Zwiniarz: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Charakterystyka fizjograficzna) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Zwiniarz'''</big> (Swiner, Swyn, Schwenichen, Swiniarz, Świniarz, Swiniarz Major, niem. Schwenichen) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[ | + | <big>'''Zwiniarz'''</big> (Swiner, Swyn, Schwenichen, Swiniarz, Świniarz, Swiniarz Major, niem. Schwenichen) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski| powiecie nowomiejskim]], w [[Grodziczno (gmina wiejska)|gminie Grodziczno]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Jadwiga Weiner]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość znajduje się na terenie [[Grodziczno (gmina wiejska)| gminy Grodziczno]], w obszarze której występuje wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak: moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina | + | Miejscowość znajduje się na terenie [[Grodziczno (gmina wiejska)| gminy Grodziczno]], w obszarze której występuje wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak: moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina [[Rzeka Wel |rzeki Wel]] - poniżej 100 m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy ([[Garb Lubawski]]) teren wznosi się i w rejonie na wschód od miejscowości Zwiniarz osiąga największą wysokość 200,8 m n.p.m. Na powierzchni gminy występuje wysoczyzna morenowa, dolina rzeki Wel, rynna [[Jezioro Kiełpińskie |Jeziora Kiełpińskiego]] oraz fragment sandru [[Rzeka Skrwa |rzeki Skrwy]]. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowane, czarne ziemie, gleby organiczne–torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | |||
Wieś powstało przed 1336 r. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. Początkowo wieś należała do biskupów chełmińskich. W 1472 r. fakt ten potwierdził biskup Wincenty Kiełbasa. W tym okresie teren wsi obejmował 60 [[włóka |włók]], w tym 4 należące do proboszcza. W XVII w. przy kościele istniała szkoła. Na początku XVIII w. wybudowano nowy kościół drewniany ze szpitalem dla ubogich. W XIX w. we wsi powstało bractwo trzeźwości. | Wieś powstało przed 1336 r. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. Początkowo wieś należała do biskupów chełmińskich. W 1472 r. fakt ten potwierdził biskup Wincenty Kiełbasa. W tym okresie teren wsi obejmował 60 [[włóka |włók]], w tym 4 należące do proboszcza. W XVII w. przy kościele istniała szkoła. Na początku XVIII w. wybudowano nowy kościół drewniany ze szpitalem dla ubogich. W XIX w. we wsi powstało bractwo trzeźwości. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 52: | Linia 49: | ||
===Gospodarka === | ===Gospodarka === | ||
| − | |||
W Zwiniarzu znajduje się firma usługowa, sklep spożywczy oraz zakład kamieniarski. | W Zwiniarzu znajduje się firma usługowa, sklep spożywczy oraz zakład kamieniarski. | ||
| Linia 58: | Linia 54: | ||
===Edukacja=== | ===Edukacja=== | ||
| − | + | [[File:Kościół w Zwiniarzu.jpg|300 px |thumb|Kościół w Zwiniarzu, źródło: [http://www.grodziczno.wm.pl Grodziczno], 1209.2013.]] | |
We wsi działa [[Szkoła Podstawowa w Zwiniarzu| Szkoła Podstawowa]]. | We wsi działa [[Szkoła Podstawowa w Zwiniarzu| Szkoła Podstawowa]]. | ||
| + | <br/> | ||
| + | ===Religia=== | ||
| + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. Świętego Mikołaja w Zwiniarzu|parafii rzymskokatolickiej pw. Świętego Mikołaja]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
===Ludzie związani z miejscowością=== | ===Ludzie związani z miejscowością=== | ||
| − | + | *[[Stefan Potęgowski]] (1826-1894) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1861-1887. | |
*[[lkwim: Teofil Ruczyński| Teofil Ruczyński]] (1896-1979) - urodzony w Zwiniarzu nauczyciel, poeta, dziennikarz, działacz regionalny. | *[[lkwim: Teofil Ruczyński| Teofil Ruczyński]] (1896-1979) - urodzony w Zwiniarzu nauczyciel, poeta, dziennikarz, działacz regionalny. | ||
| − | *[[Mateusz Truszczyński]] (1794-1862) – urodzony w [[Kowaliki |Kowalikach]] duchowny katolicki, proboszcz miejscowej [[ | + | *[[Mateusz Truszczyński]] (1794-1862) – urodzony w [[Kowaliki |Kowalikach]] duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1833-1860. |
