Pamry

Pamry
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Wydminy
Liczba ludności (2010)	336
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pamry
Położenie na mapie Polski Pamry
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Pamry (niem. Gut Pammern, Pammern) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 336 mieszkańców (łącznie z miejscowościami: Talki i Rostki). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Ewelina Giżyńska.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na północnym brzegu jeziora Pamer, 21 km na południowy wschód od Giżycka i 7,5 km na południe od Wydmin; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 656 w kierunku Ełku.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów państwa zakonu krzyżackiego. Dokładna data jej założenia nie jest znana. Najprawdopodobniej istniała już pod koniec XV wieku, a na początku następnego stulecia (1507) występowała jako Czarne (Scherna, Scharne). Po raz pierwszy jako Pamry (Pamer, Pammer) występuje w źródłach z 1519 roku. Były to wówczas dobra służebne, zobowiązane do wystawienia jednej służby zbrojnej i obejmujące osiem łanów. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Zelkach. Wkrótce potem (1526) wieś weszła w skład rozległych posiadłości von Heydecków z Zelek. W 1540 roku mieszkało tu 20 osób. Z czasem wieś powiększyła swój obszar i w XVIII wieku miała już 27 łanów. Pamry należały do parafii ewangelickiej w Zelkach.

Przed II wojną światową przy majątku w Pamrach funkcjonowała cegielnia. W latach 20. XX wieku majątek należał do rodziny Kamradt. Ostatni właściciel przed 1945 rokiem mieszkał na stałe w Królewcu, a Pamry odwiedzał jedynie w sezonie letnim.

Po wojnie na bazie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Pamry. W latach 1954–1972 wieś wchodziła w skład gromady Talki.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 84 osoby
• 1939 – 302 osoby (łącznie z Malinką)
• 1970 – 387 osób (łącznie z Talkami)

Zabytki

• dwór w Pamrach z około 1886 roku, uległ pożarowi w 1937 roku, poddany potem renowacji
• park dworski z przyległym terenem zabudowy gospodarczej i mieszkalnej, połowa XIX wieku
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja "Wielkiej Puszczy" (do 1568 roku) - starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Gminna ewidencja zabytków, w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy, Wydminy 2009 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]