Mazurski Dom Ludowy w Działdowie
To jest Mazurski Dom Ludowy w Działdowie – powołany w 1922 roku z inicjatywy Emilii Sukertowej-Biedrawiny i Józefa Biedrawy.
Historia
Po przeprowadzonym w 1920 roku plebiscycie, Działdowo wraz z kilkoma gminami powiatu nidzickiego zostało przyłączone do Polski. Działdowszczyznę przyłączono bez przeprowadzenia plebiscytu, zgodnie z artykułem 28 traktatu pokojowego. Wspomniany obszar był wówczas zamieszkany przez 24 tys. ludzi, w tym 18 tys. Mazurów. Teren ten nigdy wcześniej nie należał do Polski, w związku z tym należało podjąć kroki, które umożliwiłyby zbliżenie ludności mazurskiej do państwa polskiego, a przybyłym urzędnikom i polski żołnierzom uświadomiły znaczenie lokalnej tradycji i spuścizny kulturowej.
Utworzenie Mazurskiego Domu Ludowego stało się jednym w wielu kroków zmierzających do osiągnięcia wyżej wspomnianego celu. Wcześniej jednak na teren Działdowszczyzny przybyli przedstawiciele warszawskiego Zrzeszenia Pebiscytowego Ewangelików Polaków. Zrzeszenie powołało w Działdowie swoją sekcję pod nazwą Towarzystwo Przyjaciół Mazur. Skarbniczka Zrzeszenia, Emilia Sukertowa, która przybyła z Warszawy miała, wspierać w pracy prezesa Towarzystwa Ewalda Lodwicha. W mieście otwarto wkrótce (3 grudnia 1922 roku) Mazurski Dom Ludowy. Jego siedziba została wykupiona przez Zrzeszenie Polaków Ewangelików przy wsparciu finansowym Ministerstwa Robót Publicznych. W budynku funkcjonował internat dla młodzieży Seminarium Nauczycielskiego i biblioteka, działało również Mazurskie Biuro Ludowe będące swoistym punktem informacyjnym dla przybywających przesiedleńców z Prus Wschodnich.
W 1925 roku Sukertowa-Bierdawina przedłożyła wojewodzie 13-punktowy plan obejmujący zadania, które należało podjąć w kwestii mazurskiej. Działaczka poruszyła problem obywatelstwa, opcji politycznych, zatrudnienia Mazurów w administracji, zwrócenia uwagi na kwestię przyznania stypendiów dla mazurskich dzieci.
W 1927 roku w Mazurskim Domu Ludowym uruchomiono Muzeum Mazurskie. Działalność Domu została podporządkowana ściśle zadaniom akcji repolonizacyjnej Mazurów. Skomplikowana sytuacja społeczno-religijna na Działdowszczyźnie i słaby wpływ akcji polskiej na miejscową ludność sprawiły, że Mazurski Dom Ludowy odegrał rolę symboliczną. Po 1926 roku, aż do wybuchu II wojny światowej, działalność repolonizacyjna była praktycznie kontynuowana jedynie przez małżeństwo Biedrawów. Mazurski Dom Ludowy zaczął pełnić przede wszystkim rolę internatu dla uczniów Seminarium Nauczycielskiego.
Zobacz też
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
Bystrzycki Piotr, Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne, Olsztyn 1997.
Cieszyniacy na Warmii i Mazurach, red. Andrzej Faruga, Stanisław Achremczyk, Olsztyn 2008.
Działdowo, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1966.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Szostakowska Małgorzata, Emilia Sukertowa-Biedrawina 1887-1970: zarys biograficzny, Olsztyn 1978.
Odachowski Marian Andrzej, Spacer po Działdowie, Działdowo 2009.
Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.
palade.pl. Nieudana repolonizacja Mazurów z Działdowa [14.10.2014]
