Zelki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Zelki''' (niem. ''Neuhoff'') – wieś sołecka położona w Polsce, w [[ | + | <big>'''Zelki''' (niem. ''Neuhoff'') – [[wieś sołecka]] położona w Polsce, w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Wydminy (gmina wiejska)|gminie Wydminy]]. Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do [[Powiat giżycki|powiatu giżyckiego]] w 1818 roku. Wieś w latach 1975-1998 przynależała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | W [[ | + | W [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach [[Szczepanki|Szczepanek]]. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 50: | Linia 50: | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki === | === Zabytki === | ||
| − | [[Kościół w Zelkach]] stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta [[Karol Schink|Karola Fryderyka Schinka]], został przebudowany w latach 1932–1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki. | + | [[Kościół pw. Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach |Kościół]] w stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta [[Karol Schink|Karola Fryderyka Schinka]], został przebudowany w latach 1932–1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki. |
<br/> | <br/> | ||
=== Gospodarka === | === Gospodarka === | ||
| − | Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. | + | Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi – Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię. |
| + | |||
| + | === Religia === | ||
| + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Gietrzwałdzkiej]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 65: | Linia 68: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat giżycki]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wydminy (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1501-1600]] | |
| − | |||
Wersja z 09:59, 31 sie 2014
| Zelki | |
| | |
 Kościół Matki Bożej Gietrzwałdzkiej w Zelkach
Źródło: http://www.starejuchy.pl/parafia/innepar/zelki.html, dostęp 26 października 2013 | |
| Rodzaj miejscowości | Wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | Warmińsko-Mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 11-510 |
| Tablice rejestracyjne | NGI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zelki | |
| Położenie na mapie Polski  Zelki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zelki (niem. Neuhoff) – wieś sołecka położona w Polsce, w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. Zelki kiedyś stanowiły odrębną, wydzieloną jednostkę administracyjną. Dziedziczny urząd został włączony do powiatu giżyckiego w 1818 roku. Wieś w latach 1975-1998 przynależała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
W powiecie giżyckim, występują gleby bielicowe, powstałe z gliny zwałowej. Są to przeważnie gleby lekkie i średnie. Zajmują znaczne obszary, głównie we wschodniej i północnej części powiatu. Rzadziej można spotkać na tych terenach gleby bielicowe ciężkie, powstałe z gliny zwałowej lub iłu. Obszary tych gleb występują w okolicach Szczepanek. Gleby bielicowe lekkie, średnie i ciężkie zaliczane są najczęściej do III-IV, a czasem do II klasy użytkowej.
Dzieje miejscowości
Wieś pojawia się w dokumentach w 1513 roku. W połowie XVI wieku została nadana Wolfowi zu Heydeckowi. Zelki były w posiadaniu tego rodu do 1746 roku. W późniejszym czasie, w Zelkach gospodarowali przedstawiciele polskiej szlachty - Drygalscy i Tybowie.
W 1827 roku wśród parafian było 696 Polaków i 290 Niemców. W 1868 roku wśród 1431 parafian 949 to Polacy, jednakże w 1897 roku na 1620 parafian 700 było polskiego pochodzenia. W 1912 roku na 1438 parafian 120 stanowili Mazurzy. Dane w sposób tendencyjny obrazowały proces zanikania elementu polskiego na Mazurach. Władze kościelne wymagały od pastora dobrej znajomości języka „mazurskiego”. Szkołę w Zelkach założono razem z parafią w połowie XVI wieku, a zreorganizowano po 1737 roku.
Ludzie związani z miejscowością
Zabytki
Kościół w stylu neogotyckim, pochodzący z 1844 roku. Wzniesiony według projektu znanego architekta Karola Fryderyka Schinka, został przebudowany w latach 1932–1934. Kościół całkowicie został przebudowany w XX wieku. Posiada dzwon z 1691 roku. Ołtarz jest połączony z amboną. Jest to skromny wiejski kościół ewangelicki.
Gospodarka
Zelki składały się z dwóch majątków ziemskich. Jeden – Neuhoff liczył 304 ha, posiadał tartak, gorzelnie oraz zakład mleczarski, drugi – Berghoff o powierzchni 378 ha, miał tylko gorzelnię.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Bożej Gietrzwałdzkiej.
Bibliografia
Zelki, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
