Parafia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Józefa w Krośnie
To jest | Parafia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Józefa w Krośnie | |
| | |
 Sanktuarium Maryjne Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie, fot. Aleksandra Kapłon
| |
| Siedziba | Krosno |
| Adres | Krosno, 11-130 Orneta |
| Data powołania | 18 października 1994 r. |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Archidiecezja | warmińska |
| Dekanat | Orneta |
| Kościół | Sanktuarium Maryjne Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie |
Parafia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Józefa w Krośnie — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Orneta należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Krośnie. Od 1994 r. do 2015 r. proboszczem parafii był ks. kan. mgr Andrzej Krużycki.
Historia parafii
Nie znana jest informacja, kiedy Krosno stało się ośrodkiem pątniczym. Pierwsza wiarygodna wzmianka mówi o tym, że właściciel ziemi Jakub Barcz w roku 1593 wzniósł w miejsce starej, zniszczonej kaplicy z cudowną figurką nową i większą. W kolejnym roku biskup warmiński wydał przywilej pozwalający na wystawienie tam karczmy dla pielgrzymów. Pojawiły się również w tym okresie pierwsze wzmianki o tym, że miejsce to słynie z cudów.
Najpopularniejsza legenda dotycząca powstania sanktuarium opowiada o dzieciach bawiących się nad brzegiem Drwęcy Warmińskiej. Na kamieniu w rzece znalazły one alabastrową figurkę Matki Boskiej z Dzieciątkiem i zabrały ją do domu. Następnego dnia figurka została znaleziona w tym samym miejscu. Schowana i zamknięta przez matkę dzieci w skrzyni ponownie wróciła nad rzekę. Kilkakrotnie uroczyście przenoszona do kościoła w Ornecie również w cudowny sposób wracała na dawne miejsce. W końcu odczytując to jako znak boży wzniesiono nad rzeką kapliczkę i w niej pozostawiono figurkę, do której szybko zaczęli przybywać pątnicy.
Pierwsza drewniana kaplica powstała prawdopodobnie około 1400 roku, później postawiono murowaną, która przetrwała do XVIII wieku. Wówczas w wyniku napływu pielgrzymów, mnożących się przypadków uzdrowień i łask oraz dzięki zabiegom proboszcza z Ornety Kaspra Simonisa wybudowano w tym miejscu nowy, duży kościół. Kamień węgielny w roku 1715 poświęcił biskup Teodor Potocki, jeden z głównych współfundatorów kościoła.
Istniejący obecnie kościół zbudowano na dębowych palach. Dodatkowo, aby ołtarz umiejscowić tam, gdzie odnaleziono alabastrową figurkę, zmieniono koryto rzeki Drwęcy Warmińskiej. Prace budowlane poprowadził majster Hans Christopher Reimers z Ornety, który po śmierci pochowany został w roku 1717 przed wejściem głównym do kościoła. Budowę kościoła zakończono w 1720 roku, a wykańczanie wnętrza i zdobienia fasady dopiero w 1759 roku. Budowa zespołu pielgrzymkowego w Krośnie wzorowana była na tym, które jest znane ze Świętej Lipki, czyli świątynia, obejścia krużgankowe z kaplicami narożnymi i dom kongregacji wybudowane zostały z czerwonej cegły i pokryte tynkiem. W roku 1726 postawiono w części północnej od kościoła budynek, na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem, dla księży ze wspólnoty diecezjalnej, którzy opiekowali się świątynią i pielgrzymami. Później został on miejscem dla chorych i starszych kapłanów.
W czasie wojen napoleońskich kościół krośnieński został splądrowany, ale najbardziej ucierpiał podczas I wojny światowej, kiedy to wojska carskie podpaliły świątynię. Spalono dach kościoła, kopuły wież na krużgankach oraz dach na domu kapłańskim. W 1945 kościół został również splądrowany, a w krużgankach urządzono stajnie. Zespół pielgrzymkowy ucierpiał także w czasie ofensywy wojsk rosyjskich w sierpniu 1914 roku. Podczas ataku rosyjskiego spłonął dach kościoła. Całkowicie zostały zniszczone barokowe hełmy na wieżach. Poważnie zniszczona została kaplica północno-wschodnia i przylegające doń fragmenty krużganka. Spalony został też dom kongregacji. Niemal natychmiast podjęto prace remontowe i trwały one do 1928 roku.
W latach 1925–1927 drewniane figury Chrystusa i apostołów z attyki zachodniego skrzydła krużganka zostały zastąpione kamiennymi kopiami wykonanymi przez Franz Threyne z Królewca. Oryginalne figury w 1941 r. zostały wywiezione do Królewca. Świeżo odrestaurowane po zniszczeniach wojennych sanktuarium w Krośnie w 1932 r. znalazło się obok sanktuariów w Świętej Lipce, Gietrzwałdzie, Stoczku i Głotowie na liście znaczniejszych miejsc peregrynacji polecanych wiernym przez synod diecezjalny.
Druga wojna światowa nie spowodowała w zabudowaniach zespołu tak poważnych zniszczeń jak pierwsza. Sanktuarium poniosło jednak ogromną stratę. W 1945 r. zaginęła czczona tu od 500 lat alabastrowa figurka Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
18 października 1994 roku w Krośnie utworzona została samodzielna parafia. Granice jej objęły miejscowość Krosno wraz z koloniami, należącymi odwiecznie do parafii św. Jana Chrzciciela w Ornecie. Kościołem parafialnym został zabytkowy kościół barokowy, a plebania i kancelaria parafialna znalazły pomieszczenie w zabytkowym budynku Sanktuarium Maryjnego w Krośnie, stanowiącym dawniej Dom Księży Emerytów Diecezji Warmińskiej. W 2014 r. parafia liczyła niewiele ponad 300 osób, a pierwszym jej proboszczem i kustoszem został ks.kanonik Andrzej Krużycki.
Duchowni parafii
Zobacz:
- Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003.
- Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945–1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006.
Zobacz też
Archidiecezja Warmińska
Sanktuarium Maryjne Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie
Galeria zdjęć
Sanktuarium w Krośnie, fot. Aleksandra Kapłon 
Sanktuarium w Krośnie, fot. Aleksandra Kapłon 
Sanktuarium w Krośnie, fot. Aleksandra Kapłon 
Organy kościelne w Sanktuarium w Krośnie, fot. Mieczysław Kalski 
Dawny dom księży emerytów w Krośnie, obecnie plebania. Fot. Lotek70. Źródło: Wikimedia Commons [26.09.2014]
Bibliografia
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Zabytek na dziś, "Gazeta Turystyczna Warmii i Mazur" [26.09.2014]
szlak-pielgrzymkowy.pl, Krosno — Dzieje sanktuarium [26.09.2014]
