Wierzba lapońska
| Wierzba lapońska | |
| | |
| Salix lapponum | |
| L. | |
 Wierzba lapońska - pokrój | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | malpigiowce |
| Rodzina | wierzbowate |
| Rodzaj | wierzba |
| Gatunek | wierzba lapońska |
| Synonimy | |
Wierzba lapońska (Salix lapponum L.) – gatunek rośliny z rodziny wierzbowatych (Salicaceae).
Spis treści
Morfologia
Mały krzew o wysokości do 2 metrów, bez rozłogów. Pędy powyginane, lśniące i ciemnobrązowe. Młode są srebrzyście owłosione, starsze brunatne z wiśniowym odcieniem. Liście kształtu jajowatego i wydłużonego, z białoszarym kutnerowatym owłosieniem z dwóch stron (czasem "łysiejącym" z wierzchu), długości najczęściej ok. 8 cm i szerokości ok. 3 cm. Są wyraźnie podwinięte. Nerwacja na spodzie liści słabo widoczna, przylistków brak. Roślina dwupienna, kwiaty zebrane w kotki. Kotki żeńskie o przysadkach dwubarwnych; dołem jasnych, lub purpurowych, górą rdzawoczarnych. Słupki siedzące, o zalążniach gęsto owłosionych, szyjkach w dolnej części również owłosionych, znamionach szeroko, łukowato rozchylonych. Kotki męskie dwubarwne, bez szypułek, wydłużone i zielonkawo owłosione. Nitki ich pręcików wolne i nagie, miodnik spłaszczony, jasnozielony. Zaraz po rozwinięciu pylniki i pyłek jest czerwony, w czasie kwitnienia jasnożółty, a po przekwitnięciu ciemnobrunatny. Zakwita w klimacie umiarkowanym w czerwcu i lipcu. Owocem jest okryta włoskami i pękająca klapami torebka. Nasiona rozsiewane przez wiatr.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek ten występuje w rejonach alpejskich Europy, w Azji, na Półwyspie Skandynawskim także w obrębie koła podbiegunowego. W Polsce rośnie tylko we wschodnich Karkonoszach, na Mazurach oraz na Wyżynie Lubelskiej.
Wierzbę lapońską spotkać można na torfowiskach, a w górach także w piętrze kosówki. Występuje na miejscach słonecznych, lub częściowo tylko zacienionych.
Wartość użytkowa
Roślina owadopylna i miododajna.
Gatunek objęty w Polsce na stanowiskach naturalnych ścisłą ochroną. W skali kraju roślina narażona na wymarcie (kategoria zagrożenia V na Czerwonej Liście). Zagrożeniem dla tego gatunku jest osuszanie i eksploatacja torfowisk, a także ich koszenie i wypas. Ponadto, czyste formy gatunku są wypierane przez mieszańce, łatwo bowiem krzyżuje się z innymi gatunkami wierzb.
Ciekawostki
W Polsce występują 2 odmiany gatunku: var. angustifolium i var. marrubifolia. Wierzba lapońska tworzy liczne mieszańce z wieloma gatunkami wierzb.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje w Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich.
Bibliografia
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
Warmia i Mazury. Cud, tylko się rozejrzeć. Warmińsko-Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna. Olsztyn: Wyd. Agencja WIT Witold Mierzejewski, 2012.
