Wyblin jednostronny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 17: | Linia 17: | ||
|Gatunek = wyblin jednostronny | |Gatunek = wyblin jednostronny | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
| − | |Lista synonimów = '' | + | |Lista synonimów = ''Epipactis monophylla'' (L.) F.W.Schmidt |
| + | |||
| + | Microstylis monophyllos (L.) Lindl. | ||
| + | |||
| + | Ophrys monophyllos L. }} | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 25: | Linia 29: | ||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | Wyblin jednostronny to niepozorna, wysmukła bylina osiągająca zazwyczaj kilkanaście, rzadko do 30 cm wysokości. | + | Wyblin jednostronny to niepozorna, wysmukła bylina osiągająca zazwyczaj kilkanaście, rzadko do 30 cm wysokości. Liście u dołu łodygi pochwiaste, łuskowate. Nad liśćmi łuskowatymi wyrasta jeden (rzadko dwa) liść asymilacyjny, jajowaty do eliptycznego, z pochwiastą nasadą. Ma od 3 do 10 cm długości.U podstawy łodygi znajduje się również nibybulwka 1 cm długości. Kwiaty skupione w liczbie od 5 do 80 w luźnym, groniastym kwiatostanie. Kwiaty niepozorne, zielone lub żółtozielone. Przysadki krótsze od szypułek kwiatowych. Warżki lancetowato zaostrzone i skierowane ku górze, ponieważ zalążnie są skręcone o 360°. Nie posiadają ostrogi. Inne listki okwiatu osiągają 2-3 mm długości i są lancetowate (listki zewnętrzne) i równowąskie (listki wewnętrzne). Zalążnia do 3 mm długości, prętosłup jasnozielony. Kwiatostan pojawia się w czerwcu i od razu też zaczynają kwitnąć pierwsze (najniższe) kwiaty. Kwitnienie trwa do sierpnia. Nasiona wysiewają się na przełomie sierpnia i września. Roślina rozmnaża się zarówno z nasion jak i wegetatywnie. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Liście | ||
| − | |||
| − | Kwiaty | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 41: | Linia 35: | ||
Gatunek okołopolarny i borealno-górski. Występuje w północnej części Ameryki Północnej i Eurazji. W południowej części zasięgu rośnie głównie w obszarach wyżynno-górskich. W Polsce znany jest z około 300 stanowisk, które znajdują się na dwóch obszarach oddzielonych dysjunkcją. Pierwszy z tych obszarów znajduje się w północnej części kraju i obejmuje Pobrzeże Bałtyckie i Pojezierze Bałtyckie. Drugi obszar obejmuje wyżynno-górską południową część kraju. | Gatunek okołopolarny i borealno-górski. Występuje w północnej części Ameryki Północnej i Eurazji. W południowej części zasięgu rośnie głównie w obszarach wyżynno-górskich. W Polsce znany jest z około 300 stanowisk, które znajdują się na dwóch obszarach oddzielonych dysjunkcją. Pierwszy z tych obszarów znajduje się w północnej części kraju i obejmuje Pobrzeże Bałtyckie i Pojezierze Bałtyckie. Drugi obszar obejmuje wyżynno-górską południową część kraju. | ||
| + | Na terenach górskich rośnie w murawach nawapiennych w piętrze regla dolnego (maksimum wysokościowe znajduje się w Tatrach na 1220 m n.p.m.). Na niżu gatunek ten związany jest z torfowiskami niskimi i przejściowymi. Notowany jest także w wilgotnych lasach liściastych i w borach sosnowych. Na stanowiskach rośnie zwykle kilka-kilkanaście egzemplarzy, jedynie na Wyżynie Śląskiej występują bardziej liczne populacje, składające się nawet z setek roślin. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | + | Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju jest to roślina narażona na wymarcie (kategoria V na Czerwonej Liście). Jednak stopień jej zagrożenia jest różny w różnych częściach kraju. W Polsce północno-wschodniej zginęła znaczna część jego stanowisk. Zagrożeniem dla gatunku jest osuszanie torfowisk i lasów wilgotnych, wprowadzanie drzew iglastych na siedliskach żyznych lasów liściastych. | |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 13:25, 17 cze 2014
