Wilamowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
==Położenie== | ==Położenie== | ||
| − | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Pogranicze mazursko-kurpiowskie| pograniczu mazursko–kurpiowskim]]. Miejscowość leży w odległości 28 km na południowy wschód od [[Szczytno|Szczytna]], na południe od drogi krajowej nr 53, przy szosie z [[Rozogi|Rozóg]] do [[Wielbark|Wielbarka]]. | + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Pogranicze mazursko-kurpiowskie| pograniczu mazursko–kurpiowskim]]. Miejscowość leży w odległości 28 km na południowy wschód od [[Szczytno|Szczytna]], na południe od drogi krajowej nr 53, przy szosie z [[Rozogi (gmina Rozogi)|Rozóg]] do [[Wielbark|Wielbarka]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Wieś powstała na terenach leśnych (40 łanów), które w 1646 roku na mocy przywileju otrzymał Jan Szymon. Wieś szybko się rozwinęła, stając się jedną z największych osad w okolicy. W pierwszej połowie XIX wieku znajdowała się we wsi kopalnia bursztynu. | Wieś powstała na terenach leśnych (40 łanów), które w 1646 roku na mocy przywileju otrzymał Jan Szymon. Wieś szybko się rozwinęła, stając się jedną z największych osad w okolicy. W pierwszej połowie XIX wieku znajdowała się we wsi kopalnia bursztynu. | ||
| + | |||
| + | W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Wilamowo jako miejscowość posiadającą szkołę. | ||
| + | |||
W [[Plebiscyt 1920 roku|głosowaniu plebiscytowym]] 11 lipca 1920 roku wzięło udział 627 mieszkańców Wilamowa; wszyscy opowiedzieli się za pozostaniem w granicach [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. | W [[Plebiscyt 1920 roku|głosowaniu plebiscytowym]] 11 lipca 1920 roku wzięło udział 627 mieszkańców Wilamowa; wszyscy opowiedzieli się za pozostaniem w granicach [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | Aktualnie | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojnie światowej]] na teren gminy, a więc również do Wilamowa, zaczęli napływać nowi osadnicy, a relacje między nimi a dawnymi mieszkańcami nie zawsze układały się poprawnie. Jeden z mieszkańców wspominał ten okres następująco: „Początkowo nie odzywaliśmy się, unikaliśmy siebie, przechodziliśmy obok siebie obojętnie, zbliżyły nas problemy wsi”. |
| + | |||
| + | W latach 1952–1977 wieś opuściło 38 osób, które wyjechały za Odrę. | ||
| + | |||
| + | Wieś zachowała dawny układ przestrzenny okolnicy (jedyna tego rodzaju osada w tej części Mazur), gdzie zabudowania ulokowane są wokół stawu. Aktualnie jest siedzibą sołectwa. | ||
| Linia 61: | Linia 66: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1–2, Olsztyn 2011. | + | #Toeppen Max, ''Historia Mazur'', Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)<br> |
| − | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | + | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1–2, Olsztyn 2011.<br/> |
| − | #Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, ss. 129–141. | + | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/> |
| − | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21–29. | + | #Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, ss. 129–141.<br/> |
| − | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3–35. | + | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21–29.<br/> |
| − | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | + | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3–35.<br/> |
| − | #Nowotka Marek, ''Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi)'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, ss. 55–64. | + | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/> |
| − | #Nowotka Marek, ''Z przeszłości Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 6, 1992, ss. 169–175. | + | #Nowotka Marek, ''Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi)'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, ss. 55–64.<br/> |
| − | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | + | #Nowotka Marek, ''Z przeszłości Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 6, 1992, ss. 169–175.<br/> |
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013] | + | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/> |
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013] | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013]<br/> |
| + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013]<br/> | ||
#[http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&catid=12%3Agminna-ewidencja-zabytkow&id=95%3Agminna-ewidencja-zabytkow-strona-15&Itemid=42/ Strona Urzędu Gminy Rozogi] [10.09.2013] | #[http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&catid=12%3Agminna-ewidencja-zabytkow&id=95%3Agminna-ewidencja-zabytkow-strona-15&Itemid=42/ Strona Urzędu Gminy Rozogi] [10.09.2013] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:49, 27 lis 2015
| Wilamowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Rozogi |
| Liczba ludności (2010) | 341 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-114 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wilamowo | |
| Położenie na mapie Polski  Wilamowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wilamowo (niem. Willamowen, od 1938 r. Wilhelmshof) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego. W 2010 roku liczyła 341 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Halina Zyśk[1].
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu mazursko–kurpiowskim. Miejscowość leży w odległości 28 km na południowy wschód od Szczytna, na południe od drogi krajowej nr 53, przy szosie z Rozóg do Wielbarka.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała na terenach leśnych (40 łanów), które w 1646 roku na mocy przywileju otrzymał Jan Szymon. Wieś szybko się rozwinęła, stając się jedną z największych osad w okolicy. W pierwszej połowie XIX wieku znajdowała się we wsi kopalnia bursztynu.
W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Wilamowo jako miejscowość posiadającą szkołę.
W głosowaniu plebiscytowym 11 lipca 1920 roku wzięło udział 627 mieszkańców Wilamowa; wszyscy opowiedzieli się za pozostaniem w granicach Prus Wschodnich.
Po II wojnie światowej na teren gminy, a więc również do Wilamowa, zaczęli napływać nowi osadnicy, a relacje między nimi a dawnymi mieszkańcami nie zawsze układały się poprawnie. Jeden z mieszkańców wspominał ten okres następująco: „Początkowo nie odzywaliśmy się, unikaliśmy siebie, przechodziliśmy obok siebie obojętnie, zbliżyły nas problemy wsi”.
W latach 1952–1977 wieś opuściło 38 osób, które wyjechały za Odrę.
Wieś zachowała dawny układ przestrzenny okolnicy (jedyna tego rodzaju osada w tej części Mazur), gdzie zabudowania ulokowane są wokół stawu. Aktualnie jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
- 1782 – 65 gospodarstw
- 1818 – 488 osób, 92 gospodarstwa
- 1858 – 96 gospodarstw
- 1939 – 665 osób
Zabytki
- kilka przykładów budownictwa drewnianego z przełomu XIX i XX wieku (chałupy nr 28, 30, 34, 36, 40)
- budynek szkoły z 1939 roku, murowany; obecnie świetlica gminna
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
Bibliografia
- Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1–2, Olsztyn 2011.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Kudrzycki Zbigniew, Rozogi – wieś mazurska a Kurpie, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, ss. 129–141.
- Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów gminy Rozogi, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21–29.
- Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach, Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3–35.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Nowotka Marek, Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi), Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, ss. 55–64.
- Nowotka Marek, Z przeszłości Rozóg i okolic, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 6, 1992, ss. 169–175.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
- Strona Urzędu Gminy Rozogi [10.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Rozogi [30.08.2013]
<references>
