Zelki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 11: | Linia 11: | ||
|rodzaj miejscowości = Wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = Wieś sołecka | ||
|województwo = Warmińsko-Mazurskie | |województwo = Warmińsko-Mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = giżycki |
|gmina = Wydminy | |gmina = Wydminy | ||
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
| Linia 34: | Linia 34: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Charakterystyka fizjograficzna === | |
| − | === Charakterystyka fizjograficzna | + | W [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach [[Szczepanki|Szczepanek]]. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej. |
| − | W [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach [[Szczepanki|Szczepanek]]. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | === Dzieje miejscowości === | ||
| + | Wieś pojawia się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana [[Wolf zu Heydeck|Wolfowi zu Heydeckowi]]. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym czasie, w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie. | ||
| − | + | W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku wśród 1431 parafian 949 to Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. W 1912 roku na 1438 parafian 120 stanowili [[Mazurzy]]. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na [[Mazury|Mazurach]]. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”. [[Szkoła w Zelkach|Szkołę w Zelkach]] założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Ludzie związani z miejscowością === | |
| − | === Ludzie związani z miejscowością | ||
[[Wolf zu Heydeck]]<br/> | [[Wolf zu Heydeck]]<br/> | ||
[[Karol Schink]] | [[Karol Schink]] | ||
| + | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Zabytki === | |
| − | |||
| − | === Zabytki | ||
[[Kościół w Zelkach]] stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta [[Karol Schink|Karola Fryderyka Schinka]], został przebudowany w latach 1932 – 1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki. | [[Kościół w Zelkach]] stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta [[Karol Schink|Karola Fryderyka Schinka]], został przebudowany w latach 1932 – 1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Gospodarka === | |
| − | === Gospodarka | ||
Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi– Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię. | Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi– Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | === Bibliografia === | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | === Bibliografia | ||
''Zelki'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.<br/> | ''Zelki'', w: ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.<br/> | ||
| Linia 78: | Linia 68: | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat]][[Kategoria: Gmina]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat giżycki]][[Kategoria: Gmina Wydminy]][[Kategoria: Wieś sołecka]] |
| − | [[ | + | ([[Dyskusja użytkownika:Asiuulek|dyskusja]]) 19:26, 22 wrz 2013 (CEST) |
Wersja z 22:33, 10 lis 2013
| Zelki | |
| | |
 Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach
Źródło: http://www.starejuchy.pl/parafia/innepar/zelki.html, dostęp 26 października 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-510 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zelki | |
| Położenie na mapie Polski  Zelki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zelki (niem. Neuhoff) – wieś sołecka położona w Polsce, w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do powiatu giżyckiego w 1818 roku. Wieś w latach 1975-1998 przynależała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
W powiecie giżyckim, występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach Szczepanek. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej.
Dzieje miejscowości
Wieś pojawia się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana Wolfowi zu Heydeckowi. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym czasie, w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie.
W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku wśród 1431 parafian 949 to Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. W 1912 roku na 1438 parafian 120 stanowili Mazurzy. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na Mazurach. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”. Szkołę w Zelkach założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku.
Ludzie związani z miejscowością
Zabytki
Kościół w Zelkach stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta Karola Fryderyka Schinka, został przebudowany w latach 1932 – 1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki.
Gospodarka
Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi– Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię.
Bibliografia
Zelki, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Zobacz też
(dyskusja) 19:26, 22 wrz 2013 (CEST)