| Wyblin jednostronny | |
| | |
| Malaxis monophyllos | |
| (L.) SW. | |
![Wyblin jednostronny - Otto Wilhelm Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885 [1]](/index.php/Plik:Illustration_Malaxis_monophyllos0.jpeg) Wyblin jednostronny - Otto Wilhelm Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885 [2] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | wyblin |
| Gatunek | wyblin jednostronny |
| Synonimy | |
| Epipactis monophylla (L.) F.W.Schmidt
Microstylis monophyllos (L.) Lindl. Ophrys monophyllos L. | |
Wyblin jednostronny ( Malaxis monophyllos (L.) Sw.) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Spis treści
Morfologia
Wyblin jednostronny to niepozorna, wysmukła bylina osiągająca zazwyczaj kilkanaście, rzadko do 30 cm wysokości. Liście u dołu łodygi pochwiaste, łuskowate. Nad liśćmi łuskowatymi wyrasta jeden (rzadko dwa) liść asymilacyjny, jajowaty do eliptycznego, z pochwiastą nasadą. Ma od 3 do 10 cm długości.U podstawy łodygi znajduje się również nibybulwka 1 cm długości. Kwiaty skupione w liczbie od 5 do 80 w luźnym, groniastym kwiatostanie. Kwiaty niepozorne, zielone lub żółtozielone. Przysadki krótsze od szypułek kwiatowych. Warżki lancetowato zaostrzone i skierowane ku górze, ponieważ zalążnie są skręcone o 360°. Nie posiadają ostrogi. Inne listki okwiatu osiągają 2-3 mm długości i są lancetowate (listki zewnętrzne) i równowąskie (listki wewnętrzne). Zalążnia do 3 mm długości, prętosłup jasnozielony. Kwiatostan pojawia się w czerwcu i od razu też zaczynają kwitnąć pierwsze (najniższe) kwiaty. Kwitnienie trwa do sierpnia. Nasiona wysiewają się na przełomie sierpnia i września. Roślina rozmnaża się zarówno z nasion jak i wegetatywnie.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek okołopolarny i borealno-górski. Występuje w północnej części Ameryki Północnej i Eurazji. W południowej części zasięgu rośnie głównie w obszarach wyżynno-górskich. W Polsce znany jest z około 300 stanowisk, które znajdują się na dwóch obszarach oddzielonych dysjunkcją. Pierwszy z tych obszarów znajduje się w północnej części kraju i obejmuje Pobrzeże Bałtyckie i Pojezierze Bałtyckie. Drugi obszar obejmuje wyżynno-górską południową część kraju.
Na terenach górskich rośnie w murawach nawapiennych w piętrze regla dolnego (maksimum wysokościowe znajduje się w Tatrach na 1220 m n.p.m.). Na niżu gatunek ten związany jest z torfowiskami niskimi i przejściowymi. Notowany jest także w wilgotnych lasach liściastych i w borach sosnowych. Na stanowiskach rośnie zwykle kilka-kilkanaście egzemplarzy, jedynie na Wyżynie Śląskiej występują bardziej liczne populacje, składające się nawet z setek roślin.
Wartość użytkowa
Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju jest to roślina narażona na wymarcie (kategoria V na Czerwonej Liście). Jednak stopień jej zagrożenia jest różny w różnych częściach kraju. W Polsce północno-wschodniej zginęła znaczna część jego stanowisk. Zagrożeniem dla gatunku jest osuszanie torfowisk i lasów wilgotnych, wprowadzanie drzew iglastych na siedliskach żyznych lasów liściastych.
Ciekawostki
W Polsce rzadko w Karpatach i na Pomorzu, bardzo rzadki w innych częściach kraju.Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w Dolinie Kakaju.
Bibliografia
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
Linki zewnętrzne
Wyblin jednostronny 14.06.2014
Polskie storczyki 14.06.2014
![[2]](http://pl.wikipedia.org/wiki/Wyblin_jednolistny#mediaviewer/Plik:Illustration_Malaxis_monophyllos0.jpg){kind=link}