Zalec
| Zalec | |
| | |
| [[Plik:|240px|Zabudowa wiejska]] Zabudowa wiejska
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mrągowo |
| Sołectwo | Zalec |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  Współrzędne spoza mapy: Zalec : 0/0 | |
| Położenie na mapie Polski  Współrzędne spoza mapy: Zalec : 0/0 | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zalec (niem. Salza) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego jeziora Salza, dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobro służebne wielkości 20 łanów, na prawie magdeburskim. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński Georg von Diebes sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był Jan Skubich.W 1785r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - Ryn – Giżycko. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po mazurach w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda.
Gospodarka
We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze.
Ludzie związani z miejscowością:
Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrza Konrada von Erlichshausen.
Bibliografia:
Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.
Zobacz też
www.mragowo.wm.pl
