Występ: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Występ | |nazwa = Występ | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Występu | |dopełniacz wsi = Występu | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Występ''' (niem. ''Wystemp'', od 1934 r. ''Höhenwerder'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]], w [[Rozogi (gmina wiejska)|gminie Rozogi]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa ostrołęckiego. W 2010 roku liczyła 253 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Elżbieta Mikołajczyk]]<ref> [http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&id=16&Itemid=11/ Strona Urzędu Gminy Rozogi] [30.08.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | < | ||
| − | |||
| − | === | ||
| − | |||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na wschodnim skraju [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], na [[Pogranicze mazursko-kurpiowskie |pograniczu mazursko–kurpiowskim]]. Miejscowość leży w odległości około 4 km na północny wschód od [[Rozogi|Rozóg]], przy drodze krajowej nr 53. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
Odnaleziono tu ślady pozostawione przez przedstawicieli kultury ceramiki sznurowej. | Odnaleziono tu ślady pozostawione przez przedstawicieli kultury ceramiki sznurowej. | ||
| − | Wieś została założona w 1782 roku na 13 łanach w ramach osadnictwa szkatułowego. W późniejszym czasie drogą karczunku wieś powiększyła swój obszar – w połowie XIX wieku obejmowała 33,5 | + | Wieś została założona w 1782 roku na 13 łanach w ramach [[Osadnictwo szkatułowe |osadnictwa szkatułowego]]. W późniejszym czasie drogą karczunku wieś powiększyła swój obszar – w połowie XIX wieku obejmowała 33,5 łana. W puszczy w pobliżu Występu upolowano w 1804 roku ostatniego niedźwiedzia na terenie byłych [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. |
| − | Wieś została niemal całkowicie zniszczona w 1914 roku podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|działań wojennych]] (49 domów i 27 zabudowań gospodarczych); w okresie międzywojennym została w pełni odbudowana. W [[ | + | Wieś została niemal całkowicie zniszczona w 1914 roku podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|działań wojennych]] (49 domów i 27 zabudowań gospodarczych); w okresie międzywojennym została w pełni odbudowana. W [[Plebiscyt 1920 roku|plebiscycie]] z 11 lipca 1920 roku wzięło udział 271 mieszkańców wsi; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]]. |
Wieś zachowała dawny charakter ulicówki. | Wieś zachowała dawny charakter ulicówki. | ||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą | ||
| − | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach: |
| − | 1818 – 178 osób, 33 gospodarstwa | + | *1818 r. – 178 osób, 33 gospodarstwa |
| − | 1858 – 50 gospodarstw | + | *1858 r. – 50 gospodarstw |
| − | 1939 – 304 osoby | + | *1939 r. – 304 osoby |
| − | + | ==Zabytki== | |
| − | + | *przykłady budownictwa murowanego i murowano-drewnianego z pierwszej ćwierci XX wieku (domy mieszkalne i zabudowania gospodarcze) | |
| − | + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku | |
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. | + | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. 1–2, Olsztyn 2011. |
| − | #Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, | + | #Kudrzycki Zbigniew, ''Rozogi – wieś mazurska a Kurpie'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, ss. 129–141. |
| − | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, | + | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów gminy Rozogi'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21–29. |
| − | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, | + | #Kudrzycki Zbigniew, ''Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach'', Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3–35. |
| − | #Kudrzycki Zbigniew, Nowotka Marek, ''Z dziejów Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 8, 1994, | + | #Kudrzycki Zbigniew, Nowotka Marek, ''Z dziejów Rozóg i okolic'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 8, 1994, ss. 57–70. |
| − | #Nowotka Marek, ''Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi)'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, | + | #Nowotka Marek, ''Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi)'', Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, ss. 55–64. |
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | ||
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.rozogi.pl/ug_rozogi/index.php?option=com_content&view=article&catid=12%3Agminna-ewidencja-zabytkow&id=96%3Agminna-ewidencja-zabytkow-strona-16&Itemid=42/ Strona Urzędu Gminy Rozogi] [10.09.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 18:11, 28 lis 2014
| Występ | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Rozogi |
| Liczba ludności (2010) | 253 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-114 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Występ | |
| Położenie na mapie Polski  Występ | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Występ (niem. Wystemp, od 1934 r. Höhenwerder) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Rozogi. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego. W 2010 roku liczyła 253 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Elżbieta Mikołajczyk[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na wschodnim skraju Puszczy Piskiej, na pograniczu mazursko–kurpiowskim. Miejscowość leży w odległości około 4 km na północny wschód od Rozóg, przy drodze krajowej nr 53.
Dzieje miejscowości
Odnaleziono tu ślady pozostawione przez przedstawicieli kultury ceramiki sznurowej. Wieś została założona w 1782 roku na 13 łanach w ramach osadnictwa szkatułowego. W późniejszym czasie drogą karczunku wieś powiększyła swój obszar – w połowie XIX wieku obejmowała 33,5 łana. W puszczy w pobliżu Występu upolowano w 1804 roku ostatniego niedźwiedzia na terenie byłych Prus Wschodnich. Wieś została niemal całkowicie zniszczona w 1914 roku podczas działań wojennych (49 domów i 27 zabudowań gospodarczych); w okresie międzywojennym została w pełni odbudowana. W plebiscycie z 11 lipca 1920 roku wzięło udział 271 mieszkańców wsi; wszystkie głosy oddano za pozostaniem w Prusach Wschodnich. Wieś zachowała dawny charakter ulicówki.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
- 1818 r. – 178 osób, 33 gospodarstwa
- 1858 r. – 50 gospodarstw
- 1939 r. – 304 osoby
Zabytki
- przykłady budownictwa murowanego i murowano-drewnianego z pierwszej ćwierci XX wieku (domy mieszkalne i zabudowania gospodarcze)
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1–2, Olsztyn 2011.
- Kudrzycki Zbigniew, Rozogi – wieś mazurska a Kurpie, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 10, 1996, ss. 129–141.
- Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów gminy Rozogi, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 21–29.
- Kudrzycki Zbigniew, Z dziejów parafii ewangelickiej w Rozogach, Rocznik Mazurski, t. 12, 2008, ss. 3–35.
- Kudrzycki Zbigniew, Nowotka Marek, Z dziejów Rozóg i okolic, Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 8, 1994, ss. 57–70.
- Nowotka Marek, Ruchy ludnościowe na pograniczu mazursko-kurpiowskim (po II wojnie światowej w gminie Rozogi), Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego, t. 4, 1990, ss. 55–64.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
- Strona Urzędu Gminy Rozogi [10.09.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Rozogi [30.08.2013]
<references>
