Bogatyńskie

Bogatyńskie
Bogatyńskie. Pałac. Fot. Lotek70. Źródło: Commons Wikimedia [02.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Orneta
Liczba ludności (2010)	57
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Bogatyńskie
Położenie na mapie Polski Bogatyńskie
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Bogatyńskie (niem. Tüngen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 57 mieszkańców.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Orneckiej, na wschodnim brzegu Pasłęki, 8 km na południowy zachód od Ornety, przy granicy z powiatami elbląskim i ostródzkim, między drogami wojewódzkimi nr 513 i 528.

Dzieje miejscowości

Wieś po raz pierwszy jest wzmiankowana w źródłach historycznych z 1282 roku jako własność szlachecka. Nazwa miejscowości wywodzi się od pierwszych właścicieli, rodziny Bogatyńskich, której przedstawiciele w XV wieku wsławili się zaciętym oporem wobec Zakonu Krzyżackiego. Przez następne stulecia współistniały tu obok siebie majątek szlachecki i wieś. Bogatyńskie ucierpiały podczas wielkiej epidemii dżumy na początku XVIII wieku. Od końca XVI wieku we wsi znajdowała się kaplica, która została rozebrana w 1830 roku. Obecny neogotycki kościół został wybudowany w XIX wieku na miejscu kaplicy i z pochodzącym z niej i z innych kościołów wyposażeniem.

Po I rozbiorze Polski tutejszy majątek należał początkowo do rodziny Ratkowskich. W tym czasie majątek obejmował 29 łanów. W XVIII wieku na miejscu dawnego dworu wybudowano pałac w stylu barokowym. Po II wojnie światowej na bazie majątku utworzono we wsi Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

• 1783 r. – 17 gospodarstw rolnych

• 1820 r. – 141 osób, 14 gospodarstw rolnych

• 1857 r. – 251 osób

• 1933 r. – 440 osób

• 1939 r. – 422 osoby, 81 gospodarstw domowych

Zabytki

• zespół pałacowo–parkowy z XVIII wieku: pałac, park, układ dworski, zabudowa czworaków, cmentarz rodzinny
• kościół neogotycki z XIX wieku
• krzyż przydrożny datowany na XV–XVII wiek

Ciekawostki

• We wsi realizowany jest projekt Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie pod nazwą "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur".
• We wsi znajduje się dąb - pomnik przyrody, przy którym znajdują się mogiły żołnierzy niemieckich z II wojny światowej.

Bibliografia

Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Strona Urzędu Miasta i Gminy Orneta. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Część I [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Wikipedia [02.07.2014]