
| − | ''Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur''. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej: Giżycko, 2011 [http://www.wfosigw.olsztyn.pl/pliki/poznajemy.pdf] | + | ''Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur''. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej: Giżycko, 2011 [http://www.wfosigw.olsztyn.pl/pliki/poznajemy.pdf wfosigw.olsztyn.pl] [21.05.2014] |
| − | + | <br/> | |
T. Załuski, M. Szczepański, A. Urbański, W. Wieśniowolski (red.): ''Welski Park Krajobrazowy. Przewodnik przyrodniczy''. Welski Park Krajobrazowy - Lidzbark, Wydawnictwo Urbański - Toruń, 1999. | T. Załuski, M. Szczepański, A. Urbański, W. Wieśniowolski (red.): ''Welski Park Krajobrazowy. Przewodnik przyrodniczy''. Welski Park Krajobrazowy - Lidzbark, Wydawnictwo Urbański - Toruń, 1999. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Welski_Park_Krajobrazowy pl.wikipedia.org, Welski Park Krajobrazowy] [21.05.2014] | |
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Welski_Park_Krajobrazowy | + | <br/> |
| − | + | [http://parkikrajobrazowewarmiimazur.pl/welski.html parkikrajobrazowewarmiimazur.pl] [21.05.2014] | |
| − | http://parkikrajobrazowewarmiimazur.pl/welski.html | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Natura 2000]] [[Kategoria: Ochrona przyrody]][[Kategoria: Parki Krajobrazowe]] [[Kategoria: gmina Lidzbark]] | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Natura 2000]] [[Kategoria: Ochrona przyrody]][[Kategoria: Parki Krajobrazowe]] [[Kategoria: gmina Lidzbark]] | ||
Wersja z 16:42, 9 lip 2014
| Welski Park Krajobrazowy | |
| | |
 Logo Welskiego Parku Krajobrazowego | |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1995 |
| Powierzchnia | 20 300 ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Welski Park Krajobrazowy | |
| Położenie na mapie Polski  Welski Park Krajobrazowy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Welski Park Krajobrazowy – położony jest w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego w dolinie rzeki Wel. Park utworzono w 1995 r. na mocy rozporządzenia nr 24/95 wojewody ciechanowskiego z dnia 18 grudnia 1995 r. i rozporządzenia nr 24/95 wojewody toruńskiego z 8 sierpnia 1996 r. Powierzchnia Welskiego Parku Krajobrazowego wynosi 20 300 ha. Wokół Parku wyznaczono otulinę o powierzchni 3 953 ha. Pierwsza siedziba dyrekcji Parku znajdowała się w Lidzbarku. Obecnie siedziba dyrekcji mieści się w Jeleniu koło Lidzbarka. Park powstał w celu ochrony walorów przyrodniczych, historycznych oraz kulturowych regionu, a przede wszystkim doliny rzeki Wel. Charakterystyczną cecha Parku jest różnorodność środowiska przyrodniczego, a mianowicie bogactwo flory i fauny oraz zróżnicowanie krajobrazu.
Spis treści
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Dominującym elementem rzeźby terenu są piaszczyste równiny sandrowe, zajmujące ponad połowę powierzchni Parku, występuje również wysoczyzna morenowa oraz rynny subglacjalne. Ważnym elementem przyrodniczym Parku są jeziora polodowcowe, można wyróżnić 13 większych jezior. Dużym urozmaiceniem krajobrazu Parku są liczne, zwykle niewielkie wytopiska, powstałe wskutek wytopienia się pogrzebanych brył martwego lodu, pozostałych po okresie glacjalnym. Największe ich skupienia występują w okolicy Jelenia, Murawek i Koszelew. Na dnie wytopisk zalegają głównie torfy.
Największe znaczenie w krajobrazach Parku mają zbiorowiska leśne. Na terenie gminy Lidzbark stwierdzono występowanie 17 zespołów leśnych i zaroślowych, zaś na terenie gminy Rybno zanotowano ich 12. Lasy na terenie Parku (bez otuliny) zajmują powierzchnię 7133 ha (34,9% powierzchni).