| + | *[[Franciszek Wachowski]] (1870-1927) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1905-1927. | ||
| + | *[[Andrzej Tomasz Wielandt]] (1802-1862) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1860-1861. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Zabytki=== | === Zabytki=== | ||
| − | |||
Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy [[Kościół pw. św. Mikołaja w Zwiniarzu|Kościół pw. św. Mikołaja]] oraz zbiorowa mogiła wielu narodów z II wojny światowej. | Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy [[Kościół pw. św. Mikołaja w Zwiniarzu|Kościół pw. św. Mikołaja]] oraz zbiorowa mogiła wielu narodów z II wojny światowej. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Bibliografia=== | === Bibliografia=== | ||
| − | |||
Korecki Andrzej, '' Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss. | Korecki Andrzej, '' Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss. | ||
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895, 930 ss. | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895, 930 ss. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
[[Kategoria: Powiat nowomiejski]] | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] | ||
Wersja z 15:09, 31 sie 2014
| Zwiniarz | |
| | |
 Grodzisko w Zwiniarzu, źródło: http://www.grodzisko.blox.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Grodziczno |
| Sołectwo | Zwiniarz |
| Liczba ludności (2012, źródło: http://www.grodziczno.pl) | 281 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zwiniarz | |
| Położenie na mapie Polski  Zwiniarz | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zwiniarz (Swiner, Swyn, Schwenichen, Swiniarz, Świniarz, Swiniarz Major, niem. Schwenichen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Jadwiga Weiner.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno, w obszarze której występuje wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak: moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100 m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy (Garb Lubawski) teren wznosi się i w rejonie na wschód od miejscowości Zwiniarz osiąga największą wysokość 200,8 m n.p.m. Na powierzchni gminy występuje wysoczyzna morenowa, dolina rzeki Wel, rynna Jeziora Kiełpińskiego oraz fragment sandru rzeki Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowane, czarne ziemie, gleby organiczne–torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.
Dzieje miejscowości
Wieś powstało przed 1336 r. Nieznana jest dokładna data lokacji wsi. Początkowo wieś należała do biskupów chełmińskich. W 1472 r. fakt ten potwierdził biskup Wincenty Kiełbasa. W tym okresie teren wsi obejmował 60 włók, w tym 4 należące do proboszcza. W XVII w. przy kościele istniała szkoła. Na początku XVIII w. wybudowano nowy kościół drewniany ze szpitalem dla ubogich. W XIX w. we wsi powstało bractwo trzeźwości.
W 1885 r. we wsi były 53 domy. Wieś zamieszkiwało 437 osób, w tym 25 ewangelików i 412 katolików. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wiejskiej.
Gospodarka
W Zwiniarzu znajduje się firma usługowa, sklep spożywczy oraz zakład kamieniarski.
Edukacja
We wsi działa Szkoła Podstawowa.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Świętego Mikołaja.
Ludzie związani z miejscowością
- Stefan Potęgowski (1826-1894) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1861-1887.
- Teofil Ruczyński (1896-1979) - urodzony w Zwiniarzu nauczyciel, poeta, dziennikarz, działacz regionalny.
- Mateusz Truszczyński (1794-1862) – urodzony w Kowalikach duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1833-1860.
- Franciszek Wachowski (1870-1927) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1905-1927.
- Andrzej Tomasz Wielandt (1802-1862) – duchowny katolicki, proboszcz miejscowej parafii w latach 1860-1861.
Zabytki
Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy Kościół pw. św. Mikołaja oraz zbiorowa mogiła wielu narodów z II wojny światowej.
Bibliografia
Korecki Andrzej, Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895, 930 ss.