Zwierzęta
Fauna Welskiego Parku Krajobrazowego, który pod względem zoogeograficznym należy do krainy południowobałtyckiej, ma charakter typowy dla obszarów pojeziernych. Ilość kręgowców rozmnażających się lub prawdopodobnie rozmnażających się na terenie Parku liczy 269 gatunków, w tym: 46 gatunków ssaków, 165 gatunków ptaków (wśród nich m.in.: bielik, rybołów, orlik krzykliwy, kania ruda, bocian czarny, bocian biały oraz puchacz), 6 gatunków gadów, 13 gatunków płazów oraz 39 gatunków ryb i kręgoustych. Badania i obserwacje prowadzone na terenie WPK w ostatnich latach ujawniły występowanie na terenie Parku 282 gatunków bezkręgowców. Zdecydowaną większość wśród rozpoznanych gatunków bezkręgowców, bo aż 221 gatunków, stanowiły owady. Było wśród nich 75 gatunków motyli, 41 gatunków chrząszczy, 38 gatunków chruścików, 25 gatunki pluskwiaków wodnych, 25 gatunków ważek, 12 gatunków jętek, 5 gatunków muchówek i 1 gatunek wielkoskrzydłych. Wśród innych grup bezkręgowców stwierdzono: 19 gatunków pajęczaków, w tym 13 gatunków pająków i 6 gatunków wodopójek, 3 gatunki skorupiaków, 16 gatunków pierścienic, w tym: 14 gatunków pijawek i 2 gatunki skąposzczetów oraz 23 gatunki mięczaków, w tym 12 gatunków ślimaków wodnych i 11 gatunków małży.
Rośliny
O bogactwie flory Parku świadczy zarejestrowanie tu ponad 800 gatunków roślin naczyniowych i ok. 200 gatunków mchów. Wiele z występujących tu roślin to gatunki rzadkie: 80 gatunków roślin naczyniowych i 47 gatunków mchów objęto ochroną prawną (ścisłą lub częściową). Sześć gatunków roślin naczyniowych wymaga ochrony czynnej. Spośród gatunków o znaczeniu europejskim, tzw. „Naturowych”, w Parku stwierdzono występowanie 6 gatunków, w tym: leńca bezpodkwiatkowego (Thesium ebracteatum), lipiennika Loesela (Liparis loeselii), sasanki otwartej (Pulsatilla patens), mchu haczykowca błyszczącego Hamatocaulis vernicosus (Drepanocladus vernicosus (Lindb.) Warnst.) oraz skalnicy torfowiskowej. Największą ostoją różnorodności gatunkowej Parku są torfowiska i wilgotne łąki zagospodarowane ekstensywnie.
Ochrona przyrody
Na obszarze Welskiego Parku Krajobrazowego zlokalizowane są cztery rezerwaty przyrody: "Bagno Koziana", "Piekiełko", "Ostrów Tarczyński" i "Jezioro Neliwa", planuje się także utworzyć osiem kolejnych rezerwatów chroniących przyrodę i piękno krajobrazu Parku: "Ostoje Koszelewskie", "Las Nadwelski", "Dolina Rzeki Rumian", "Kopaniarze", "Bagna Jeleńskie" i "Torfowisko Kopaniarze". Ponadto znajduje się tu 5 użytków ekologicznych, 28 pomników przyrody w tym dwie aleje pomnikowe (w Lidzbarku i w Prętkach). Ponadto w najbliższej okolicy Parku znajduje się 7 obszarów chronionego krajobrazu. Ostoje Natura 2000 świadczą o europejskiej randze tego terenu.
Ciekawostki
Przy Parku działają dwa muzea: Muzeum Przyrody i Muzeum Etnograficzne.
Park posiada również malowniczą ścieżkę krajobrazową. Jest to pieszo-rowerowa ścieżka biegnąca wokół jeziora. Przejście jej zajmuje około 3-5 godzin. Ścieżka zaczyna się w parku miejskim przy ul. Sądowej. Trasa wiedzie również przez las, w którym można obserwować ptaki, a zwłaszcza dzięcioły. Przyrodnicza ścieżka nad Jeziorem Lidzbarskim kończy się w pobliżu mleczarni przy ul. Chopina.
Bibliografia
S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos: Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999.
Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur. Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej: Giżycko, 2011 wfosigw.olsztyn.pl [21.05.2014]
T. Załuski, M. Szczepański, A. Urbański, W. Wieśniowolski (red.): Welski Park Krajobrazowy. Przewodnik przyrodniczy. Welski Park Krajobrazowy - Lidzbark, Wydawnictwo Urbański - Toruń, 1999.
Linki zewnętrzne
pl.wikipedia.org, Welski Park Krajobrazowy [21.05.2014]
parkikrajobrazowewarmiimazur.pl [21.05.2014]
